Γ’ Κατανυκτικός εσπερινός στη Μητρόπολη Πέτρας – Γεννιόμαστε αμαρτωλοί για να αναγεννηθούμε άγιοι
Ο Μητροπολίτης Πέτρας και Χερρονήσου κ. Γεράσιμος το απόγευμα της Β΄ Κυριακής των Νηστειών, 12 Φεβρουαρίου, ιχοροστάτησε στον Κατανυκτικό Εσπερινό που τελέστηκε στον Ι. του Αγίου Αντωνίου της πόλεως του Αγίου Νικολάου.
Τον Θείο Λόγο εξεφώνησε ο Πανοσιολ. Αρχιμανδρίτης Νικόδημος Κατρίνης, Ιεροκήρυκας της Ιεράς Μητροπόλεως με θέμα: «Δεύτε μεταλάβωμεν φωτός». Παραθέτουμε αυτούσιο το κείμενο της ομιλίας του.
Από που είσαι, ας υποθέσομε, βρε παληκάρι; Ρώτησε ο γέροντας και νυν Όσιος Παϊσιος , μία μέρα στο κελλί της Παναγούδας…
Ο παπά Εφραίμ ο Κατουνακιώτης, ο μέγας θεόπτης και πρακτικός θεολόγος της αθωνικής ερήμου ,τόνισε σε πνευματική ομήγυρη που του ζήτησε λόγο σωτηρίας: «Στις ημέρες μας, αυτός που βλέπει δεν μιλάει μην χάσει τον θησαυρό πού ζει, και αυτός που δεν βλέπει, δεν έχει όραση, θέα θεού, μιλάει.» Γνωρίζετε Σεβασμιότατε, υπέρ πάντα άλλον, την μικρότητα της πνευματικής μου οράσεως και την έλλειψη χαρίσματος διδασκαλίας, παρουσία μάλιστα του Επισκόπου. Όμως σεβαστοί πατέρες, αγαπητοί αδελφοί μου, η ευχή του Επισκόπου ποιεί ευλογία, αλλά και η εμπειρία των Αγίων της ορθόδοξης Εκκλησίας μας, θα μας προσφέρει τράπεζα λαμπρά πνευματικής ευωχίας.
Μετάληψη Θείου φωτός! Πολύ εύστοχα ο σέρβος Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς, μας λέει ότι: «Οι περισσότεροι από εμάς τους χριστιανούς κάνουμε ένα τρομερό λάθος, πού οδηγεί την ζωή και την ψυχή μας στα βάραθρα της πρόσκαιρης, αλλά κυρίως, της αιώνιας κόλασης. Προσπερνάμε το μεγαλείο του Τιμίου Σταυρού και κατευθυνόμαστε γοργό το βήμα στο φως και τη χαρά της Ανάστασης. Μίας ανάστασης πού σβήνει στον απόηχο των κροτίδων και στο ολιγόλεπτο φως των βεγγαλικών».
Ο σήμερα εορταζόμενος Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, ξεκίνησε την θεοδρόμο πορεία του, με την καρδιακή ικεσία: «Κύριε φώτισον μου το σκότος!» Ο Θεός είναι Φως, κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο: «Και αύτη εστίν η επαγγελία ην ακηκόαμεν απ’ αυτού και αναγγέλλομεν υμίν, ότι ο Θεός φως εστί και σκοτία εν αυτώ ουκ εστίν ουδεμία» (Α΄ Ιω. Κεφ.α΄ στιχ. 5). Ερμηνεύοντας ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης το εν λόγω χωρίο γράφει: «Φως λοιπόν είναι ο Θεός και φως αληθινό, με την λαμπρότητα του οποίου συγκρινόμενος ο ήλιος και όλα τα κτιστά φώτα, ευρίσκονται φώτα ψευδή». Στο Σύμβολο της Πίστεως ομολογούμε ότι ο Κύριος Ιησούς Χριστός είναι «Φως εκ Φωτός». Σε πολλά άλλα σημεία της θείας Λατρείας χαρακτηρίζουμε τον Τριαδικό Θεό ως Φως.
