Η θεραπευτική και όχι νομικίστικη αντιμετώπιση της αμαρτωλότητος
Γράφει ο π. Αντώνιος Χρήστου
Αγαπητοί Αναγνώστες, κατά καιρούς η επικαιρότητα, αλλά και η κοινωνία γενικότερα, βρίσκεται να ασχολείται σοκαρισμένη μπροστά σε εγκληματικές πράξεις που η κοινή μας ανθρώπινη λογική αδυνατεί να συλλάβει!
Τι να πρωτοαναφέρει κανείς; Ο θάνατος παιδιών από τους ίδιους μάλιστα τους γονείς, μίσος και δολοφονίες εντός οικογενειών, βιασμοί ανηλίκων από συγγενικά ή οικεία πρόσωπα και ένα σωρό άλλα που δεν αξίζει ούτε καν να αναπαράγουμε μέσα από αυτό το άρθρο, αλλά, από την άλλη, ούτε να τα αποκρύψουμε κάτω από το χαλί, για να διορθωθεί όσο το δυνατόν αυτό το κακό.
Η ανθρώπινη δικαιοσύνη αλλά και το κοινό αίσθημα ορίζει ότι όσο πιο μεγάλο και σοβαρό το έγκλημα, τόσο και πιο μεγάλη πρέπει να είναι η ποινή και η τιμωρία που οφείλει να υποστεί ο θύτης. Από την μία, φαίνεται λογικό όλο αυτό, αλλά δεν έχει καμία σχέση με την αντιμετώπιση της εκκλησιαστικής δικαιοσύνης. Η Εκκλησία μας είναι η Κιβωτός της Σωτηρίας, αλλά, παράλληλα, είναι και ένα ιατρείο που έχει «γιατρούς» τους Αγίους, που έχουν καθαριστεί από τα πάθη και τις αμαρτίες τους, έχει «νοσηλευτές» τους Κληρικούς, οι οποίοι μέσα από την ιερωσύνη τους χαρισματικά και θεσμικά προσφέρουν μαζί με τον λαό τα μυστήρια και την καθαρτική και ιαματική τους χάρη. Υπάρχουν, όμως, και οι «ασθενείς», οι οποίοι είναι και η πλειοψηφία και έχει να κάνει με κάθε πτώση του ανθρώπου από όποια κατάσταση και αν προέρχεται (δηλαδή και από Αγίους και Κληρικούς και λαϊκούς), με δεδομένο ότι η αγιότητα δεν είναι κάτι στατικό, αλλά μια δυναμική κατάσταση με σκαμπανεβάσματα. Μόνοι όσοι έχουν φτάσει στο στάδιο της απαθείας είναι σαν να έχουν τραβήξει ¨χειρόφρενο¨ και αυτοί δεν έχουν πίσω, έχουν παγιωθεί στο καλό, βρίσκονται σε κοινωνία με τον Θεό και υλοποιούν το θέλημά Του.
Η Εκκλησία αντιμετωπίζει, λοιπόν, την αμαρτωλότητα με όρους ιατρικής και θεραπευτικής και όχι νομικής, πόσο μάλλον νομικιστικής, όπως προσέγγιζαν οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι της εποχής του Χριστού. Η παραβολή του Καλού Σαμαρείτη, η μετάνοια του Τελώνη, η επιστροφή του Ασώτου, το μνήσθητι μου του Ληστού αλλά και το γεγονός ότι την Ε΄ Κυριακή των Νηστειών η Εκκλησία μας προβάλει μια πρώην πόρνη, την Οσία Μαρία την Αιγυπτία, δεν μπορούν να κατανοηθούν και να προσεγγιστούν αλλιώς παρά μόνο με το πνεύμα του ίδιου του Χριστού: «Ου χρείαν έχουσιν οι ισχύοντες ιατρού, αλλ’ οι κακώς έχοντες· ουκ ήλθον καλέσαι δικαίους, αλλά αμαρτωλούς εις μετάνοιαν» ( Μαρκ. 2,17).
Επομένως, για την Εκκλησία μας ισχύει ότι όσο πιο αμαρτωλός είναι κάποιος, τόσο πιο βαριά και πνευματικά ασθενής είναι! Πώς συμπεριφερόμαστε στους σωματικά βαριά ασθενείς γενικά; Σίγουρα οι περισσότεροι με συμπόνια και με οίκτο και σε καμιά περίπτωση δεν προσπαθούμε να τον εξουθενώσουμε και να ταλαιπωρήσουμε. Ίσα ίσα, προσπαθούμε να του απαλύνουμε λίγο τον πόνο και τις πληγές τους. Έτσι κάνει η Εκκλησία και αυτός είναι και ο ορθόδοξος τρόπος ζωής, πάντα με διάκριση και πάντα βλέπει τον άνθρωπο στην προοπτική του (ότι είναι εν δυνάμει Άγιος) και όχι στη παρούσα φάση μόνο, που μπορεί όντως να βρίσκεται σε μεγάλη πτώση και αμαρτία.
Άλλη μια μεγάλη διάκριση που κάνει η Εκκλησία μας είναι ότι άλλο το πρόσωπο και άλλο η πράξη του προσώπου, δεν ταυτίζονται πάντα! Ο Κόσμος δεν κάνει αυτή την διάκριση και γι αυτό εύκολα γίνεται όχλος που στήνει «λαϊκά δικαστήρια» και λιντσάρει τους ανθρώπους που κάνουν βαριά αμαρτήματα! Εύκολα ακούς για ταμπέλες του φονιά, του βιαστή και ένα σωρό βρισιές εναντίον τους. Η Εκκλησία μας όμως διακρίνει. Άλλο ο άνθρωπος που π.χ. υπέπεσε σε φόνο (δεν σημαίνει ότι πάντα ήταν αυτό) και άλλο ότι μας χαρακτηρίζει η πράξη για όλη μας τη ζωή και κυρίως περιμένει την έμπρακτη μετάνοιά μας και την προσπάθεια επανόρθωσης (όπου μπορεί να γίνει αυτό βέβαια).
Τέλος, η Εκκλησία ξέρει ότι ο Δικαιοκρίτης Χριστός θα μας κρίνει όλους στη Δευτέρα Του παρουσία. Αυτός όμως εκεί και τότε! Όποιος προσπαθεί να μπει στη θέση του (και ας έχουμε δίκιο και ας είμαστε το θύμα), τότε γινόμαστε στην κυριολεξία Αντί του Χριστού (ΑντίΧριστοι)! Εμείς, μόνο συγνώμη δικαιούμαστε να δώσουμε από την καρδιά μας, τίποτα άλλο…! Ας το προσέξουμε, αδελφοί!
