Νέες συμμαχίες στην Εκκλησία φέρνει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία
Αν μη τι άλλο ιστορικές είναι μέρες που διανύουμε. Ο εκκλησιαστικός χάρτης ανατρέπεται και το Πατριαρχείο Μόσχας φαίνεται να αποδυναμώνεται καθημερινά ολοένα και περισσότερο. Γι’ αυτό και η είδηση για το νομοσχέδιο που έφερε η ουκρανική Κυβέρνηση στη Βουλή, προκειμένου να θέσει «εκτός νόμου» την «Εκκλησία του Ονούφριου», δεσμεύοντας ακολούθως και την περιουσία της, δεν έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία… Είχε, άλλωστε, γίνει γνωστό ότι στην Ουκρανία 15 Επίσκοποι είχαν πάψει να μνημονεύουν τον Κύριλλο.
Στην περίπτωση που το νομοσχέδιο υπερψηφιστεί, κάτι που θεωρείται σχεδόν βέβαιο, από τη στιγμή που η ρωσική Εκκλησία της Ουκρανίας τεθεί εκτός νόμου, η περιουσία της θα περιέλθει στο κράτος και οι κληρικοί της θα πρέπει να … διαλέξουν νέο εκκλησιαστικό «στρατόπεδο», με το μεγαλύτερο κύμα αυτών να κατευθύνεται στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας υπό τον Μητροπλίτη Κιέβου Επιφάνιο, ενδυναμώνοντας περαιτέρω την ισχύ του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός, ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέτρεψε φιλίες και συμμαχίες και άλλαξε τον «χάρτη της Ορθοδοξίας» υπέρ του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Η Μόσχα, η οποία είχε μέχρι πρότινος την πλειοψηφία στο σύνολο των Εκκλησιών, βλέπει πλέον την επιρροή της να μειώνεται και τις άλλοτε ισχυρές συμμαχίες της να δοκιμάζονται. Αυτονόητα, τίθεται ρητορικά το ερώτημα: Πόσο θα αντέξουν άραγε;
Πριν την εισβολή στην Ουκρανία, υπέρ της Μόσχας αναφορικά με το θέμα της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανίας, στο πλευρό του Κύριλλου ήταν τα Πατριαρχεία Σερβίας, Αντιοχείας, Γεωργίας, Βουλγαρίας και Ρουμανίας. Ακόμη και το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, εμφανίζονταν κατά του Φαναρίου. Πέρα από αυτό, και πολλές Αυτοκέφαλες Εκκλησίας, όπως λόγου χάρη της Πολωνίας, της Τσεχίας και των βαλτικών χωρών, στήριζαν τη Μόσχα.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, είχε την ξεκάθαρη στήριξη του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας , της Εκκλησίας της Ελλάδος, αλλά και εκείνης της Κύπρου. Στο σημείο αυτό, άλλωστε, «κρύβεται» και ο λόγος για τον οποίο το Φανάρι απέρριπτε την ιδέα για Σύνοδο όλων των Εκκλησιών, καθώς η πλειοψηφία δεν εξυπηρετούσε την προώθηση των θέσεών του. Ακόμη και ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας, δεν έχει πάρει ακόμη ξεκάθαρη θέση για το ουκρανικό προτάσσοντας πάντα την ανάγκη διαλόγου…
Για τον λόγο αυτό ο κ.Βαρθολομαίος είχε αποφασίσει να προχωρήσει στη Σύνοδο των Πρεσβυγενών Πατριαρχείων (Κωνσταντινούπολης, Ιεροσολύμων, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας) και της Εκκλησίας της Κύπρου, όπου έχει την ξεκάθαρη πλειοψηφία. Μια ιδέα στην οποία η Μόσχα είχε αντιδράσει έντονα. Ωστόσο, μετά την εισβολή στην Ουκρανία, τίποτα πλέον δε φαίνεται να είναι ίδιο και όλα είναι ρευστά.
Καταρχάς, ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχει παγώσει την ιδέα της Συνόδου των Πρεσβυγενών Πατριαρχείων, καθώς διαπιστώνει ότι το κλίμα έχει πια αντιστραφεί υπέρ του, καθώς τα Πατριαρχεία Γεωργίας, Βουλγαρίας και Ρουμανίας στηρίζουν με κάθε τρόπο την Ουκρανία, φιλοξενούν και βοηθούν τους πρόσφυγες και επικρίνουν τη στάση του Πατριάρχη Μόσχας, οποίος ταυτίζεται με την πολιτική Πούτιν.
Σήμερα, δίπλα στη Μόσχα είναι η Σερβία και η Αντιόχεια, ενώ θολή παραμένει η στάση του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Την ίδια στιγμή η Πολωνία τάσσεται πλέον υπέρ του Βαρθολομαίο – κάτι άλλωστε που φάνηκε και από το πρόσφατο ταξίδι του Οικουμενικού Πατριάρχη, όπως και η Τσεχία. Ακόμα, και η μέχρι σήμερα «Ρωσόφιλη» Λιθουανία, με επίσημη ανακοίνωση του επικεφαλής Μητροπολίτη Ιννοκέντιου ξεκαθάρισε ότι η «Λιθουανία δεν είναι Ρωσία. Είναι μια διαφορετική χώρα, μια διαφορετική κοινωνία, με το δικό της πνευματικό και ηθικό κλίμα”.
Συγχρόνως, σημαντικά είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Μόσχα. Πέραν των 15 Επισκόπων που δεν μνημονεύουν πλέον τον Κύριλλο και μία ενορία στο Άμστερνταμ του Πατριαρχείου Μόσχας έχει ζητήσει επίσημα να υπαχθεί στο Φανάρι.
Εξ αιτίας της εισβολής, πλην της Σερβίας, οι Εκκλησίες στα Βαλκάνια ανοίγουν νέο κεφάλαιο στις σχέσεις τους, καθώς Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία και Κόσσοβο επιθυμούν την Αυτοκεφαλία τους, σε μια προσπάθεια να απαγκιστρωθούν από τη Σερβία στη δικαιοδοσία της οποίας ανήκουν.
Πέτρα του σκανδάλου στην περιοχή αποτελεί το Κόσσοβο, το οποίο έχει ζητήσει την Αυτοκεφαλία του και ασκεί πιέσεις στην περιοχή των Μετοχίων, όπου ζει η σερβική μειονότητα.
Στο Μαυροβούνιο ο πρόεδρος της χώρας Μίλο Τζουγκάνοβιτς εκτιμά ότι θα πρέπει να λυθεί το «εκκλησιαστικό» άμεσα αν και Φανάρι δεν επιθυμεί να εμπλακεί στη διαμάχη με τη Σερβία. Η Βόρεια Μακεδονία είναι ξεκάθαρα κατά της Σερβίας και της Ρωσίας, έχει καταθέσει αίτημα για Αυτοκεφαλία και είναι η μοναδική χώρα, η οποία συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις για την ίδρυση μιας νέας Εκκλησίας στα Βαλκάνια.
Είναι αδιαμφισβήτητο, λοιπόν, το γεγονός ότι οι ισορροπίες ανατρέποντα, τα δεδομένα αλλάζουν και ο χρόνος κυλά υπέρ του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου.
