Φαρισαϊκός ή Βιβλικός Χριστιανισμός
Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ
Ο Χριστός, όταν ήταν στη γη, υπήρχε ήδη συγκροτημένη θρησκεία. Ήταν αυτό που είχαν φτιάξει οι άνθρωποι, ξεκινώντας από το Νόμο του Θεού στο Σινά, καταντώντας στην τυπολατρεία. Ήταν ανεπαρκής και επιδερμική, έτσι που Φαρισαίος ισοδυναμούσε με υποκριτή, τυπολάτρη, απατηλή εξωτερική εμφάνιση, γι’ αυτό τα: «Εγώ δέ λέγω υμίν», «εάν αγαπήσητε τους αγαπώντας υμάς», «μη… ώσπερ οι υποκριταί», «μη ομοιωθήτε… εν τη πολυλογία αυτών», «ουδείς δύναται δυσί κυρίοις δουλεύειν».
Τελικά, όταν προσπάθησαν να παρουσιάσουν τον Χριστιανισμό σαν μια βελτίωση και τελειοποίηση της φαρισαϊκής πίστης, ο Χριστός πρόφερε τα ριζοσπαστικά˙ «ουδείς επιβάλλει επίβλημα ράκους αγνάφου επί ιματίω παλαιώ… ει ουδέ οίνον νέον εις ασκούς παλαιούς» (Ματθαίος θ΄, 17).
Ερχόμενος, λοιπόν, στον Χριστό, δεν βελτιώνεις τη θρησκεία σου. Ο Βιβλικός Χριστιανισμός είναι μια εντελώς νέα τοποθέτηση. Διαφορετική (συχνά και αντίθετη) του ως τα χτες θρησκευτικού σου κατεστημένου (και του πιο ανθρώπινα ορθόδοξου και του πιο ειλικρινά διαμαρτυρόμενου).
Αυτό το διαχωρισμό φαρισαϊκού και Χριστοκεντρικού Χριστιανισμού, ας παρακολουθήσουμε. Κάνοντας τούτη την ιστορική αναδρομή, ας τολμήσουμε να φέρουμε τις αναλογίες στο σήμερα και στον εαυτό μας. Ας αφήσουμε τον Κύριο να αγγίξει τις καρδιές μας.
- Η φαρισαϊκή θρησκεία περιοριζόταν σ᾿ ένα εξωτερικό ασβέστωμα: «το εκτός του ποτηρίου… οι κεκονιασμένοι έξωθεν ωραίοι τάφοι» (Ματθαίος κγ΄, 26, 27). Ο Χριστός, αντιθέτως, κήρυξε το «μακάριοι οι καθαροί τη καρδία» (Ματθαίος ε΄, 8). Σε ικανοποιεί μια θρησκεία που ‘ναι «τάφος», έστω ασβεστωμένος! Πόσοι τέτοιοι «κυριακάτικοι χριστιανοί»!.. «έσωθεν οστά και πάσα ακαθαρσία… έξωθεν φαίνονται ωραίοι». Εσύ και εγώ, με ποιους;..
- Η φαρισαϊκή θρησκεία ήταν μια φορτική, επίμονη προβολή του εγώ. Μια θρησκεία αυτοδικαίωσης. Μελετήστε το Λουκά ιη΄, 9-14: «ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί… νηστεύω, αποδεκατίζω» κ.λ.π. – μια θρησκεία με πολύ «εγώ», με καθόλου Θεό. Ο Θεός… ακροατής της ανθρώπινης αντίθετα κομπορρημοσύνης. Αντίθετα, ο Χριστός κήρυξε (και έζησε) την άρνηση του «εγώ» (και του θρησκευτικού): «ει τις… αρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού» (Λουκάς θ΄, 23) – ο δικός Του Σταυρός, ένα «ουχ εαυτώ ήρεσεν» (Ρωμαίους ιε΄,3).
- Η φαρισαϊκή θρησκεία στηριζόταν σε μια εγωπαθή ιεραρχία «φιλούσιν δε την πρωτοκλισίαν εν τοις δείπνοις και τας πρωτοκαθεδρίας εν ταις συναγωγαίς… καλείσθαι ραββί» – ένας ταξικός χριστιανισμός, με βαθμούς, αξιώματα, προϊσταμενιλίκια, μ᾿ αποτέλεσμα το σημερινό εξάμβλωμα. Κι᾿ όταν η κορφή εκτραπεί, κάνει παραχωρήσεις στη νομιμότητα αμβλώσεων και στο αυτόματο διαζύγιο. Ο Χριστός στήριξε το δικό Του οικοδόμημα, σε μια ευλογημένη σχέση αίματος: «πάντες δε υμείς αδελφοί εστέ» (Ματθαίος κγ΄, 8)… «είπατε τοις αδελφοίς μου» (Ματθαίος κη΄, 10)… «διά του αίματος αυτού, οικείοι του Θεού» (Εφεσίους β΄, 13)… «ανεβαίνω προς τον πατέρα μου και πατέρα υμών» (Ιωάννης κ΄, 17).
