Δεν μπορεί να λέγει κανείς ότι πιστεύει και από την άλλη πλευρά να μην αγωνίζεται. Γιατί τέλειος κανείς δεν είναι. Ξεκινάμε από μία αρχή, κάνουμε κάποιο ξεκίνημα, η πίστη μας είναι αναιμική, αλλά με τον αγώνα όλο και προχωρούμε. Με τον καθημερινό αγώνα, με την καθημερινή προσπάθεια αυξάνεται η πίστη μας. Η Αγία Γραφή λέγει ότι φτάνουμε «εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού» (Εφεσ. 4:13). Θα φτάσει κανείς προοδευτικά. Με το να ξεκινήσει δεν φτάνει αμέσως με μια στο τέλος. Πρέπει να περάσουν χρόνια, να προηγηθεί αγώνας πολύς, για να προχωρήσει και να φτάσει, αν όχι να τελειωθεί, τουλάχιστον να φτάσει προς κάποιο τέρμα.
Πιστός είναι αυτός που αγωνίζεται για την εσωτερική του κάθαρση και την ηθική τελείωση, και παραδέχεται τα Μυστήρια της Εκκλησίας. Τα παραδέχεται όχι γνωστικά, δηλαδή απλώς τα έχει στην σκέψη του και λέγει ότι «πιστεύω», αλλά αξιοποιεί αυτά τα όπλα. Τα Μυστήρια είναι όπλα! Εξαγιάζεται από αυτά και παράλληλα αγωνίζεται ο ίδιος να καθαρίσει τον εσωτερικό του άνθρωπο. Νομίζω ότι αυτός είναι ο πραγματικά πιστός, αυτός πιστεύει.
Αλλιώς το να λέμε ότι υπάρχει Θεός, ότι υπάρχουν Άγιοι, ότι πάμε στην Εκκλησία, ότι πρέπει να πάμε στην Εκκλησία, και το να περιοριζόμαστε σε αυτά, είμαστε πολύ-πολύ μακριά από την πραγματική πίστη.
Όταν λέμε ότι είμαστε πιστοί ή όταν λέμε ότι θέλουμε να είμαστε πιστοί, τότε μπροστά μας να έρχεται όλος ο αγώνας ο καθημερινός, ο συνεχής αγώνας, η πάλη, ο πόλεμος.
Ακούμε για πάλη και πόλεμο. Και αυτό μας τρομάζει, αλλά για λίγο· και μόνο για μερικές μέρες στενοχωρούμεθα. Εμείς πρέπει να έχουμε συνεχή πάλη, συνεχή αγώνα. Αυτός που πιστεύει παλεύει και αγωνίζεται συνεχώς με τις δυνάμεις του σκότους, με τον διάβολο, με τον σατανά. Δεν μπορεί να πιστεύει κανείς και να μην έχει πόλεμο. Όταν πιστεύουμε, οπωσδήποτε θα έχουμε πόλεμο και κάθε μέρα θα έχουμε έναν σκληρό όντως αγώνα.
Αυτό που είπε σε κάποιον θεολόγο ο όσιος Παΐσιος έχει μεγάλη σημασία. «Γιατί», ρωτάει ο θεολόγος, «εσείς οι καλόγεροι έχετε αγώνες, προσευχές κάθε μέρα, και τόσο πολύ πειράζεστε από τον διάβολο, από τον σατανά; Εμείς στον κόσμο δεν έχουμε τόσους πειρασμούς». Και ο όσιος Παΐσιος εύστροφα, ως συνήθως, του λέγει «εκεί στα βουλγαρικά σύνορα τι γίνεται;». «Τι να γίνεται;», ρωτάει ο θεολόγος. «Πολεμούν; Ειρηνεύουν; Τι έχουν;», ρωτάει ο όσιος Παΐσιος. «Δεν έχει πόλεμο· ειρήνη έχει», λέει ο θεολόγος. «Ναι, ειρήνη υπάρχει – λέγει – γιατί δεν πείραξε ο ένας τον άλλον ούτε ο Έλληνας τον Βούλγαρο ούτε ο Βούλγαρος τον Έλληνα, και έτσι έχουν ειρήνη πραγματικά. Έτσι και πειράξει κάποιος τον άλλο, θα αρχίσει ο πόλεμος. Ναι, όταν εμείς δεν πειράζουμε τον διάβολο, δεν μας πειράζει και ο διάβολος. Όταν έχουμε ειρήνη με τον διάβολο, αυτό δεν είναι καλό. Ο εχθρός μας δεν πειράζεται από την ζωή μας. Η ζωή μας δεν τον πειράζει. Από την στιγμή που θα αρχίσει να τον πειράζει η ζωή μας…».
Γι’ αυτό μερικοί που μπαίνουν πραγματικά στον σωστό τον δρόμο εκπλήσσονται και λένε: «Πάτερ μου, όταν δεν γνώριζα για τον Χριστό, δεν ήξερα τίποτα, ζούσα μια απλή ζωή, δεν είχα τίποτε· τώρα και αμαρτίες και πειρασμούς και λογισμούς και σκέψεις». Ευλογημένη ψυχή, τι σου φαίνεται παράξενο; Τώρα πια στενοχωρέθηκε ο διάβολος και άρχισε και σε πολεμάει. Τώρα έγινε εχθρός σου. Αυτό είναι ένδειξη και απόδειξη ότι είναι εχθρός σου. Τώρα πια αγωνίζεσαι, μάχεσαι. