Φαρισαϊσμός και χριστιανός
“Μη προσευξώμεθα φαρισαϊκώς αδελφοί…”
Με αυτή την προτροπή, η Αγία μας Εκκλησία μάς εισάγει για άλλη μια φορά στο Άγιο Τριώδιο.
Ο φαρισαϊσμός είναι ταυτόσημο με την υποκρισία και το ψέμα. Η περίοδος του Τριωδίου είναι ο προθάλαμος της μεγάλης σαρακοστής, της κατ’ εξοχήν περιόδου πνευματικού αγώνα για τον χριστιανό.
Πλησιάζοντας, λοιπόν, αυτήν την περίοδο, η Αγία μας Εκκλησία, προετοιμάζει τους χριστιανούς, δείχνοντάς τους με ποιον τρόπο θα αγωνιστούν.
Προτρέπει στην αρχή με ταπείνωση ο χριστιανός να ξεκινήσει τον αγώνα του, δείχνοντας το παράδειγμα του Τελώνου και του Φαρισαίου.
Ο αμαρτωλός Τελώνης γίνεται παράδειγμα ταπείνωσης και ο ευσεβής Φαρισαίος παράδειγμα υπερηφάνειας.
Η αμαρτία δεν είναι αποτρεπτική της σωτηρίας γιατί υπάρχει η μετάνοια. Αντίθετα η υποκρισία και η υπεροψία δεν οδηγούν στην σωτηρία γιατί γίνονται εμπόδιο της μετάνοιας.
Ο «ευσεβής» Φαρισαίος ήταν αυστηρός τηρητής του νόμου. Προσευχόταν όπως όριζε ο νόμος, έκανε ελεημοσύνες. Είχε ακρίβεια στην ζωή του. Όλη αυτή όμως η ακρίβεια δεν ήταν ικανή για την σωτηρία του γιατί η καρδιά του ήταν αμέτοχη σε όλη αυτήν την προσπάθεια. Είχε γίνει σκληρόκαρδος και αυτό φάνηκε στον τρόπο που τόσο σκληρά και απαξιωτικά γύρισε στον αμαρτωλό Τελώνη, ενώ προσευχόταν και καμάρωνε για τα κατορθώματά του. Αν είχε μαλακώσει η καρδιά από τις αγαθοεργίες και τις προσευχές του θα έδειχνε λίγο έλεος, θα προσευχόταν στον Θεό να τον συγχωρήσει για την αμαρτωλή ζωή του και να του φώτιζε τον νου για να μετανοήσει.
Όλη του η προσπάθεια ήταν για τον τύπο και το φαίνεσθαι.
Σαν «καλός χριστιανός», θα λέγαμε σήμερα, που ασχολείται μόνο για τον τύπο, αλλά μένει μακριά από την χάρη του Θεού, χωρίς να αλλάζει κάτι στην ζωή του.
Πόσο διδακτική και πόσο επίκαιρη η σημερινή παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου!
Οι Άγιοι Πατέρες την τοποθέτησαν πρώτη στην σειρά για την προετοιμασία της Μεγάλης Σαρακοστής. Από την αρχή προτρέπει να μη προσευχόμαστε φαρισαϊκά, υποκριτικά, αλλά με ταπείνωση, αληθινά. Χωρίς ταπείνωση δεν θα έχει νόημα ο αγώνας και ο κόπος της νηστείας. Θα γίνουμε σκληρόκαρδοι και υπερήφανοι σαν τον Φαρισαίο.
Ευκαιρία, λοιπόν, η σημερινή ημέρα για έναν αυτοέλεγχο. Προτροπή για όλους να ομοιάσουμε στον Τελώνη, ο οποίος, αν και αμαρτωλός, σώθηκε.
Ο φαρισαϊσμός είναι μια άρρωστη κατάσταση η οποία μετατρέπει τον πιστό σε υποκριτή. Σκέφτεται εκδικητικά για τον αμαρτωλό συνάνθρωπο. Απαιτεί με υποκρισία την μετάνοιά του, αγνοώντας την δική του μετάνοια, αναλαμβάνοντας τον ρόλο του κριτή. Ζει συνεχώς μέσα του σε μια ένταση και ταραχή. Δεν ειρηνεύει.
Δυστυχώς ο φαρισαϊσμός έχει διεισδύσει στον χώρο της εκκλησίας μας, μετατρέποντας αρκετούς πιστούς σε αιμοδιψείς ανθρώπους, που ζητούν εκδικητικά την τιμωρία των αμαρτωλών.
«Μα είναι δυνατόν να αφήσουμε έτσι τον αμαρτωλό….;», είναι η συνήθης δικαιολογία.
Ποιος τους δίνει το δικαίωμα του ελέγχου; Ποιος είναι ξένος με την αμαρτία ώστε να ελέγχει τον κάθε αμαρτωλό; Πως μπορεί να πεισθεί ο αμαρτωλός να μετανοήσει όταν βλέπει αυτόν που τον ελέγχει, όχι σαν αδελφό ή πατέρα, αλλά με οργή να τον καταδικάζει αν δεν μετανοιώσει. Γιατί φοβάται ο χριστιανός αφού είναι ακόλουθος του Χριστού;
Δεν πρέπει ο χριστιανός να αγνοεί ότι ο Χριστός δεν καταδίκαζε τους αμαρτωλούς αλλά τους αγκάλιαζε με αγάπη. Ο Χριστός δεν ασχολούνταν με την αμαρτία γιατί είναι ξένος από την αμαρτία. Ασχολήθηκε με τον άνθρωπο γιατί αγάπησε τον άνθρωπο. Ο Θεός δεν εκδικήθηκε τον άνθρωπο επειδή αμάρτησε, αλλά έστειλε τον Μονογενή Υιό Του να σταυρωθεί για τον άνθρωπο.
“Μη προσευξώμεθα φαρισαϊκώς αδελφοί” . Ας σκύψουμε με ειλικρίνεια μέσα μας, ας ασχοληθούμε με τον εαυτό μας, ας προσπαθήσουμε να βάλουμε αρχή μετανοίας. Ας γίνουμε, αντί κριτές, παράδειγμα μετανοίας. Η προσευχή μας να είναι ειλικρινής σαν του Τελώνη, ελπίζοντας στο έλεος του Θεού. Η αγάπη Του είναι δεδομένη. Η αμαρτία η δική μας δεν θα σταθεί εμπόδιο στην αγάπη Του. Μακριά από φαρισαϊσμούς, με ταπείνωση και θάρρος σ’ αυτήν την αγάπη, να αναφωνήσουμε: «ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ!»
Καλό Τριώδιο!
+αρχ. Βαρθολομαίος
Καθηγούμενος Ι. Μ. Εσφιγμένου
