Mε ποιον τρόπο η φυσιογνωμία και οι συλλογές του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου μπορούν να τροφοδοτήσουν τη σύγχρονη εικαστική δημιουργία; Ποιες είναι αυτές οι ποιητικές εικόνες που προσφέρονται για νέες καλλιτεχνικές αναγνώσεις, στοιχειοθετώντας ένα διάλογο που συμβάλλει στην αποκατάσταση της σχέσης του θεατή με την τέχνη από το παρελθόν στο παρόν;
Η ατομική έκθεση της εικαστικού Μαρίας-Σμαράγδας Σκούρτα με τίτλο «Βυζαντινές μεταγραφές. Κήποι όλο φως», που μόλις ξεκίνησε στο ΒΧΜ, δίνει απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα στήνοντας γέφυρες επικοινωνίας ανάμεσα σε παρελθούσες και νέες εποχές. Ερεθίζοντας τη μνήμη του θεατή, αυτά τα «νέα εικαστικά παράγωγα», όπως η ίδια αναφέρει για τη δουλειά της, «δημιουργούν επενδύσεις ανάμεσα στο συνειδητό και στο ασυνείδητο». Η καλλιτέχνις συνομιλεί με τους κήπους του μουσείου καθώς και τις συλλογές χειρογράφων, παράγοντας συνθέσεις από λεπτομέρειες, όπως αυτές ιστορούνται στα βυζαντινά χειρόγραφα. Με σπουδές ζωγραφικής, γλυπτικής και χαρακτικής στην ΑΣΚΤ και μετεκπαίδευση πάνω στη βυζαντινή τέχνη (ρωσική και βυζαντινή εικόνα), αλλά και μαθητεία στην τεχνική της γιαπωνέζικης καλλιγραφίας, η κ. Σκούρτα παρουσιάζει στο μουσείο δύο σειρές έργων, που εντάσσονται σε μια δυναμική τάση συνάντησης της σύγχρονης τέχνης με την αρχαιολογία και την Ιστορία.
«Η πρώτη ενότητα, με τίτλο “Βυζαντινές μεταγραφές”, περιλαμβάνει συνθέσεις από αντίγραφα βυζαντινών χειρογράφων με ανθέμια και ζωφόρους. Ολες οι αναπαραστάσεις –ζωγραφικές, τρισδιάστατες κατασκευές και ψηφιακά έργα– προέρχονται από τη χριστιανική ορθόδοξη τέχνη και φέρουν σύμβολα από τον ζωικό ή φυτικό κόσμο και γεωμετρικά διακοσμητικά στοιχεία», σχολιάζει η ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια της έκθεσης, Λουίζα Καραπιδάκη. Η αντικριστή προβολή των συγκεκριμένων εικόνων κυριολεκτικά «δεσμεύει» το βλέμμα του θεατή σε μια αδιάκοπη διαδικασία πολλαπλών αναγνώσεων.
«Στη δεύτερη ενότητα, τις “Δεήσεις”, περιλαμβάνονται τέσσερα σύνολα έργων με ανάγλυφες συμβολικές αναπαραστάσεις, που λειτουργούν ως μνημονικά ίχνη. Τα Πρόσφορα, τα Τάματα και τα Φυλακτά αναφέρονται στα υλικά ή άυλα δώρα-αντίδωρα και αναδεικνύουν το συναισθηματικό τους φορτίο και τη βαθιά σημασιολογική τους αναφορά», λέει η κ. Καραπιδάκη. Πρόκειται για συνθέσεις μεικτής τεχνικής που αποτελούνται από πορσελάνινα σπαράγματα βυζαντινότροπων αναγλύφων πλαισιωμένων από στιβάδες νημάτων σε περίτεχνα ξύλινα πλαίσια, ενώ η ενότητα συμπληρώνεται από μια επιδαπέδια επιφάνεια που συγκροτείται από μια ψηφιδωτή σύνθεση με μεικτή τεχνική από πορσελάνη, χρυσές ψηφίδες, υφάσματα, νήματα και ξύλο.
Η μακρόχρονη εξοικείωση της δημιουργού με την καλλιτεχνική κληρονομιά του Βυζαντίου τη βοηθά να αναπλάσει τα αυστηρά θρησκευτικά πρότυπα και τους συμβολισμούς στη δική της εικαστική γλώσσα με γνώση και σεβασμό. Ετσι τα έργα που παρουσιάζονται στο ισόγειο του ιστορικού μεγάρου της Δούκισσας της Πλακεντίας, μετατρέπονται στο σύνολό τους σε μέσα εξοικείωσης του κοινού με μια άκρως συμβολιστική τέχνη, προκαλώντας ταυτόχρονα τον επισκέπτη να την αποκρυπτογραφήσει με τη σειρά του, αλλά και να ανασυνθέσει τις δικές του νέες πραγματικότητες.
«Βυζαντινές μεταγραφές. Κήποι όλο φως», έως 27 Οκτωβρίου.
Πηγή: https://www.kathimerini.gr/