Το άκτιστο της θείας Χάριτος, της θείας ενεργείας, του θείου φωτός, είναι προϋπόθεση της δυνατότητα της θεώσεως μας. Ο δυτικός Βαρλαάμ πολέμησε λυσσωδώς την περί θέας του ακτίστου Φωτός εμπειρία των Αγιορειτών, κυρίως πατέρων, διότι δεν δεχόταν την διάκριση ουσίας και ενεργείας στον Θεό. Αλλά ο Αγιορείτης Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ανέλαβε σθεναρό αγώνα, διότι, εάν επικρατούσε η ορθολογιστική άποψη του Βαρλαάμ, ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε να θεωθεί δια κτιστής Χάριτος. Το Άγιο Όρος με τον Αγιορείτικο Τόμο του 1340, τον οποίο υπέγραφαν οι λογιότεροι Αγιορείτες, υιοθέτησε την διδασκαλία του Αγίου Παλαμά. Όπως και η Εκκλησία, δια των εν Κωνσταντινουπόλει Συνόδων των ετών 1341,1347 και 1351, ανακήρυξε τον Άγιο Γρηγόριο ως απλανή διδάσκαλο της Εκκλησίας και την διδασκαλία του, ως διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Η θέωση, που είναι ο σκοπός της πνευματικής ζωής, είναι εμφάνεια, φανέρωση του Θεού στην καθαρή καρδιά του ανθρώπου. Αυτή η θέα του ακτίστου Φωτός είναι εκείνη που δημιουργεί την πνευματική ευφροσύνη στην ψυχή. Διότι, κατά τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, γνώρισμα του Φωτός εκείνου είναι η κατάπαυση στην ψυχή των μη καλών ηδονών και παθών κ των λογισμών, και φανέρωση ειρήνης και ανάπαυσης και πνευματικής χαράς, περιφρόνηση της δόξας των ανθρώπων, ταπείνωση που είναι συνδεδεμένη με άρρητη αγαλλίαση, μίσος του κόσμου, έρως των ουρανίων, μάλλον δε μόνον του Θεού των ουρανών, θέα του ακτίστου Φωτός έστω κι αν σκεπάσει κανείς τα μάτια ή τα εξορύξει… Φαίνεται λοιπόν καθαρά ότι το τέλος της θεραπείας του ανθρώπου είναι η θέα του ακτίστου Φωτός. Ο κόσμος της ορθόδοξης Εκκλησίας είναι τόπος διαρκούς παρουσίας της τελειότερης μορφής φωτός. Τα μυστήρια φως, η άσκηση φως, οι ακολουθίες φως, η αμαρτία ακόμα ακόμα είναι μήτρα φωτός, μέσα από τον τοκετό της μετάνοιας και της συγχώρησης. Γεννιόμαστε αμαρτωλοί για να αναγεννηθούμε άγιοι. Σταυρωνόμαστε για να δούμε το ανέσπερο φως, το αείφωτο μυστήριο του Νοητού Ήλιου της δικαιοσύνης.
Στην Λειτουργία των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων, που τελείται κατά τις καθημερινές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, διασώζεται η αρχαία πράξη της Εκκλησίας μας, ως προς την εισδοχή νέων μελών της. Όσοι εξεδήλωναν την επιθυμία να γίνουν χριστιανοί εντάσσονταν αρχικά στις τάξεις των Κατηχουμένων. Παρακολουθούσαν συστηματικά κατηχητικά μαθήματα. Όταν έφθαναν στο μέσον της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, ο Επίσκοπος έκρινε ποιοί ήσαν κατάλληλα προετοιμασμένοι για να βαπτιστούν μέχρι το Πάσχα. Αυτοί εντάσσονταν στην τάξη των «πρός τό άγιον φώτισμα ευτρεπιζομένων αδελφών». Και από την ημέρα εκείνη ειδικές ευχές αναπέμπονταν στην Εκκλησία «Όπως Κύριος ο Θεός … φωτίσῃ αυτούς φωτισμώ γνώσεως καί ευσεβείας… καί καταξιώσῃ αυτούς του λουτρού της παλιγγενεσίας…». Έτσι λοιπόν, ο Χριστός με το Άγιο Φώτισμα , το άγιο Βάπτισμα και το άγιο Χρίσμα αξιώνει τον πιστό να γίνει τέκνον φωτός, υιός και κληρονόμος της Βασιλείας Του! Αυτό βεβαιώνει και ο Απόστολος Παύλος στους χριστιανούς της Εφέσου: «Κάποτε ήσασταν στο σκοτάδι· τώρα όμως αφού πιστέψατε και βαπτιστήκατε είστε στο φώς» (Εφ. 5, 8)· και στους Φιλιππησίους γράφει πως λάμπουν ως «φωστήρες, λαμπερά αστέρια, ανάμεσα στους ανθρώπους (. Φιλ. 2, 15-16). Πόσο εντυπωσιακή είναι η προσφώνηση του υμνωδού προς τους πιστούς: «Ω τέκνα φωτόμορφα της Εκκλησίας!»
