Μη σφάζουμε τον εαυτό μας
Του π. Γεωργίου Δορμπαράκη
«Τίποτε δεν υπάρχει ίσο ή ανώτερο από τους οικτιρμούς του Θεού. Γι’ αυτό, όποιος απελπίζεται, σφάζει ο ίδιος τον εαυτό του» (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, λόγ. ε΄, 23).
Υπάρχει συμφωνία σε όλους τους αγίους Πατέρες της Εκκλησίας που βασίζονται στην Αγία Γραφή, ότι δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα στον κόσμο από την απελπισία. Την θεωρούν απείρως χειρότερη και από την ίδια την αμαρτία. Κι ο Πονηρός ακόμη δεν χαίρεται τόσο όταν βλέπει τον άνθρωπο να αμαρτάνει, όσο όταν απελπίζεται. Γιατί στην αμαρτία υπάρχει διέξοδος: η μετάνοια. Όταν μετανοούμε, από την κόλαση πάμε στον ουρανό. Σαν τον άσωτο της γνωστής παραβολής: από τον Άδη της ασωτίας βρέθηκε στην αγκαλιά του Θεού Πατέρα. Γιατί ακριβώς μετάνιωσε. Γιατί πήρε τον δρόμο της επιστροφής.
Η απελπισία όμως είναι ήδη ένας θάνατος, είναι μία αυτοκτονία, γιατί στην ουσία ο άνθρωπος σταματάει να υψώνει το βλέμμα του στον ουρανό. Μένει προσκολλημένος στον εαυτό του, στις ανύπαρκτες δυνάμεις του, στις πτώσεις του. Σαν τον χοίρο που κυλιέται στη λάσπη. Ο άγιος Ιωάννης το αναφέρει ωμά: «Όποιος απελπίζεται, σφάζει ο ίδιος τον εαυτό του»! Κι ο ιερός μέγας Χρυσόστομος σημειώνει επ’ αυτού: «Ο διάβολος δεν έχει άλλο όπλο τόσο δυνατό σαν την απελπισία, γι’ αυτό και δεν του δίνουμε τόση ευχαρίστηση όταν κάνουμε την αμαρτία, όσην όταν απελπιζόμαστε» (ομιλία α΄ περί μετανοίας).
Τι κρύβεται πίσω από την απελπισία; Γιατί ταυτίζεται με την ίδια την απιστία και τη βλασφημία επομένως, του αγίου Πνεύματος – τη μόνη αμαρτία κατά τον Κύριο που δεν μπορεί ποτέ να συγχωρηθεί;
Κρύβεται η έλλειψη πίστης στην αγάπη του Θεού. Ο απελπισμένος έχει διαγράψει τον Θεό και την άπειρη αγάπη Του από τη ζωή του. Έχει διαγράψει συνεπώς τον Ιησού Χριστό και το όλο απολυτρωτικό έργο Του επί της γης. Κι αυτό γιατί έχει πιστέψει ότι η αμαρτία ή οι αμαρτίες του, οι θλίψεις κι οι δοκιμασίες του είναι υπεράνω αυτής της αγάπης. Μα τι μπορεί να υπερβεί τον Θεό ή να θεωρηθεί ίσο προς την αγάπη Του; Απολύτως τίποτε. Πέσαμε λοιπόν; Αμαρτήσαμε; Ας ρίξουμε τον πληγωμένο εαυτό μας στα χέρια του μεγάλου Ιατρού. Θα μας θεραπεύσει αμέσως. Νιώθουμε ότι οι θλίψεις και οι δοκιμασίες μάς έχουν καταβάλει ή ότι οι αδικίες μάς έχουν πνίξει;
Ας κοιτάξουμε τον Κύριο. Όλα αυτά, μας λέει, είναι συμμετοχή στο Πάθος Του. Μαζί μ’ Εκείνον τα περνάμε ως μέλη Του. Γι’ αυτό και δεν μας αφήνει να δοκιμαστούμε παραπάνω από όσο αντέχουμε – ό,τι βεβαιώνει ο μέγας απόστολος Παύλος στους Κορινθίους (Α΄10, 13): «Ο Θεός που κρατάει τις υποσχέσεις Του δεν θα επιτρέψει σε κανέναν πειρασμό να ξεπεράσει τις δυνάμεις του, αλλά όταν έρθει ο πειρασμός θα δώσει μαζί και τη διέξοδο, ώστε να μπορέσετε να τον αντέξετε». Και βεβαίως μη ξεχνάμε το σημαντικότερο. Το Πάθος έχει και την άλλη όψη Του κι εκβάλλει πάντοτε σ’ αυτήν: την Ανάσταση – «ιδού γαρ ήλθε διά του Σταυρού χαρά εν όλω τω κόσμω».
«Δεν έχει μέτρο η φιλανθρωπία του Θεού κι ούτε μπορεί να παραστήσει λόγος την αγαθότητά του. Γιατί η δική σου κακία έχει μέτρο, μα το φάρμακο μέτρο δεν έχει… Σκέψου μία σπίθα που έπεσε στο πέλαγος: μπορεί να σταθεί ή να φανεί; Όσο είναι μία σπίθα μπροστά στο πέλαγος, τόσο είναι η κακία μπροστά στη φιλανθρωπία του Θεού, κι ούτε τόσο, αλλά πολύ περισσότερο. Γιατί το πέλαγος, κι ας είναι μεγάλο, έχει όριο, μα η φιλανθρωπία του Θεού είναι απεριόριστη» (ιερός Χρυσόστομος, ομιλία η΄ περί μετανοίας).
