Αποφασίζουν οι ανήλικοι, ποιος θα κυβερνήσει την χώρα;
Του Αλεξάνδρου Π. Κωστάρα, Ομότιμου Καθηγητή Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Θράκης
Μιά ακόμη προεκλογική περίοδος της σύγχρονης εποχής ολοκληρώνεται μεθαύριο με την διενέργεια των σχετικών Βουλευτικών Εκλογών. Οι δημοσκόποι είχαν αναλάβει αυτεπαγγέλτως το έργο να μάς προαναγγέλλουν κάθε τόσο, πολύ πριν από την προκήρυξη των εκλογών, την εκάστοτε διαμορφούμενη καμπύλη με την προτίμηση των πολιτών υπέρ των διαφόρων κομμάτων. Η καμπύλη αυτή, ενώ παρέμενε αμετάβλητη για την αξιωματική αντιπολίτευση, παρουσίαζε συνεχώς αυξητική τάση για την Κυβέρνηση. Αρνητικές διακυμάνσεις σε βάρος αυτής έδειχνε η εν λόγω καμπύλη μόνο για ένα μικρό χρονικό διάστημα μετά το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών. Αυτές οι διακυμάνσεις έχουν εσχάτως την τάση να εξαφανισθούν όσο απομακρυνόμαστε από τον ορίζοντα του δυστυχήματος, καθώς η σχετική καμπύλη φαίνεται να επανέρχεται σήμερα στην αρχική της αποτύπωση με μικρή έλξη προς τα επάνω της γραμμής προτίμησης όχι μόνο προς την Κυβέρνηση, αλλά και προς την αξιωματική αντιπολίτευση.
Σε κάθε περίπτωση πάντως μέσα από τις σχετικές δημοσκοπήσεις έχουμε αποκομίσει περίπου μια εικόνα, για την κατεύθυνση, προς την οποία κινείται κατά βάση το εκλογικό σώμα. Όλες ωστόσο οι δημοσκοπήσεις έχουν αδυναμία να εξιχνιάσουν και να καταγράψουν την εκλογική συμπεριφορά ενός σημαντικού παράγοντα, τον οποίο γι’ αυτόν τον λόγο χαρακτηρίζουμε «αστάθμητο».
Δεν εμπίπουν σε αυτόν τον όρο οι αναποφάσιστοι, τους οποίους μολονότι δεν γνωρίζουμε, μπορούμε αναλογικά να τους κατανείμουμε μεταξύ των κομμάτων, χωρίς βέβαια να είναι απολύτως ασφαλής η κατανομή αυτή. Πραγματικός «αστάθμητος παράγοντας» είναι ο μεγάλος όγκος των νέων ψηφοφόρων, ο οποίος σην συντριπτική του πλειοψηφία σχηματίζεται από τους 17χρονους ανηλίκους.
Ομιλούμε για ένα τεράστιο αριθμό ψηφοφόρων, που ανέρχονται περίπου στις 400.000 εκλογείς, τους οποίους δεν μπορούμε να κατανείμουμε αναλογικά μεταξύ των διαφόρων κομμάτων, όπως πράττουμε και με τους αναποφάσιστους, διότι, ενώ γνωρίζουμε τον αριθμό τους, αγνοούμε, όχι μόνο την κοινωνική τους διαστρωμάτωση, αλλά και την ιδεολογική τους ταυτότητα, στοιχεία που είναι αποφασιστικής σημασίας, αφού επηρεάζουν την εκλογική τους συμπεριφορά. Όταν δεν γνωρίζεις, ποιός είναι εκείνος, του οποίου προσπαθείς να εικάσεις τη συμπεριφορά, η προσπάθειά σου να βρεις κάποια άκρη είναι μετέωρη.
Ποιό είναι λοιπόν το κοινωνικό και ιδεολογικό προφίλ των 17χρονων ανηλίκων, που θα κληθούν να ψηφίσουν στις μεθαυριανές εκλογές; Η μόνη βέβαιη απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι ότι οι 400.000 περίπου νέοι εκλογείς αυτής της κατηγορίας δεν ανήκουν όλοι στα ίδια κοινωνικά στρώματα, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι έχουν αναπόδραστα και διαφορετικό ιδεολογικό προφίλ. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα που μας δείχνουν ότι μερικές φορές οι 17χρονοι ανήλικοι, άσχετα αν προέρχονται από συντηρητικές ή προοδευτικές οικογένειες, ομαδοποιούνται προς την ίδια κατεύθυνση με άλλους, όταν πρόκειται να προβάλουν κάποια κοινά αιτήματά τους ή να εκφράσουν την διαμαρτυρία τους σε κάτι που τους εγγίζει όλους ή τους πονάει στον ίδιο βαθμό.
Το είδαμε αυτό πρόσφατα στις πορείες διαμαρτυρίας για την τραγωδία των Τεμπών, που έλαβαν χώρα σε όλη την Ελλάδα. Μεταξύ των διαδηλωτών υπήρχαν και πολλοί 17χρονοι ή ακόμη και νεώτεροι στην ηλικία ανήλικοι, οι οποίοι βγήκαν στους δρόμους και στις πλατείες, για να διαμαρτυρηθούν. Όχι, διότι τα περισσότερα θύματα του σχετικού σιδηροδρομικού δυστυχήματος ήσαν νέοι, αλλά διότι καταδικάζουν τον κόσμο της ανασφάλειας, στον οποίο καλούνται να ζήσουν. Στην αντίληψή τους, όπως βέβαια και στην αντίληψη κάθε υγιώς σκεπτομένου ανθρώπου, είναι απαράδεκτο να έρχεται η ανθρώπινη ζωή σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με τους πολιτικό-οικονομικούς σχεδιασμούς εκείνων που ασκούν την εξουσία. Πρώτιστο μέλημα όλων των κυβερνώντων, σύμφωνα με τις πεποιθήσεις των 17χρονων και των άλλων ανηλίκων, είναι και πρέπει πάντα να είναι η αντί πάσης θυσίας προστασία της ζωής κάθε ανθρώπου, όπου κι’ αν βρίσκεται και με όποιο μεταφορικό μέσο επιλέγει να μετακινηθεί. Γι’ αυτό οι 17χρονοι ανήλικοι δεν συγχωρούν δυστυχήματα τύπου Τεμπών ή άλλα συναφή, που αποκαλύπτουν την ολοφάνερη έλλειψη μηχανισμών ασφαλείας στην κυκλοφορία των πάσης φύσεως μεταφορικών μέσων. Είναι βέβαιο ότι θα δούμε τον θυμό και την οργή τους να εκφράζεται μέσα από τις κάλπες εναντίον εκείνων, που τους θεωρούν υπευθύνους για το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών. Μένει να δούμε, ποιούς ακριβώς «φωτογραφίζει» η ψήφος τους.
Οι σκέψεις αυτές μάς επιτρέπουν να προβούμε σε ορισμένες συγκρίσεις σε σχέση με την συμπεριφορά του εκλογικού σώματος με αφορμή το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών. Είδαμε πιο πάνω ότι το δυστύχημα αυτό, όπως προκύπτει από τις σχετικές δημοσκοπήσεις, επηρέασε αρνητικά την στάση των πολιτών προς την Κυβέρνηση. Γι’ αυτό και είχαμε σημαντική πτώση του ποσοστού προτίμησης των πολιτών προς αυτήν της τάξεως των 3-4 μονάδων. Οι τελευταίες όμως δημοσκοπήσεις δείχνουν ανάκαμψη της σχετικής προτίμησης των πολιτών προς την Κυβέρνηση. Τί σημαίνει αυτό; Δεν σημαίνει μεταστροφή της αρχικής άποψης των πολιτών ως προς τις αποκλειστικές ευθύνες της Κυβέρνησης για το σχετικό σιδηροδρομικό δυστύχημα; Οι περίσσότεροι ενήλικες ψηφοφόροι, χωρίς να λησμονούν την τραγωδία των Τεμπών, βρίσκουν τρόπο να την ξεπεράσουν (ιδίως μετά την αποκάλυψη των στοιχείων που καθιστούν συνυπεύθυνη και την αξιωματική αντιπολίτευση για την ανασφάλεια των σιδηροδρόμων, όταν ασκούσε εξουσία πριν από τέσσερα χρόνια) και να σταθούν σε άλλα διλήμματα (οικονομικά, εθνικής ασφάλειας ή εθνικής συνοχής) που επηρεάζουν την ψήψο τους. Δεν συμβαίνει όμως αυτό με τους ανηλίκους ψηφοφόρους, οι οποίοι είναι ασυμβίβαστοι σε ζητήματα που προκαλούν την οργή τους. Οι νέοι δεν κάνουν εκπτώσεις στον κόσμο τους, που θέλουν να διαμορφώσουν. Οι προτεραιότητές τους είναι εντελώς διαφορετικές από εκείνες των μεγαλυτέρων, ακόμη κι’ αν αυτοί