Η Αγία Φιλοθέη γεννήθηκε το 1522, καταγόμενη από την αθηναϊκή αρχοντική οικογένεια γαιοκτημόνων, των Μπενιζέλων. Η Ρηγούλα η Ρεβούλα (Παρασκευούλα), όπως ήταν το κοσμικό της όνομα, ήταν κόρη του Αγγέλου Μπενιζέλου και της Σηρίγης Παλαιολογίνας, γόνου της ιστορικής βυζαντινής οικογένειας. Καθώς η Ρεβούλα μεγάλωνε, διακρινόταν για το ήθος και την ευφυΐα της.
Σε ηλικία 14 ετών οι γονείς της αποφάσισαν να την παντρέψουν με τον κατά πολύ μεγαλύτερό της Ανδρέα Χειλά, ο οποίος ανήκε σε αρχοντική οικογένεια της Αθήνας. Ήταν ένας γάμος χωρίς τη θέλησή της, που διήρκεσε τρία χρόνια. Έπειτα έμεινε χήρα.
Στα 17 της χρόνια ήταν όμορφη, πάμπλουτη, καταγόμενη από δύο αρχοντικές και σημαντικές οικογένειες, μορφωμένη και ελεύθερη. Εύκολα εννοεί κανείς πόσο περιζήτητη νύφη ήταν και οι σημαντικότερες οικογένειες της Αθήνας, και όχι μόνο, την διεκδικούσαν για νύφη τους. Οι γονείς της την πίεζαν έντονα να συνάψει δεύτερο γάμο, όμως αυτή τη φορά η Ρεβούλα δεν εισάκουσε την επιθυμία των γονέων της, δηλώνοντας ότι επιθυμεί να ακολουθήσει ασκητική ζωή. Επιδόθηκε σε φιλανθρωπικό έργο και δέκα χρόνια μετά το θάνατο των γονιών της εκάρη μοναχή με το όνομα Φιλοθέη και ίδρυσε στο κέντρο των Αθηνών την Ιερά Μονή του Αποστόλου Ανδρέου κατόπιν οράματος, περί το 1571. Παράλληλα, ίδρυσε μετόχια της Μονής στο Χαλάνδρι, στα Πατήσια, στο Ψυχικό, στην Καλογρέζα και στην Κέα.
Η λάρνακα με τα ιερά λείψανα της Αγίας Φιλοθέης που βρίσκεται στον Μητροπολιτικό ναό των Αθηνών.
Η καλή χρήση της περιουσίας της δεν σταματά εδώ· υπακούοντας στην ευαγγελική ρήση «μην θησαυρίζετε θησαυρούς επί της γης … αλλά θησαυρούς στον ουρανό», κτίζει το πρώτο σχολείο για γυναίκες στην Ευρώπη, διακόσια σχεδόν χρόνια πριν την καταγραφή της σκέψης στη Βουλή των Λόρδων της Αγγλίας το 1730 να ιδρυθεί σχολείο για γυναίκες.
Κτίζει νοσοκομεία, ορφανοτροφεία και άλλα φιλανθρωπικά ιδρύματα κοντά στο μοναστήρι. Ιδρύει ίδρυμα για τις κακοποιημένες και εγκαταλελειμμένες έγκυες γυναίκες, ελληνίδες και αλλόθρησκες, σχεδόν 500 χρόνια πριν την ίδρυση ανάλογων ιδρυμάτων.
Στην περιοχή του Ψυχικού άνοιξε πηγάδι για να ξεκουράζονται οι κατάκοποι αγρότες που δούλευαν ώρες κάτω από το ζεστό ήλιο και το νερό ήταν λιγοστό στην αττική γη. Λέγεται ότι από το ψυχικό αυτό της μοναχής Φιλοθέης πήρε η περιοχή το όνομά της. Ή πάλι πως έγραψε πάνω στο μαρμάρινο χείλος του πηγαδιού την λέξη «Ψυχικόν», δηλωτικό της ψυχικής ωφέλειας. Και η περιοχή της Καλογραίζας οφείλει το όνομά της από τη μονή που εκεί ίδρυσε η Αγία, τη μονή της Καλογραίας, όπως την αποκαλούσαν οι Αθηναίοι (και από παραφθορά της λέξης, μονή της Καλογραίζας). Σύμφωνα με άλλη ετυμολογία, «καλογραίζα» σημαίνει «μοναχή» στην αρβανίτικη διάλεκτο.
Όποτε έφτανε πλοίο με σκλάβους, μόνη της κατέβαινε στο λιμάνι, αγόραζε, έλληνες και ξένους, χριστιανούς και αλλόθρησκους, τους περιέθαλπε και τους ελευθέρωνε. Όπως η ίδια γράφει στη μέχρι σήμερα σωζόμενη επιστολή της προς τον δόγη της Βενετίας, που εστάλη στις 25 Φεβρουαρίου 1583, αφορμή για την πρώτη φυλάκισή της υπήρξε η διάσωση, περίθαλψη και απελευθέρωση ενός Τούρκου δούλου του «φλαμπουριάρη» της Αθήνας.
Έφθασε όμως η εποχή που εξαιτίας της μεγάλης φιλανθρωπίας, αλλά και των μεγάλων φόρων των Τούρκων, το μοναστήρι να μην έχει πλέον χρήματα. Τα κτήματά της, τα οποία απλώνονταν σε μια τεράστια έκταση από την Αθήνα μέχρι το Λαύριο, είχαν όλα πωληθεί και τα χρήματα είχαν δοθεί στις διάφορες αγαθοεργίες της.
Στο λιμό του 1582 που έπληξε την Αθήνα, η Αγία Φιλοθέη διέταξε τις μοναχές της να ανοίξουν το κελλάρι της Μονής και να διαθέσουν όλα τα τρόφιμα στους πεινασμένους ανθρώπους. Οι 150 μοναχές γόγγιζαν και εκείνη τις παρηγορούσε λέγοντάς τους «ελπίζετε», έχοντας ακλόνητη πίστη στο Θεό, ο οποίος δεν άργησε να εισακούσει τις προσευχές της. Σε λίγες μέρες ήλθαν πλουσιώτατες δωρεές από δύο εμπόρους, αλλά και άλλες δωρεές από πλούσιους και πτωχούς Αθηναίους.
Κάποια στιγμή ήλθε και η ώρα του μαρτυρίου, γι’ αυτό το σέμνωμα της αρετής, που είχε ήδη διάγει το 66ο έτος της ηλικίας της. Κατά την διάρκεια της αγρυπνίας στο μετόχι του Αγ. Ανδρέα στα Πατήσια προς τιμήν του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, του αγίου εκείνου, που κάποια στιγμή θα την ανακήρυττε η Εκκλησία των Αθηνών συμπολιούχο του. Την νύχτα της 2ας προς την 3η Οκτωβρίου του έτους 1588 μπήκαν βίαια οι Τούρκοι στο Ναό και αφού την έσυραν έξω, με φοβερά χτυπήματα την άφησαν ημιθανή. Οι μοναχές της την μετέφεραν στο αγαπημένο Μετόχι της, αυτό των Εισοδιών της Θεοτόκου στην Καλογραίζα.
Ο ναός του Αγίου Ανδρέα της οδού Λευκωσίας στα Πατήσια. Τόπος μαρτυρίου της Αγίας Φιλοθέης.
Στις 19 Φεβρουαρίου 1589 παρέδωσε στον Κύριο την αγνή ψυχή της. Μετά 20 ημέρες ευωδίασε ο τόπος του μαρτυρίου, ενώ ένα χρόνο μετά την κοίμηση της το σκήνωμα της βρέθηκε ακέραιο, άφθαρτο και μυροβόλο και μεταφέρθηκε στο κεντρικό Μοναστήρι του Αγίου Ανδρέα στο κέντρο της Αθήνας. Σήμερα το άγιο λείψανό της βρίσκεται εντός περίτεχνης αργυρής λειψανοθήκης στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών.
Σήμερα οι εφημέριοι του ναού επέλεξαν να υποδεχθούν την Τίμια Κάρα του Αγίου Στυλιανού. Είναι η πρώτη φορά που θα φιλοξενείται στην Αθήνα η Κάρα του Αγίου. Και πρόκειται για ένα μεγάλο και πολύ σημαντικό γεγονός για την τοπική Εκκλησία.