Καισαριανής Δανιήλ: «Διώκετε την αγάπην»
Του Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ
Η αγάπη είναι το γνώρισμα των μαθητών του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Ο Κύριός μας, μιλώντας στους Μαθητές Του ολίγον προτού παραδοθεί για να σταυρωθεί και να πάθει για τη σωτηρία των ανθρώπων, τους άφησε τις τελευταίες Του υποθήκες. Ανάμεσα σ’ αυτές τις τελευταίες παραγγελίες είναι και η εντολή Του να αγαπούν ο ένας τον άλλον (βλ. Ιωάν. ιγ΄ 34-35). Και αργότερα, τους έδειξε το μέγεθος της αγάπης που ο Ίδιος είχε γι’ αυτούς κι’ όχι μόνο γι’ αυτούς αλλά για τον κόσμο ολόκληρο (βλ. Ιωάννου ιε΄ 12-13).
- Η Εκκλησία κοινωνία αγάπης
Η αγάπη, σύμφωνα με τους λόγους του Χριστού, είναι ο τρόπος της ζωής των Χριστιανών. Αυτή στηρίζεται στο γεγονός, ότι όλοι οι άνθρωποι αποτελούμε μια οικογένεια, την οικογένεια του Θεού. Ο Θεός είναι ο Πατέρας μας. Εμείς οι πιστοί τα παιδιά Του. Άρα, είμαστε αδελφοί μεταξύ μας. Ο σκοπός για τον οποίο ήλθε ο Χριστός στον κόσμο και σαρκώθηκε είναι για να φανερώσει στους ανθρώπους την αλήθεια αυτή, να τους διδάξει τη νέα σχέση τους με τον Θεό, να τους καλέσει να ενωθούν μαζί Του σ’ ένα σώμα, την Εκκλησία.
Ζώντας ως μέλη της Εκκλησίας, οι πιστοί οφείλουν να συγκροτήσουν μια κοινωνία αγάπης. Αγάπης πρώτα προς τον Θεό Πατέρα, ολοκληρωτική και τέλεια. Αγάπης και προς τους αδελφούς τους, η οποία δεν πρέπει να σταματά εις το «ως σεαυτόν», όπως αγαπούν τον εαυτόν τους, αλλά να ξεπερνάει φθάνοντας μέχρι και τη θυσία της ζωής τους για τους αδελφούς τους (βλ. Α΄ Ιωάννου γ΄ 16).
Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, που καλείται ως ο Απόστολος της αγάπης, επειδή υπήρξε κήρυκάς της και εκφραστής της, συσχετίζει τις δύο αυτές κατευθύνσεις της αγάπης σε τέτοιο σημείο, ώστε να ταυτίζονται. Λέγει σχετικώς: «Εμείς Τον αγαπάμε (εννοεί τον Θεό), διότι Αυτός πρώτος μας αγάπησε (βλ. Α΄ Ιωάννου δ΄ 20-21).
- Τρόποι εκφράσεως της αγάπης προς τους αδελφούς
Δεν υπάρχουν όρια στην εκδήλωση της αγάπης, διότι είναι αγάπη:
α) Χωρίς όρια, χρονικά
Η ανθρώπινη αγάπη συχνά με κόπο κάνει το πρώτο μίλι. Κουράζεται, εύκολα και γρήγορα. Το δεύτερο μίλι κι αν το κάμει, της είναι πια φορτίο κι’ όχι ευχαρίστηση. Όμως, η αγάπη του Θεού είναι παντοτινή. Δεν την κουράζει και δεν την ξεθωριάζει ο χρόνος.
β) Χωρίς όρια, περιστάσεων
Συχνά, ο άνθρωπος εκφράζει την αγάπη του σε στιγμές ή συνθήκες ευφορίας και ανέσεως. Όταν ο δρόμος είναι ομαλός και άνευ κόπου ή πόνου. Όταν δοκιμαζόμαστε νομίζουμε ότι πρέπει να σταματήσουμε να αγαπάμε. Ο Χριστός όμως δεν μας εδίδαξε αυτό. Το αντίθετο. Εκείνος πορευόμενος προς το Πάθος «αγάπησε εις τέλος» τους Μαθητές Του (Ιωάννου ιγ΄ 1).
γ) Χωρίς όρια, κοινωνικά
Συνήθως η ανθρώπινη αγάπη περιορίζεται σ’ ένα «ιδιαίτερο κύκλο» με μόνο κριτήριο διαχωρισμού την κοινωνική τάξη, την οικονομική βάση, την μορφωτική στάθμη, εφόσον Εκείνος αγάπησε πάντες «τους εν τω κόσμω» (Ιωάννου ιγ΄ 1). Χωρίς όρια και περιορισμούς, όπως δίδαξε με την παραβολή του καλού Σαμαρείτου (Λουκά ι΄30-37) και την θεραπεία της θυγατρός της Χανανναίας (Ματθαίου ιε΄ 22-28) και του δούλου του εκατοντάρχου (Ματθαίου η΄ 9-13).
δ) Χωρίς όρια, υπηρεσίας
Πολλές φορές ακούμε. Αυτό μπορώ να το κάμω στον αδελφό μου˙ το άλλο όμως όχι. Ο Χριστός δίδαξε αφ’ ενός, αλλά και διακόνησε τους Μαθητές Του γιατί ήθελε να μας διδάξει πως δεν υπάρχει ανώτερο από την υπηρεσία. Την υπηρεσία με αγάπη χωρίς όρια (Ιωάννου ιγ΄ 16. Ματθ. κ΄ 25-29).