είναι οι γονείς τους. Η συναναστροφή μου με τους νέους κατά την μακρά θητεία μου στον χώρο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης μού επιτρέπει να επιβεβαιώσω του λόγου το ασφαλές. Ποιό είναι το «τοπίο» που σού δείχνουν στην πλειοψηφία τους; Βλέπεις νεαρούς φοιτητές, οι οποίοι καθ’ ομολογίαν τους προέρχοται από παραδοσιακές οικογένειες, να απορρίπτουν όλες τις παραδοσιακές αξίες του Ελληνισμού. Τούς μιλάς για την μοναδική στον κόσμο Πατρίδα, που κουβαλάει μια ιστορία χιλιάδων ετών και σού λένε: «Σε τί μεταφράζεται αυτό σήμερα»; Τούς δείνεις την πίστη ως παραδοσική αξία, που κράτησε ζωντανό τον Ελληνισμό μέσα στα σκληρά χρόνια της μακραίωνης δουλείας του στους Οθωμανούς, και σού απαντούν: «Την βλέπω την πίστη στην σημερινή Εκκλησία και στον υποκριτικό κόσμο των Παπάδων, που έχουν κάνει «εργοδότη» τους τον Χριστό». Τούς παραπέμπεις στην παραδοσιακή οικογένεια, που υπήρξε τροφός του Ελληνισμού και έχουν χρέος να την υπερασπιστούν και σού απαντούν με το ερώτημα: «Και οι σημερινές οικογένειες με τα σύγχρονα χαρακτηριστικά τους, τι είναι; Δεν είναι οικογένειες ανθρώπων και αυτές»; Τους μιλάς για φράχτες και για άλλα σύνορα και αγριεύουν, διότι θεωρούν χρέος μας να δώσουμε στέγη σε όλα τα αλλογενή στοιχεία, που την επιζητούν στην χώρα μας, χωρίς να μπορούν να δουν τους μηχανισμούς. που κρύβονται πίσω από την προώθησή τους στην Ελλάδα. Κυρίως όμως τις συνέπειες που έχει η ανεμπόδιστη λειτουργία αυτών των μηχανισμών για το μέλλον το δικό τους και της πατρίδας μας.
Μέσα από όλα αυτά βγαίνει ο άλλος κόσμος, στον οποίο ζουν οι νέοι ήδη από τα χρόνια της ανηλικότητας. Βγαίνει όμως και κάτι άλλο εξ ίσου σημαντικό: Ένα κραυγαλέο έλλειμμα παιδείας, που δεν εναρμονίζεται με την βούληση του συντακτικού νομοθέτη στο άρ. 16 παρ. 2 του Συντάγματος για τον σκοπό, που πρέπει να επιδιώκει η εκπαίδευση των Ελληνοπαίδων. Ο λαός μας λέει πολύ σωστά με την σχετικη παροιμία του: «Ό,τι σπέρνεις, θερίζεις». Όταν χάνεις την επαφή σου με τον σκοπό αυτού που επιτελείς κατά την εκπαίδευση των μαθητών, φυσικό είναι στο τέλος να χάνεις και τους ίδιους τους εκπαιδευόμενους, αφού τούς στερείς τα πρότυπα, αλλά και τα απαραίτητα αντισώματα, για να τα υπερασπιστούν. Γι’ αυτό τούς κερδίζει πάντα κάποιος άλλος μέσα από την επιπολαιότητα ή την ακρισία τους που την εκμεταλλεύεται καταλλήλως. Είναι κατανοητό το ενδιαφέρον των 17χρονων ψηφοφόρων να οραματίζονται τον κόσμο, στον οποίο θέλουν να ζήσουν και να φροντίζουν να τον συνδιαμορφώσουν με την ψήφο τους.
Εξ ίσου κατανοητό όμως είναι και το ενδιαφέρον της συντριπτικής πλειοψηφίας του Ελληνικού Λαού να υπερασπισθεί με τα δικά του κριτήρια ωριμότητας την προοπτική επιβίωσης και ευημερίας της χώρας. Ας έχουμε λίγη υπομονή, για να δούμε μεθαύριο ποιό θα είναι τελικά το αποτέλεσμα της λειτουργίας αυτού του αστάθμητου παράγοντα που θέτουν οι 17χρονοι ανήλικοι ψηφοφόροι.
