Ψευτοείδωλα ευτελίζουν την ανθρώπινη ζωή
Με αφορμή την δολοφονία του νεαρού φοιτητή στην Θεσσαλονίκη
Του Αλεξάνδρου Π. Κωστάρα, Ομότιμου Καθηγητή Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Θράκης
Σε θεωρητικό επίπεδο όλοι αναγνωρίζουμε ότι η ανθρώπινη ζωή είναι το ύψιστο αγαθό στον κόσμο. Στην πράξη όμως πολλοί απαξιώνουν το σπουδαίο αυτό δώρο του Θεού στον άνθρωπο, αφού δεν έχουν κανένα ενδοιασμό να το απαλλοτριώσουν. Άλλοτε για προσωπικούς λόγους. Και άλλοτε για χάρη μιας ιδεοληψίας, μιας αρρωστημένης δηλ. ιδέας. Η Ελλάδα συγκλονίζεται αυτή την περίοδο από την εν ψυχρώ δολοφονία ενός νεαρού φοιτητή στην Θεσσαλονίκη από συνομιλήκους του για ασήμαντη αφορμή.
Επειδή τους δήλωσε, απαντώντας σε σχετική ερώτησή τους, ότι είναι οπαδός της αντίπαλης προς την δική τους ομάδα. Τί φρικτό έγκλημα να έχει κάποιος αντίθετες αθλητικές προτιμήσεις από τους άλλους! Άκου να υποστηρίζει ο άθλιος αντίθετη ομάδα από την δική μας. Και να μη ντρέπεται να το ομολογεί, όταν τον ρωτάμε. Αυτή είναι μεγάλη πρόκληση. Και η τιμωρία της είναι μια: Η εσχάτη των ποινών, την οποία πρέπει να υποστεί με βασανιστικό τρόπο με λοστούς, ρόπαλα, μαχαίρια, δρεπάνια και άλλα συναφή φονικά σύνεργα των υπερασπιστών της μόνης αληθινής ομάδας. Έτσι, για να περάσουν τα μηνύματα και στους άλλους, ώστε να μη λένε κουταμάρες, όταν τους ρωτούν να πουν, με ποιά ομάδα είναι. Αυτός με λίγα λόγια είναι ο ορισμός του χουλιγκανισμού. Υπερασπίζεται τα ευτελή της ζωής. Και τα υπερασπίζεται με απόλυτο και άκριτο τρόπο αλλάζοντας την φορά των πραγμάτων. Την προτετραιότητά τους στην κοινώς παραδεκτή αξιολογική κλίμακα, με την οποία λειτουργούμε μέσα στην κοινωνία, αφού βάζουν τα τιποτένια πάνω από τα σπουδαία της ζωής. Τις σκουριές και τις λαμαρίνες πάνω από τα χρυσαφικά. Πού μπορεί να πάει μια κοινωνία, όταν ένα τμήμα της νεολαίας της εμφορείται από τέτοιες αντιλήψεις που διασταυρώνονται σε κάποια σημεία τους με την ιδεολογία του «Ρουβίκωνα» και των άλλων αναρχικών συλλογικοτήτων; Δεν πρέπει άλλωστε να παραβλέπουμε ότι ο χουλιγκανισμός δεν περιορίζεται στο γηπεδικό οπαδιλίκι. Απλώνεται με την ίδια άνεση και την ίδια ακρισία στην ακραία δράση του και σε άλλους χώρους, όπως είναι π.χ. η πολιτική, στους κόλπους της οποίας ευδοκιμεί ομοίως η έννοια του οπαδού. Του τυφλού υποστηρικτή μιας παράταξης, που είναι έτοιμος και αυτός σε στιγμές φανατικού παροξυσμού να πλήξει τον κομματικό αντίπαλο, τον αντιφρονούντα. Ακόμη και να τον σκοτώσει. Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που έχουν κακοποιηθεί ή έχουν χάσει την ζωή τους από όργανα του κομματικού φανατισμού.