«Μου αρέσει, λέει ο ποιμένας της Κροστάνδης, ο Άγιος Ιωάννης, στο έργο του «Η εν Χριστώ ζωή», να βλέπω πάντοτε την εικόνα η οποία παρουσιάζει τον Αναστάντα Ζωοδότη με τη σημαία στα χέρια, με το σύμβολο αυτό της νίκης κατά του θανάτου: «Πού σου θάνατε το κέντρον, πού σου Άδη το νίκος;» (Α’ Κορ. 15:55). Πόσο ένδοξος νικητής! Πόσο σκληρό και πονηρότατο εχθρό νίκησε! Εχθρό που υπερηφανευόταν για χιλιάδες χρόνια για τις νίκες του. «Σοι τω νικητή του θανάτου βοώμεν: Ωσαννά εν τοις υψίστοις! Ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου». Σε δοξάζουμε, Ζωοδότα Χριστέ, που κατέβηκες στον Άδη για χάρη μας και ανέστησες τους πάντες μαζί με Σένα. «Αναστάς εκ του τάφου, Χριστέ, πάσαν την γενεάν του Αδάμ συνήγειρας». Θυμήσου πάντοτε ότι το φως της ψυχής σου, των σκέψεών σου και της καρδιάς σου έρχεται από τον Ιησού Χριστό. Αυτός είναι «το φως του οφθαλμού» της καρδιάς μας , όχι όπως το φως το οποίο έρχεται από τον ήλιο, και το οποίο εμφανίζεται και εξαφανίζεται και δεν μπορεί να διαπεράσει ένα αδιαφανές σώμα, αλλά αφήνει πολλούς στο σκοτάδι της αμαρτίας ,είναι «το φως το αληθινόν, ο φωτίζει πάντα άνθρωπον» (δηλαδή το σπουδαιότερο μέρος της υπάρξεώς του, την ψυχή του) «ερχόμενον εις τον κόσμον» (Ιω. 1:9).
Ναι! το φως του Χριστού φωτίζει τους πάντες ακόμη και αυτούς τους εθνικούς. «Φως εις αποκάλυψιν εθνών» (Λουκ. 2:32). Φωτίζει και το σκότος της αμαρτίας, αλλά το αμαρτωλό ανθρώπινο σκοτάδι, ή μάλλον οι άνθρωποι οι οποίοι ζουν στο σκοτάδι, δεν το εννοούν, δεν το καταλαβαίνουν (Ιω. 1:5)· δεν μπορούν να συμπεράνουν ότι το φως το οποίο είναι στις ψυχές τους είναι από τον Χριστό· και νομίζουν ότι είναι δικό τους φυσικό φως· ότι αυτοί μόνοι τους με την φυσική τους διάνοια, την οξύτητα και κρίση βρήκαν κάποια αλήθεια, εκτέλεσαν κάποιο έργο· δεν κατανοούν ότι με το φως του Χριστού βλέπουν το φως κάθε ευγενικής επιθυμίας, κάθε ευγενικής τέχνης και κάθε πράγματος».
Τα πάντα όμως, όλα όσα οδηγούν στην θέα θείου φωτός, είναι και εκείνα σταυροαναστάσιμα! Κατά τον Γέρο του Μωριά: Τα πρωτεία στον Σταυρό και τους σταυρωμένους του κόσμου. Όπως τόνιζε ο άγιος έξαρχος των Εξαρχείων, Γέροντας Ανανίας Κουστένης: «Όλοι στεκόμαστε κάτω από τον Σταυρό, αλλά μόνο υπό το Φως της Αναστάσεως! Και το βασικό έγινε, αναστήθηκε ο Χριστός!» Αν και εμείς αναστήσουμε ότι ωραίο στη ζωή του κάθε ανθρώπου που ο βηματισμός της καρδιάς του, τον οδήγησε κοντά μας, τότε μεταλαμβάνουμε από τον κρατήρα της μείξης της αγάπης του ανθρώπου και την ευλογία του Θείου Φωτός!
Ευχηθείτε Σεβασμιώτατε, αδελφοί συνδαιτυμόνες της αθανάτου τραπέζης του πάντοτε μελιζομένου και μηδέποτε δαπανομένου Χριστού μας, τούτος ο κόσμος, ο πληγωμένος και οδυρόμενος κόσμος, να υπομένει και να παραμένει ως άλλος Προμηθέας δεσμώτης αλλά και να μην λησμονά ότι τα κύτταρα του φέρουν DNA Χριστού πυρφόρου! Επιτρέψτε μου να τελειώσω τον άτεχνο και πενιχρό λόγο μου, με τον λόγο ενός παπά μα και πληγωμένου πατέρα από την μαρτυρική Κύπρο μας: «Τώρα ο Θεός είναι δίπλα σου γιε μου, δίπλα στην πολυμαρτυρική σορό σου, αλλά είναι δίπλα και στην όλο φως ψυχή σου. Η μάνα μας η Παναγία θα είναι μαζί σου λεβέντη μου!» Άμποτε και εμείς να αξιωθούμε να παραδώσουμε ψυχές αείφωτες, πασχαλινές και άγιες. Αμήν!
