Θανάτω, θάνατον πατήσας
Του Αρχιμ. Ιάκωβου Κανάκη στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας»
Το μήνυμα της Ανάστασης του Χριστού ήταν και είναι πολύ μεγάλο και ήταν αδύνατο να μείνει, να «εγκλωβιστεί» σε έναν λαό, μια χώρα ή μια ήπειρο. Αποτελεί μια ηχηρή απάντηση στο κράτος της φθοράς και του θανάτου, που κληρονομήσαμε ήδη από τους πρώτους ανθρώπους, τους πρωτοπλάστους. Είναι σημαντικό ότι στον Ορθόδοξη εικόνα της Αναστάσεως, δηλαδή την Εις Άδου Κάθοδο, εντοπίζουμε σημαντικές λεπτομέρειες που μας βοηθούν στην περαιτέρω κατανόηση του Γεγονότος.
Παρατηρούμε ότι στα χέρια του Χριστού, που πατάει επάνω στις πλάκες του Άδη, διακρίνονται τα σημάδια από τα καρφιά. Είναι αναστημένος, μέσα στην δόξα, αλλά ταυτόχρονα και τέλειος άνθρωπος που έπαθε, που υπέστη κολαφισμούς και βασανιστήρια. Είναι επίσης χαρακτηριστικός ο τρόπος που πιάνει και σηκώνει ο Χριστός από τους τάφους τον Αδάμ και την Εύα. Είναι το πρόσωπό του ήρεμο και γαλήνιο αλλά ταυτόχρονα είναι δυναμικός και εκπέμπει σιγουριά και ασφάλεια. Το χρώμα που εικονίζεται ο Άδης είναι το μαύρο, ενώ τα άμφια του Χριστού είναι λευκά σαν το χιόνι και ακτινοβολούν. Το μαύρο συμβολίζει την κατάσταση της ειδωλολατρίας, της πνευματικής ένδειας, ενώ το λευκό φως που εκπέμπει το πρόσωπο και τα ιμάτια του Χριστού δηλώνει την αγιότητα, την χάρη, την «καινούργια ημέρα» που ήδη υπάρχει για την ανθρωπότητα. Να πώς περιγράφει ο άγιος Επιφάνιος Κύπρου την νέα μέρα, την νέα κτίση, μέσω του Θανάτου, της Ταφής και της Αναστάσεως του Χριστού: «Σιγή σε όλη την γη απλώνεται, σιγή και ηρεμία αδιατάρακτη. Σιγή πολλή γιατί ο βασιλιάς των πάντων κοιμάται. Η γη ησύχασε από φόβο, γιατί κοιμήθηκε ο θεός που πήρε σάρκα, για να αναστήσει όλους εκείνους που κοιμούνται από αιώνες. Ο σαρκωμένος Θεός πέθανε και ακόμα και ο Άδης τρόμαξε. Ο Θεός έστω και για λίγο, κοιμήθηκε, και ξύπνησε όσους βρίσκονταν στον Άδη».
Τα ευεργετικά αποτελέσματα της Θυσίας Του, σημειώνει ο άγιος, αναφέροντας: «Σήμερα ήρθε η σωτηρία σε όλους που ζουν πάνω στην γη και σε αυτούς πού από την αρχή των αιώνων βρίσκονταν κάτω από την γη. Σήμερα σώζεται όλος ο κόσμος, ο ορατός και ο αόρατος. Σήμερα διπλή είναι η παρουσία του Δεσπότη Χριστού, διπλή και η μέριμνά του, διπλή και η φιλανθρωπία, διπλή και η κατάβαση, αλλά και η συγκατάβαση, διπλή και η προς τους ανθρώπους επίσκεψη…οι Πύλες του Άδη ανοίγονται. Όσοι από την αρχή του κόσμου κοιμάστε, χαρείτε! Όσοι παραμένετε εκεί όπου είναι το σκοτάδι και το σκεπάζει η σκιά του θανάτου, υποδεχθείτε σήμερα το ολόλαμπρο Φως! Μεταξύ των δούλων, βρίσκεται ο Κύριος. Ανάμεσα στους νεκρούς, ο Θεός. Μαζί με τους θνητούς, βρίσκεται η ζωή. Μαζί με τους ενόχους, υπάρχει ο αναμάρτητος. Ανάμεσα σε αυτούς που είναι στο σκοτάδι, το φως το ανέσπερο. Με τους αιχμαλώτους, ο ελευθερωτής…έχουμε πιστέψει πια ότι ο Χριστός ήρθε στην γη, ότι βρέθηκε ανάμεσα στους νεκρούς και εμείς ας κατεβούμε μαζί του, για να δούμε τα όσα μυστηριώδη συνέβησαν εκεί. Ας γνωρίσουμε τα κάτω από την γη κρυμμένα, θαυμάσια έργα του κρυμμένου Θεού».
Η κάθοδος του Χριστού στον Άδη είχε μοναδικά αποτελέσματα. Όπως και πάλι παρατηρούμε στην εικόνα της Αναστάσεως, ο Άδης καταστρέφεται και τα συντρίμμια του φαίνονται στο κάτω μέρος της εικόνας. Έχουμε πραγματική διάλυση του διαβόλου, όπως το ψάλλουμε: «…θανάτω θάνατον πατήσας». Ο Διάβολος εξουδετερώνεται και ο τύραννος των ανθρώπων αλυσοδένεται. Έχει πλέον δεθεί πισθάγκωνα. Ο άνθρωπος που πιστεύει στην Ανάσταση δεν πεθαίνει ποτέ.