Το κακό με τον χουλιγκανισμό, στα γήπεδα ή εκτός αυτών, ξεκινάει από την στιγμή που το άτομο παύει να είναι φίλαθλος και γίνεται οπαδός. Όταν δε αποφασίσει να αναλάβει δράση με αυτή την ιδιότητά του εναντίον των απέναντι, δεν χάνει μόνο την επαφή του με τον αθλητισμό, αλλά και την σχέση του με το έλλογο. Η απεχθής συγκομιδή του χουλιγκανισμού με περιστατικά σαν αυτό της Θεσσαλονίκης ή άλλα συναφή μάς αποκαλύπτει πρωτίστως την απουσία του Θεού από τις ψυχές των μελών του που τον απαρτίζουν. Βλέπουμε νέους ανθρώπους που δεν τους άγγιξε ποτέ ο ειρηνοποιός λόγος του Ναζωραίου και η εντολή της αγάπης Του προς τους άλλους ανθρώπους, όποιοι κι’ αν είναι αυτοί. Εάν ψάξει κάποιος το σύντομο ιστορικό αυτών των νέων, θα εντοπίσει ασφαλώς εκείνους, στους οποίους θα αποδώσει την ευθύνη αυτής της απουσίας. Σίγουρα θα κρύβονται πίσω από την σχετική απουσία του Θεού από την ζωή αυτών των νέων κάποιοι γονείς, δάσκαλοι ή άλλοι διαμορφωτές του χαρακτήρα των παιδιών. Δράττομαι εδώ της ευκαιρίας να σημειώσω ότι συχνά στις εξέδρες του γηπέδου της ομάδος, στο όνομα της οποίας δραστηριοποιήθηκαν οι χούλιγκανς που σκότωσαν τον Άλκη στην Θεσσαλονίκη, εμφανίζεται και ένας ιερέας λικνιζόμενος ή πανηγυρίζων μαζί με τους άλλους θεατές. Ο γνωστός με το όνομα «Παπατάδε» (παραλείπω να σημειώσω εδώ το όνομα της ομάδος που υποστηρίζει). Έχει μάλιστα ο «Παπατάδε» δηλώσει κατ’ επανάληψη σε διάφορες τηλεοπτικές εκπομπές, στις οποίες εμφανίζεται, όταν τον καλούν οι δημοσιογράφοι, ότι πολλοί φίλαθλοι της ομάδος του τον επισκέπτονται στην Εκκλησία, όπου είναι εφημέριος, και του ζητούν να τους εξομολογήσει και να τους κοινωνήσει. Αυτό μόνο θετικά μπορεί ασφαλώς να το πιστώσει κάποιος στον συγκεκριμένο ιερέα. Διερωτώμαι όμως, εάν είναι νοητό ένας λειτουργός του Θεού, ένας «Παπατάδε», να Του φορέσει την φανέλλα της ομάδος του και να Τον μικρύνει έτσι στα μέτρα ενός οπαδού. Ο Χριστός αγαπάει όλους τους αθλητές και τους αθλητικούς παράγοντες. Και είναι με όλες τις καθαρές φανέλλες, χωρίς όμως να φοράει καμιά από αυτές. Είναι και με τους από δω και τους από κει της εξέδρας. Θα ήθελα όμως να ερωτήσω τον εν λόγω «Παπατάδε», εάν ζήτησε ποτέ από τους υπευθύνους της ομάδος του να τον φέρουν σε επαφή με τους οργανωμένους σε διάφορες λέσχες οπαδούς, για να τους μιλήσει για τον Χριστό ή, εάν αυτό είναι ανέφικτο να γίνει σε όλους τους συνδέσμους, να γράψει κάποιες ομιλίες του και να τις στείλει να ακουστούν από τα μέλη τους. Και όχι μόνο μια φορά, αλλά σε τακτική επικοινωνία με τους συνδέσμους. Εάν δεν έχει συμβεί αυτό, είναι περιττό να υπογραμμίσω εδώ την δια παραλείψεως πνευματική ευθύνη του συγκεκριμένου «Παπατάδε» στο θανατηφόρο συμβάν της Θεσσαλονίκης.
Η Πολιτεία από την άλλη μεριά έχει και αυτή τις δικές της ευθύνες για την δράση του χουλιγκανισμού, που ωδήγησε στον θάνατο του άτυχου νέου. Γνώριζε από παλιά το πρόβλημα, διότι ο χουλιγκανισμός δεν είναι «φρούτο» της εποχής. Δεν έλαβε όμως τα ενδεδειγμένα μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπισή του. Αρκέστηκε σε ορισμένες θεσμικές παρεμβάσεις-«ασπιρίνες» για την θεραπεία του φαινομένου. Τα «καρκινώματα» όμως – και αυτόν τον χαρακτήρα έχει ο χουλιγκανισμός – δεν γιατρεύονται με ασπιρίνες. Χρειάζονται νυστέρι που θα εισχωρήσει βαθειά στον άρρωστο οργανισμό, για να κόψει όλες τις ρίζες του. Σε πρόσφατη κυβερνητική σύσκεψη ελήφθη, λέει, η απόφαση να κλείσουν όλες οι παράνομες λέσχες των διαφόρων συνδέσμων και οι νομίμως λειτουργούσες να τεθούν υπό τον έλεγχο και την ευθύνη των αθλητικών σωματείων. Ορθό το μέτρο, αλλά ανεπαρκές. Παραβλέπει ότι πολλά «κεφάλια» της «Λερναίας Ύδρας» βρίσκονται εκτός των συνδέσμων. Μαζεύονται π.χ. κάποιοι μη οργανωμένοι χούλιγκανς και κάνουν τα δικά τους με τα φονικά σύνεργα που μπορούν εύκολα και γρήγορα να μαζέψουν. Πώς τους αντιμετωπίζεις αυτούς; Ή μήπως ο θάνατος ενός ανθρώπου σε πονάει μόνον, όταν έρχεται από οργάνωμένους χούλιγκανς; Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι να κόψεις κάποια «κεφάλια» της Λερναίας Ύδρας», αλλά να σκοτώσεις το ίδιο το τέρας. Η δράση μέσα από μια ομάδα, οργανωμένη ή μη, έχει πάντα τα ίδια χαρακτηριστικά: Εξαφανίζει τον συναίσθημα της ατομικής ευθύνης και προβάλλει την ανωνυμία και την δύναμη των πολλών. Έτσι δεν γίνεται και με τα θηρία; Πότε ένα θηρίο είναι πιο επικίνδυνο; Όταν επιτέθεται μόνο του ή όταν ορμάει επάνω σου ως αγέλη. Αυτή την επικινδυνότητα έπρεπε να την εκφράσει θεσμικά η Πολιτεία τιμωρώντας αυστηρότερα όλους ανεξαιρέτως τους χούλιγκανς που έδρασαν ως ομάδα, πέρα βέβαια από την πρόσθετη ποινική ευθύνη εκείνου ή εκείνων για την συγκεκριμένη πράξη που διέπραξαν (θανάτωση ή σωματική βλάβη άλλου). Έχει πρότυπα η ποινική μας νομοθεσία, που θα μπορούσε να τα αντιγράψει η Πολιτεία, για να τιμωρήσει αυστηρότερα τα εγκλήματα όλων ανεξαιρέτως των χούλιγκανς. Εκείνους που συμμετέχουν π.χ. σε μια εγκληματική ή τραμοκρατική οργάνωση (άρ. 187, 187Α ΠΚ) τους τιμωρεί ο νόμος όχι μόνο για την συμμετοχή στην αντίστοιχη οργάνωση, αλλά και για την πράξη που ετέλεσαν.
Πρέπει λοιπόν να παρέμβει με πολύ αυστηρά μέτρα η Πολιτεία για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του χουλιγκανισμού ενεργοποιώντας παράλληλα σε επίπεδο πρόληψης τους θεσμικούς παραγόντες (Εκκλησία και Σχολείο), που μπορούν να περιορίσουν την έκταση του κακού. Δεν γνωρίζω, εάν το αίμα του Άλκη θα είναι το τελευταίο, όπως όλοι ευχόμαστε. Είναι όμως βέβαιο ότι θα αφυπνίσει πολλές συνειδήσεις ικανές να φέρουν κάποτε την άνοιξη που όλοι προσδοκούμε.
