Το πάλαι ποτέ «Αφροδίσιον» πρωτεύουσα του Κράτους
Γράφει ο Δημήτριος Λυκούδης, Ιστορικός
Ήταν κάπου βόρεια και βορειοδυτικά στην πλαγιά της Ακροπόλεως. Οι ανασκαφές της αμερικανικής Σχολής των Κλασσικών Σπουδών είχαν ως αποτέλεσμα την πλήρη κατεδάφιση της συνοικίας «Βρυσάκι», μιας ιστορικής και αρχοντικής συνοικίας στο κέντρο των Αθηνών. Η κατεδάφιση είχε σκοπό να αναφανούν τα αρχαία ευρήματα, καθώς η συνοικία είχε χτιστεί επάνω σε αυτά.
Λέγεται ότι την όμορφη και γραφική συνοικία αποτελούσαν τρεις γειτονιές, δεσπόζουσα θέση στις οποίες κατείχαν τα δύο κεντρικά καφενεία της εποχής: αυτό του Καρατζά, τόπος συγκέντρωσης των βενιζελικών οπαδών εκείνης της περιόδου και το άλλο του Σοφού, χώρος συνεστίασης και μάζωξης των βασιλικών, του αντίπαλου δηλαδή πολιτικού χώρου. Παρά ταύτα, αν και σήμερα το «Βρυσάκι» εξαφανίστηκε από προσώπου γης, οι δε αντιμαχόμενες παρατάξεις, ακόμη και σήμερα, μαίνονται ανεξέλεγκτες χωρίς πυξίδα και σκοπό, χωρίς ανθρώπινα σταθμά, χωρίς ενδοιασμούς και ηθικές αναστολές ανάμεσα στους ανθρώπους.
Και πάλι διχασμένοι οι άνθρωποι. Αν τους ρωτήσεις την αιτία, είναι προφανές, απάντηση δεν θα λάβεις. Αποξενώθηκαν οι άνθρωποι φοβισμένοι, φθόνησαν τη χαρά του συνανθρώπου τους, πανηγύρισαν και πανηγυρίζουν την πτώση του. Και ο «πετροπόλεμος», εκείνο το αγαπημένο έθιμο των νέων, και όχι μόνο, στο κέντρο των Αθηνών, εκείνο το έθιμο που διαφήμιζαν ακόμη και μέσω του έντυπου τύπου της εποχής και κανόνιζαν «ραντεβού» οι αντιμαχόμενες γειτονιές, εκείνο το έθιμο – τι και αν εξέπνευσε στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι.! – σήμερα, με άλλο τρόπο και σχηματισμό, συνεχίζεται! Ακόμη και σήμερα! Χτυπούν οι άνθρωποι, διχάζονται, σπάζουν τα κεφάλια τους ακόμη και σήμερα, μα γνώση δεν έλαβαν! Ο εν πολλοίς αδικημένος Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, έλεγε «καλύτερα να μας ακούνε, παρά να μας βλέπουν», κάθε που αναφερόταν στην αριθμητική γύμνια των ανδρών του, συγκρινόμενη με τους αντιπάλους του. Στην αντίστοιχη ηθική και πνευματική γύμνια των ανθρώπων σήμερα, στην ανεπαίσχυντη γύμνια μας, αλήθεια, ποιος λόγος έχει εφαρμογή και ταιριάζει;
Κάναμε το πάλαι ποτέ «Αφροδίσιον», περιοχή κοντά στην είσοδο του λιμανιού του Πειραιά, όπου στην εποχή του Περικλή υπηρετούσαν οι πόρνες, κάναμε λέγω το «Αφροδίσιον» πρωτεύουσα του τόπου μας. Ηθική, πολιτιστική, πνευματική, ανθρωπιστική, ιδεολογική έκπτωση και κατάπτωση των αρχών και αρετών μας! Ο Μέγας Αντώνιος, ο μεγάλος αββάς και καθηγητής της Ερήμου, δίδασκε ότι «άνθρωπος λέγεται, ή ο λογικός, ή ο διορθωθήναι ανεχόμενος. Ο γαρ αδιόρθωτος απάνθρωπος καλείται». Ακόμη και σήμερα – τι κρίμα! – και ο πετροπόλεμος συνεχίζεται…!
Θυμάστε από την αρχαία ελληνική μας Ιστορία, γύρω στα 430 π.Χ., που ενέσκηψε χολέρα στην πόλη των Αθηνών; Λέγεται ότι την περίοδο εκείνη, οι μέχρι πρότινος «τίμιες» γυναίκες, επιδόθηκαν και αναλώθηκαν σε κάθε είδους ατιμία! Τι και αν «τίμιες» στα μάτια των αρχόντων της εποχής! Ο θάνατος πλησίαζε!
Όσοι λοιπόν «τίμιοι» και όσοι άτιμοι μείναμε μέχρι και σήμερα, όσοι άνθρωποι λογιζόμαστε και ως άνθρωποι πορευόμαστε, έστω και σήμερα, ας αναλογιστούμε εκείνον τον προσωκρατικό πατέρα και σοφό Μιλήσιο, τον περισπούδαστο Θαλή, που, μεταξύ πολλών πρωτοποριακών ανακαλύψεων για την εποχή του, τόλμησε και υποστήριζε δια βίου το αδιάσειστο στο χρόνο «ο συ μισείς, ετέρω μη ποιήσης».
Μάλιστα! Και, αλήθεια, πώς μπορώ, θα αναρωτηθείς, πώς μπορώ να πορευτώ σ᾿ έναν κόσμο που, κατά κοινή ομολογία, αποϊεροποιείται, σ᾿ έναν κόσμο που ενσταλάζει διχόνοια και κακεντρέχεια στις άγουρες νεανικές ψυχές και τους διδάσκει την φρούδα προβολή με κάθε μέσο, την καλλιέργεια και επιβολή κάθε προσωπικού και ατομικού συμφέροντος έναντι της ελευθερίας του προσώπου του άλλου, του κάθε άλλου απανταχού;
Στο ως άνω ερώτημα, έχω την αίσθηση, απάντηση θα λάβεις από την κάτωθι ιστορία: «Ένας αρχοντοχωριάτης, καθισμένος στο άλογό του, βρέθηκε εμπρός σ᾿ ένα παζάρι. Έπρεπε να το διασχίσει από την μία άκρη ως την άλλη. Κόσμος, φωνές, φασαρία, κακό! Εκείνος όμως δεν ενδιαφερόταν τι γίνεται γύρω του. Οι άλλοι την δουλειά τους και αυτός την δική του. Το μόνο που έκανε ήταν να σπρώχνη το άλογο, φωνάζοντας συνεχώς ντε-ντε, ντε-ντε.. Έτσι σιγά σιγά πέρασε την αγορά. Παρόμοια να κάνης και συ. Να κοιτάς στην προσευχή σου (σημ. συγ. καθημερινότητά σου) και να μη δίνεις σημασία στους λογισμούς» (Ο Στάρετς Αμβρόσιος, Ι. Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός 1974, σελ. 165).
Είναι, βέβαια, θαυμαστές διηγήσεις και περιστατικά που, είναι αλήθεια, λειτουργούν παιδαγωγικά, φωτιστικά, ενθαρρυντικά προς όλους όσους αγωνίζονται τον «καλόν αγώνα» της Πίστεως, ώστε να μη λυγίζουν, να μην αποκάμνουν, να μην αποκαρδιώνονται. Είναι διηγήσεις περί αγίων Γερόντων, που σε άμεση αντίθεση με το όλο εικονικό και ειδωλικό προσωπείο, που παραπάνω αναφέραμε, ευωδιάζουν Χριστό, διδάσκουν αθόρυβα, παρακινούν αγιαστικά, εμπνέουν ουράνια.
Μια τέτοια ιστορία αναφέρεται και στον, ομολογουμένως, θαυμαστό βίο του Οσίου Αμβροσίου της Όπτινα: «Από το σκήνωμα του απελθόντος αναδιδόταν, και ιδίως κατά την διάρκεια της κηδείας, αρκετή δυσοσμία – φαινόμενο που δεν είχε παρατηρηθή στους προκατόχους στάρετς. Πολλοί ίσως θα σκανδαλίσθηκαν. Αλλά ο π. Αμβρόσιος το είχε προαναγγείλει. Όταν μάλιστα ο π. Ιωσήφ τον ερώτησε έκπληκτος «γιατί θα συμβή αυτό;», εκείνος απάντησε: «Διότι στην ζωή μου δέχθηκα τιμές πάρα πολλές που δεν τις άξιζα», ήταν η απάντησις. Καθόλου απίθανο να το είχε ζητήσει στην προσευχή του ο ίδιος ο στάρετς. Η ταπεινοφροσύνη των Αγίων κρύβει πολλά παράδοξα» (Αυτόθι, σελ. 248).
Και ο ίδιος αββάς, ο μεγάλος στάρετς Αμβρόσιος, σχετικά με την ταπεινοφροσύνη, συνήθιζε να λέγει: «Τρεις είναι οι βαθμοί της ταπεινοφροσύνης. Ο πρώτος, να υποτάσσεσαι στους μεγαλυτέρους και να μην υπερυψώνεσαι στους ίσους. Ο δεύτερος, να υποτάσσεσαι στους ίσους και να μην υπερυψώνεσαι στους μικρότερους. Και ο τρίτος, να υποτάσσεσαι στους μικρότερους και να θεωρής τον εαυτό σου ίσο με τα ζώα και ανάξιο να συναναστρέφεσαι με ανθρώπους. Να μην επιτρέπεις να σε επαινούν» (Αυτόθι, σελ. 164).
Όσοι λοιπόν «τίμιοι» και όσοι άτιμοι μείναμε μέχρι και σήμερα, όσοι άνθρωποι λογιζόμαστε και ως άνθρωποι πορευόμαστε, έστω και σήμερα, ας αναλογιστούμε την ευθύνη απέναντι σε κάθε ψυχή ζώσα απανταχού, απέναντι σε κάθε πρόσωπο και «κατ εικόνα Θεού» δημιούργημα επί της γης και ας έχουμε πάντοτε κατά νου τη ρήση του αγίου Κυρίλλου Ιεροσολύμων, που, κάποτε, σε άλλη εποχή, σε έναν παρόμοιο κόσμο, αυτά έλεγε, έτσι σκεφτόταν, έτσι έπραττε, έτσι αγίασε: «Ο της θεοσεβείας τρόπος εκ δύο τούτων συνέστησε: δογμάτων ευσεβών και πράξεων αγαθών, και ούτε τα δόγματα χωρίς έργων αγαθών ευπρόσδεκτα τω Θεώ, ούτε τα μη μετ᾿ ευσεβών δογμάτων έργα τελούμενα προσδέχεται».