ε) Χωρίς όρια, προσώπων
Ένα άλλο γνώρισμα της ανθρώπινης ατελούς αγάπης είναι η μεροληψία Ο Χριστός μας δίδαξε να αγαπάμε, να ευεργετούμε και να θυσιαζόμαστε για τους εχθρούς μας (Λουκά στ΄ 27-36). Ο Κύριος ένιψε τα πόδια του Ιωάννη που ήταν ο αγαπημένος και του Ιούδα που εσκέπτετο την προδοσία (Ιωάννου ιγ΄ 5).
στ) Χωρίς όρια, ευθύνες
Όταν η διακονία του αδελφού είναι καθήκον και όχι αγάπη, υπάρχουν κι’ άλλα όρια. Ο Χριστός όμως τα έκαμε όλα, όπως διαπιστώνουμε ότι έπραξε στο υπερώο της Ιερουσαλήμ, το βράδυ που παραδόθηκε στους Ιουδαίους για να σταυρωθεί: «Βάλλει ύδωρ… νίπτει τους πόδας… σκουπίζει» (Ιωάννου ιγ΄ 5).
ζ) Χωρίς όρια, ανθρώπινα
Η τέλεια αγάπη δεν μπορεί να σταματά στα ανθρώπινα όρια, γιατί με τον τρόπο αυτό χάνει την εσχατολογική της προοπτική και την σωτηριώδη και λυτρωτική πορεία της.
- Η τέλεια αγάπη
Την τέλεια αγάπη περιγράφει ο Απόστολος Παύλος στο δέκατο τρίτο (ιγ΄) κεφάλαιο της πρώτης Επιστολής του προς Κορινθίους με την μεγαλειώδη κατακλείδα της σκέψης του στον θεολογικό λόγο: «….Θα μείνουν τελικά για πάντα αυτά τα τρία: η πίστη, η ελπίδα κι η αγάπη. Και απ’ αυτά, το πιο σπουδαίο είναι η αγάπη».
- Αγάπη δι’ έργων ενεργουμένη-εκδηλουμένη.
α΄. Ο Προφήτης Ησαΐας προέτρεπε τους σύγχρονούς τους και γενικότερα όλους τους ευσεβείς να εκδηλώνουν την αγάπη τους για τους αδελφούς τους με την ελεημοσύνη: «Κόψε και μοίραζε σε εκείνον που πεινάει τον άρτο σου, και πτωχούς, που δεν έχουν στέγη, βάλε στο σπίτι σου· εάν δεις γυμνό, ντύσε τον, … Και εάν δώσεις σε εκείνον που πεινάει τον άρτο με όλη την προθυμία της ψυχής σου και χορτάσεις ψυχή, που έχει ταπεινωθεί από την στέρηση, τότε θα ανατείλει το φως της ευτυχίας σου και της θείας προστασίας σου στο σκοτάδι· το δε σκοτάδι της αθλιότητάς σου θα μεταβληθεί και θα λάμψει σαν φως μεσημβρίας » (Ησαΐου νη΄ 7, 10-11).
β΄. Ο απόστολος Παύλος προτρέπει τους Κορινθίους να προσφέρουν οικονομική βοήθεια για τους Χριστιανούς της Ιερουσαλήμ και γενικότερα της Παλαιστίνης, την γνωστή «λογία», παραλληλίζοντάς την με την σπορά των αγρών από τους γεωργούς, που όταν σπέρνουν λίγους σπόρους θα θερίσουν λίγα, ενώ όταν σπέρνουν με αφθονία σπόρους θα θερίσουν άφθονους καρπούς ( βλ. Προς Κορινθίους θ΄ 6-11).
γ΄. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος τονίζει τα οφέλη που προκύπτουν σε όσους προσφέρουν ελεημοσύνη σ’ όσους έχουν ανάγκη: «Όσο μπορείς, τόσο αγόρασε˙ έχεις οβολό; Αγόρασε τον ουρανό˙ όχι επειδή είναι φτηνός ο ουρανός, αλλά επειδή είναι φιλάνθρωπος ο Κύριος. Δεν έχεις οβολό; Δώσε ένα ποτήρι κρύο νερό˙ «όποιος θα δώσει ένα ποτήρι κρύο νερό σ’ έναν από αυτούς τους ασήμαντους στο όνομά μου, δεν θα χάσει τον μισθό του». Εμπορία και πραγματεία είναι ο ουρανός κι εμείς αδιαφορούμε. Δώσε ψωμί και πάρε παράδεισο˙ δώσε μικρά και πάρε μεγάλα˙ δώσε θνητά και πάρε αθάνατα˙ δώσε φθαρτά και πάρε άφθαρτα… Τόσα αγαθά πηγάζουν από την ελεημοσύνη, κι εμείς αμελούμε κι αδρανούμε. Δώσε ψωμί όσο μπορείς˙ δεν έχεις ψωμί; δώσε έναν οβολό˙ δεν έχεις οβολό; δώσε ένα ποτήρι κρύο νερό δεν έχεις κι αυτό; πένθησε μαζί με τον θλιβόμενο κι έχεις μισθό» (Ιωάννου Χρυσοστόμου, Περί μετανοίας, Ομιλία Γ΄ ΕΠΕ 30, σ. 143-145).
