Η χρήση του «Τέμπλου» και ο συμβολισμός του
Του Δημητρίου Λυκούδη, θεολόγου
Μεταξύ Ιερού Βήματος και Κυρίως Ναού υπάρχει το Τέμπλο, το οποίο αρχικά ήταν χαμηλό σε ύψος, ενώ αργότερα απέκτησε τη μορφή που έχει έως σήμερα. Περιλαμβάνει τρεις κατά σειρά θύρες, που αντιστοιχούν στα αντίστοιχα κλίτη του ναού. Την κεντρική, που ονομάζεται και Ωραία Πύλη και τις διπλανές θύρες. Από την κεντρική εισέρχονται μόνον ο Αρχιερέας, οι ιερείς και οι διάκονοι, όταν λειτουργούν. Από τις διπλανές εισέρχονται μόνον όσοι έχουν την «ευλογία» να διακονούν εντός του Ιερού, όχι γυναίκες και άνδρες που δεν διακονούν και δεν έχουν λάβει την αντίστοιχη ευχή.
Η Ωραία Πύλη περιλαμβάνει τα δυο Βημόθυρα και το Καταπέτασμα. Στα Βημόθυρα, συνήθως, απεικονίζεται ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, στο ένα η Κυρία Δέσποινα και στο άλλο ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, ενώ το Καταπέτασμα, το οποίο είναι συνήθως σκούρο πανί – κουρτίνα και σύρεται, συνήθως, απεικονίζει τον Δεσπότη Χριστό να ευλογεί, ή το Άγιο Ποτήριο ή τον Τίμιο Σταυρό.
Στα θύρες δεξιά και αριστερά του τέμπλου απεικονίζονται οι δύο Αρχάγγελοι, ο Μιχαήλ, που αποτυπώνει και εκφράζει, τρόπον τινά, τη Δικαιοσύνη του Θεού, ως τονίζει ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης και ο Γαβριήλ, που εκφράζει την αγάπη του Θεού.
Ακόμη, οι Εικόνες του τέμπλου είναι δομημένες με τη σειρά: όπως κοιτάζουμε την Ωραία Πύλη, πάντα δεξιά η Εικόνα του Χριστού και δίπλα του ο Τίμιος Πρόδρομος, ο μέγιστος των Προφητών. Αντίστοιχα, όπως κοιτάζουμε την Ωραία Πύλη, στα αριστερά, πάντα δεσπόζει η Εικόνα της Κυρίας Θεοτόκου και δίπλα ο άγιος/αγία ή η Εικόνα της Εορτής (Κοίμηση, Ευαγγελισμός, Ανάληψη, Γέννηση…) που τιμάται ο ναός.
Αξίζει δε να σημειώσουμε ότι αυτός ο τελευταίος διαχωρισμός με την Εικόνα δίπλα στην Παναγία δεν τηρείται σε όλους τους Ναούς, πολύ δε περισσότερο στα μοναστήρια. Αποτελεί όμως έθος και λειτουργική συνήθεια που επικράτησε στον εκκλησιαστικό χρόνο, αναφορικά με τη μετεξέλιξη των ναών και εν γένει τη ναοδομία. Τα δε καντήλια που κρέμονται μπροστά από τις Εικόνες του τέμπλου, πέρα από το πνευματικό φως των αγίων, στο οποίο και αναπέμπουν, συμβολίζουν τα αστέρια του Ουρανού, που «κρέμονται» στην σύμπασα πλάση του Θεού.
