Τριώδιο λέγεται το λειτουργικό βιβλίο που περιέχει τις Ακολουθίες της Εκκλησίας μας από τον Εσπερινό της Κυριακής του Τελώνου και του Φαρισαίου μέχρι και τον Εσπερινό του Μεγάλου Σαββάτου. Στην καθημερινή μας ζωή με τη λέξη Τριώδιο εννοούμε, τις τρεις εβδομάδες πριν την Καθαρά Δεύτερα. Είναι μια προπαρασκευαστική περίοδος με κύριο σκοπό τη μετάνοια.
Μετάνοια σημαίνει να αλλάξουμε τρόπο σκέψης και να αρχίσουμε να ζούμε σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Χριστού. Όμως, η Εκκλησία μας χωρίζει το Τριώδιο σε τρεις φάσεις. Πρώτη φάση, οι τρεις προπαρασκευαστικές εβδομάδες που αναφέραμε παραπάνω. Δεύτερη φάση, η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή που αρχίζει από την Καθαρά Δεύτερα και ολοκληρώνεται το Σάββατου του Λαζάρου. Τρίτη και τελευταία φάση, η Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα. Σ΄ αυτό το κείμενο θα προσπαθήσουμε να εμβαθύνουμε στο νόημα των Κυριακών των τριών προπαρασκευαστικών εβδομάδων του Τριωδίου.
Την πρώτη Κυριακή του Τριωδίου διαβάζεται στους Ιερούς Ναούς η παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου. Ο Τελώνης θρηνούσε, χτυπώντας το στήθος για τις αμαρτίες του, ενώ ο Φαρισαίος υπερηφανευόταν για τη θρησκευτική του ζωή. Νομίζω ότι, οι Χριστιανοί έχουμε έπαρση για την πίστη μας και τη διαφημίζουμε. Δεν συναισθανόμαστε την αμαρτωλότητά μας. Θα πρέπει να αντιληφθούμε τις αστοχίες μας – αμαρτία σημαίνει αστοχία – και να ακολουθήσουμε το παράδειγμα του Τελώνη. Δηλαδή, να ταπεινωθούμε, να μετανοήσουμε και να ζητήσουμε το έλεος του Θεού. Την εβδομάδα από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου μέχρι και το Σάββατο πριν την Κυριακή του Ασώτου, απαγορεύεται η Νηστεία στις ημέρες Τετάρτη και Παρασκευή.
Τη δεύτερη Κυριακή, που ονομάζεται του Ασώτου, ακούμε την παραβολή του Ασώτου Υιού ή του Σπλαχνικού Πατέρα. Ένας νέος, απομακρύνεται από το πατρικό του σπίτι και ζει με άσωτο, λάθος, τρόπο. Μετά από χρόνια επιστρέφει, μετανοημένος, στον Πατέρα. Καθώς τον βλέπει από μακριά ο Πατέρας τρέχει να τον αγκαλιάσει. Έτσι και εμάς, όταν μετανοούμε, ο Θεός που είναι Πατέρας μας ευσπλαχνίζεται και μας βάζει στην αγκαλιά Του.
Την Κυριακή της Απόκρεω θυμόμαστε τη Φοβερά Ημέρα της Κρίσεως. Ο Χριστός θα έρθει στη γη, άγνωστο το πότε, για να κρίνει ζώντες και κεκοιμημένους. Όλοι θα κριθούμε, με μοναδικό κριτήριο την Αγάπη. Όχι την οποιαδήποτε αγάπη, αλλά την Αγάπη που διδάσκει ο Ευαγγελικός Λόγος. Επιβάλλεται να αγαπάμε όλους τους συνανθρώπους μας, ανεξάρτητα από το φύλο, την εθνικότητα, τη Θρησκεία ή την Αναπηρία. Η Αγάπη μας πρέπει να είναι αληθινή και έμπρακτη προς όλους. Αν δεν αγαπάμε όπως θέλει ο Χριστός, τότε θα πάμε «εις το πύρ το αιώνον» (Ματθ. Κε΄ : 31-46).Την εβδομάδα που έπεται της Κυριακής της Απόκρεω απέχουμε από το κρέας, καταλύουμε μόνο αυγά και γαλακτοκομικά.
Την Κυριακή πριν την Καθαρά Δευτέρα, την ονομάζουμε της Τυροφάγου ή Τυρινής ή της Συγχώρησης. Στο Ευαγγέλιο της ημέρας, ακούμε τον Χριστό να μας λέει «ἐάν ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος· ἐὰν δὲ μὴ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑμῶν ἀφήσει τὰ παραπτώματα ὑμῶν» (Ματθ. Στ΄: 14-21). Για να συγχωρέσει ο Θεός τις αμαρτίες μας, πρέπει να συγχωρούμε τα παραπτώματα των αδελφών μας. Συγχώρεση σημαίνει να χωρέσουμε μαζί με τον άλλον. Να συνυπάρξουμε εν Χριστώ. Ακόμα, αυτήν την ημέρα, θυμόμαστε την ανυπακοή των Πρωτοπλάστων και την πτώση τους. Εξ αιτίας της αμετανοησίας του Αδάμ και της Εύας, ζούμε εκτός του Παραδείσου.