Γρίπη: «Ψάχνουν» το νέο mRNA υπερ-εμβόλιο που θα καλύπτει 20 ιούς

Επιστήμονες από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (NIH) σχεδιάζουν ένα νέο mRNA εμβόλιο μίας δόσης, που θα επιφέρει ανοσία έναντι των 20 γνωστών υποτύπων του ιού της γρίπης. Το εμβόλιο αναμένεται σύντομα να δοκιμαστεί σε ανθρώπους.

Είναι γνωστό πως η πρόληψη της εξάπλωσης της εποχικής γρίπης -σε επίπεδο ανοσοποίησης του πληθυσμού- υστερεί σημαντικά σε σχέση με τον κορονοϊό, καθώς τα εμβόλια που προλαμβάνουν τη νόσηση, αλλά και την εισαγωγή σε νοσοκομείο δεν ξεπερνούν σε αποτελεσματικότητα το 50%, ενώ του κορονοϊού ξεπέρασαν στις αρχές το 85%.

Πρόσφατα μάλιστα, έλληνες πνευμονολόγοι απέδωσαν εν μέρει την πρόσφατη έξαρση της επιδημίας γρίπης στην χαμηλή αποτελεσματικότητα των αντιγριπικών εμβολίων, καθώς φέτος ειδικά δεν παρασκευάστηκε καλά επικαιροποιημένο εμβόλιο για να προσφέρει κάλυψη από τους κυκλοφορούντες ιούς της γρίπης.

“Το εμβόλιο που κυκλοφορεί, είναι φτιαγμένο για τις ιογενείς λοιμώξεις των προηγούμενων ετών και δεν είναι τόσο επικαιροποιημένο. Οπότε η εικόνα που βλέπουμε αυτή τη στιγμή με τη γρίπη, εξηγείται αφενός από τη χαμηλή ανοσία που έχουμε, αλλά και από το θέμα των εμβολίων”, τόνισε η επικ. Καθηγήτρια Πνευμονολογίας – Εντατικής Θεραπείας ΕΚΠΑ, Νικολέττα Ροβίνα, ενόψει του Πνευμονολογικού Συνεδρίου που διεξάγεται τις μέρες αυτές στην Αθήνα.

Περαιτέρω εξηγεί η ίδια: “Τα εμβόλια παρασκευάζονται με βάση τον φαινότυπο, τους τύπους των ιών δηλαδή που κυκλοφορούν την προηγούμενη χρονιά. Τα προηγούμενα χρόνια δεν είχαμε ιογενείς λοιμώξεις, δεν είχαμε γρίπη κι αυτό κυρίως επειδή παίρναμε μέτρα προφύλαξης έναντι του κορονοϊού. Άρα τα εμβόλια δεν είναι τόσο επικαιροποιημένα όσο άλλες χρονιές. Οπότε η εικόνα που βλέπουμε αυτή τη στιγμή, αποδίδεται και σε αυτό. Αλλά κυρίως επειδή δύο χρόνια ήμασταν “παρθένοι” οργανισμοί, προφυλαγμένοι και τώρα βγήκαμε στην κοινωνία χωρίς προφυλάξεις και είμαστε εκτεθειμένοι”, λέει.

Οι επιστήμονες, ωστόσο, είναι κατηγορηματικοί: Το εμβόλιο είναι απαραίτητο για να προστατεύσουμε τόσο τους οικείους μας όσο και τον εαυτό μας και ο ετήσιος αντιγριπικός εμβολιασμός είναι επιβεβλημένος.

Νέο mRNA αντιγριπικό εμβόλιο

Το εμβόλιο της γρίπης σχεδιάζεται κάθε χρόνο με βάση τα τέσσερα πιο συχνά κυκλοφορούντα στελέχη του ιού της γρίπης και γενικά έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό. Ωστόσο, δεν μπορεί να εμποδίσει μία μελλοντική εμφάνιση νεότερων ιών που περνάνε από τα ζώα στον άνθρωπο και δυνητικά μπορούν να προκαλέσουν μία πανδημία γρίπης.

Νεότερα δεδομένα* που δημοσιεύτηκαν στο έγκριτο διεθνές περιοδικό “Science”, μιλούν για τις προσπάθειες επιστημονικής ομάδας από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (NIH) να σχεδιάσει ένα νέο mRNA εμβόλιο μίας δόσης, που θα προκαλεί ανοσία έναντι των 20 γνωστών υποτύπων του ιού της γρίπης.

Το εμβόλιο αυτό έχει δείξει ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε προκλινικά μοντέλα, και αναμένεται να δοκιμαστεί άμεσα και σε ανθρώπους.

Ωστόσο, δεν αναμένεται όπως και με το εμβόλιο του SARS-CoV-2, να εξαλειφθεί η γρίπη αλλά να μειωθούν οι σοβαρότερες περιπτώσεις γρίπης και η θνητότητα.

Η κλασσική μέθοδος παραγωγής εμβολίων δεν παράγει ανοσία ευρέως φάσματος

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, παλαιότερα είχαν χρησιμοποιηθεί διάφορα αντιγόνα της γρίπης για εμβόλιο, με το σκεπτικό να επάγουν ανοσία ευρέως φάσματος έναντι της γρίπης. Όμως με αυτή την τεχνική δεν ήταν εφικτό να συμπεριληφθούν αντιγόνα πάνω από 4 στελεχών.

Έτσι η mRNA τεχνολογία εμβολίων μπορεί με βάση τη γνώση του γενετικού κώδικα των ιών να συμπεριλάβει στο εμβόλιο γενετικό υλικό από πολλούς ιούς, επεκτείνοντας έτσι το εύρος της ανοσίας που επάγει το εμβόλιο.

Τα εμβόλια στοχεύουν συνήθως σε μία πρωτεϊνη της ιικής επιφάνειας γνωστή ως αιμαγγλουτίνη (Η). Τα μόρια mRNA που κωδικοποιούν τμήματα της πρωτεϊνης H, εντάσσονται μέσα σε «νανοσωματίδια» πριν ενταχθούν στα κύτταρα.

Στα ζωικά μοντέλα το mRNA εμβόλιο της γρίπης ήταν αποτελεσματικό έναντι στη σοβαρή νόσο, τόσο σε ζώα που δεν είχαν προηγούμενη ανοσία όσο και σε όσα είχαν νοσήσει προηγουμένως από κάποιο στέλεχος γρίπης.

Με βάση τα δεδομένα αυτά, αναμένεται να ξεκινήσουν μελέτες και σε ανθρώπους μέσα στον επόμενο χρόνο. Έτσι η γνώση που έχει κατακτηθεί από την πανδημία COVID-19, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την πρόληψη μελλοντικών πανδημιών.

*Τα νεότερα δεδομένα, που δημοσιεύτηκαν στο έγκριτο διεθνές περιοδικό “Science” συνοψίζουν οι γιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Πάνος Μαλανδράκης, Γιάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ).

Της Γιάννας Σουλάκη/iatropedia.gr.