- Η φαρισαϊκή θρησκεία ήταν: φτηνή στο χρυσάφι κι’ ακριβή στα άχυρα. Δέστε τα: «αποδεκατούτε το ηδύοσμον και το άνιθον και το κύμινον» (Ματθαίος κγ΄, 23)… «εάν μη πυγμή νίψωνται, βαπτισμούς ποτηρίων και ξεστών» (Μάρκος ζ΄, 4), ενώ είχαν παραμερίσει «τα βαρύτερα του νόμου». Πόσος τέτοιος «χριστιανισμός» σήμερα! Όπου παραμερίστηκε το πρωτεύον, φανατισμός στα δευτερεύοντα. Ο Χριστός, όμως: «τεκνία εγώ υπάγω… εντολήν καινήν δίδωμι υμίν ίνα αγαπάτε αλλήλους, καθώς ηγάπησα υμάς, ίνα καί υμείς αγαπάτε αλλήλους» (Ιωάννης ιγ΄, 34).
- Η φαρισαϊκή θρησκεία, ήταν θρησκεία ετεροβαρής: οι φαρισαίοι είχαν όλα τα δικαιώματα, οι άλλοι μόνον υποχρεώσεις. Ο Χριστός τους καυτηρίασε διότι «λέγουσι γαρ καί ου ποιούσιν… δεσμεύουσιν φορτία… επί τους ώμους των ανθρώπων, αυτοί δε τω δακτύλω αυτών ου θέλουσιν κινήσαι αυτά» (Ματθαίος κγ΄, 4). Ανέξοδος κι᾿ ανίδρωτος Χριστιανισμός. Δικαιώματα, χωρίς φορτία. Ανέσεις, χωρίς μόχθο. Ο Χριστός, αντίθετα, (Ματθαίος ια΄, 28)…, «πρός Με πάντες οι κοπιώντες καί πεφορτισμένοι, καγώ αναπαύσω υμάς»- Βάσταξε τον σταυρό των αμαρτιών μας, «πάσα την μέριμναν υμών… επ’ Αυτόν» (Α΄Πέτρου ε΄, 7). Εσύ, πώς ερμηνεύεις στη ζωή σου το «αλλήλων τα βάρη βαστάζετε»; (Γαλάτας στ΄, 2).
- Η φαρισαϊκή θρησκεία ήταν υπεροπτικά στατική κι’ ασυγκίνητη. Δεν πλησίαζε τον αμαρτωλό, «δεν πορευόταν επί το απολωλός». Γι’ αυτό, απορούσαν ότι «πολλοί τελώναι καί αμαρτωλοί συνανέκειντο τω Ιησού …. διατί μετά των τελωνών καί αμαρτωλών εσθίει ο διδάσκαλος υμών; (Ματθαίος θ΄, 11).
Όμως, ο «έλθετε πρός Με»… «αμαρτωλούς προσδέχεται καί συνεσθίει αυτοίς» (Λουκάς ιε΄, 1). Η Εκκλησία δεν πρέπει να παύει «να πορεύεται επί το απολωλός» (ιεραποστολική) και να οφείλει να έχει Χριστοκεντρικό προσανατολισμό.
- Η φαρισαϊκή θρησκεία, στόχο της είχε τον άλλο. Προσευχή «όπως φανώσιν τοις ανθρώποις» (Ματθαίος ε΄, 6)… νηστεία «όπως φανώσι τοις ανθρώποις» (στ΄, 16)… Χριστός: «όπως μη φανής τοις ανθρώποις» (στ΄, 18). Δες την αντίθεση: «εν τω κρυφαίω… εν τω φανερώ» !.. Έλεγε κάποιος: «πολλών η θρησκεία είναι ένα κυριακάτικο παλτό ευσεβείας… ίνα φανώσι». Στόχος σου ας είναι ο Θεός και το θέλημά Του. Και… «Ζητείτε πρώτον την βασιλείαν και την δικαιοσύνην του Θεού» (Ματθαίος στ΄, 33).
Ας ζητήσουμε από τον Κύριο:
στη θέση του εξωτερικού ασβεστώματος, να μας δώσει την καθαρότητα καρδιάς,
της προβολής του θρησκευτικού εγώ
το «ουχ εαυτώ ήρεσεν»,
του εγωκεντρισμού, την αδελφική σχέση
του φανατισμού στα επουσιώδη,
τα «βαρύτερα του νόμου»,
του «ουδέ εν τω δακτύλω»,
το «αλλήλων τά βάρη …»,
του στατικού και ασυγκίνητου,
το «πορευθέντες»,
του «όπως φανώσι»,
τον «κρυπτό» άνθρωπο της καρδίας.
