ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ: Οι «υπόγειες» εκκλησίες των Ορθοδόξων
Μοναδικά μνημεία του Ελληνισμού και του Χριστιανισμού βρίσκονται στην καρδιά της Μικράς Ασίας, την Καππαδοκία. Χιλιάδες εκκλησίες έχουν χτισθεί μέσα στα μαλακά ηφαιστιογενή πετρώματα και τους κώνους που έχουν λαξευτεί κατά το πέρασμα του χρόνου από το νερό και τον άνεμο. Παγκοσμίως γνωστές είναι οι λεγόμενες «υπόσκαφες» εκκλησίες, οι οποίες υπολογίζονται στις 3.000 και που δημιουργήθηκαν μέσα σε δυο αιώνες, μετά το τέλος της περιόδου της Εικονομαχίας και των επιδρομών των Αράβων, ουσιαστικά μεταξύ του 850 και του 1071. Εκείνη την περίοδο μεγάλο μέρος της Μικρασίας κατακτήθηκε από τους Σελτζούκους.
Το εντυπωσιακό αυτό δημιούργημα της φύσης και του ανθρώπου προσελκύει ακόμη και σήμερα χιλιάδες επισκέπτες από όλον τον κόσμο που θέλουν να θαυμάσουν τις παλαιές αυτές εκκλησίες, που είτε υπόγειες είτε κρεμασμένες στους βράχους, σκαλισμένες σε αυτούς ή χτισμένες με τοπική πέτρα, θεωρούνται θαυμάσια δημιουργήματα. Ζωηρή αίσθηση, όμως, παρουσιάζει και το τοπίο της περιοχής.
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του είναι η κοιλάδα με τις Νεραϊδοκαμινάδες, η οποία είναι το αποτέλεσμα ηφαιστειακών εκρήξεων και κλιματολογικών συνθηκών, που ανάλογό του σε μέγεθος δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο. Αξίζει, λοιπόν, κανείς να το επισκεφθεί….
Η εκκλησία του Αγίου Βασιλείου
Μια από τις εκκλησίες που μπορεί να θαυμάσει ο επισκέπτης είναι εκείνη του Αγίου Βασιλείου, που χτίστηκε γύρω στο 1600 και της οποίας οι αγιογραφίες χρονολογούνται από το 1901, σημαντικό μέρος των οποίων έχει βεβηλωθεί από τους Τούρκους, και αυτό προκαλεί θλίψη. Ο πρώτος όροφος του Ναού έχει χτιστεί πέντε μέτρα κάτω από το έδαφος.
Η εκκλησία αυτή βρίσκεται κοντά στην πόλη Σινασού, στην οποία κατοικούσαν μέχρι και τον 20ο αιώνα ελληνικές ορθόδοξες οικογένειες, αφήνοντας έντονα τα σημάδια της παρουσίας τους εκεί, κυρίως λόγω της αρχιτεκτονικής και της αισθητικής των σπιτιών τους.
Ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της πόλης είναι η εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου και της Αγίας Ελένης, που βρίσκονται στο κέντρο. Χτίστηκε το 1729, σε διάστημα 80 ημερών, προκειμένου να μην προλάβουν οι Τούρκοι να ακυρώσουν την άδεια ανέγερσης του ναού. Ανακαινίστηκε το 1850, ωστόσο το εσωτερικό της τμήμα έχει υποστεί μεγάλες καταστροφές.
Η περιοχή Κόραμα (Goreme)
Το μουσείο στην περιοχή Κόραμα έχει αποκτήσει τα τελευταία χρόνια έντονο τουριστικό χαρακτήρα. Το μεγάλο σύμπλεγμα των εκκλησιών και των βοηθητικών κτισμάτων, που δημιούργησαν ορθόδοξοι μοναχοί, αξιοποιήθηκε από τους Τούρκους, προκειμένου να προσελκύσει ξένους τουρίστες.
Οι κάτοικοι της Καππαδοκίας, για να αποφύγουν τις επιδρομές, έχτισαν όχι μόνο εκκλησίες αλλά και πολιτείες ολόκληρες σε επτά, ακόμη και δέκα, πατώματα μέσα στην πέτρα και σε έκταση χιλιομέτρων. Σπίτια, μονές, αποθήκες, περιστεριώνες βρίσκονται χτισμένοι μέσα στο έδαφος.
Πέρα από την εκκλησία του Αγίου Βασιλείου, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει και την «εκκλησία του μήλου» ή αλλιώς του Ελμαλί, αφού πρώτα περάσει σκυφτός μέσα από τούνελ. Στο ίδιο συγκρότημα εκκλησιών συναντά και την ιδιαίτερη αγιογραφία του Αγίου Ονουφρίου, ο οποίος εμφανίζεται γυμνός με την κάλυψη ενός κάκτου, πράγμα πολύ ασυνήθιστο. Η τέχνη μέσα στις εκκλησίες είναι απλοϊκή, διαφαίνεται όμως ξεκάθαρα η έντονη πίστη των ανθρώπων που τις κατασκεύασαν. Γνωστές είναι ακόμη οι εκκλησίες Γιλανλί Κιλίσε (του Φιδιού), Καρανλίκ Κιλίσε (Σκοτεινή) και Σαρικλί (των Σανδαλιών).
Η Κόκκινη Εκκλησιά
Σε κάθε χωριό ή πόλη της Καππαδοκίας συναντά ο επισκέπτης εντυπωσιακούς ναούς και χτιστές εκκλησίες, παρότι αρκετές έχουν καταστραφεί ή βεβηλωθεί. Έξω από το χωριό Σιβριχισάρ, απομονωμένη και μερικώς κατεστραμμένη, βρίσκεται η περίφημη Κόκκινη Εκκλησιά (Κιζίλ Κιλίσε), η οποία χτίστηκε από κοκκινόπετρα, πιθανότατα, ανάμεσα στον 7ο και 9ο αιώνα. Γνωστός είναι και ο ναός Αγίου Γρηγορίου Ναζιανζηνού στο Γκέλβερι -σήμερα Γκιουζέλγιουρτ- που έχει μετατραπεί ωστόσο σε τζαμί.
Αρκετά ταξιδιωτικά πρακτορεία στη χώρα μας προσφέρουν οικονομικά πακέτα για ένα οδοιπορικό στην Καππαδοκία, σε συνδυασμό, συνήθως, με μια διήμερη επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη. Μέσω αυτών των πακέτων, το ταξίδι στη Μικρά Ασία μπορεί να κρατήσει ακόμη και δέκα ημέρες.
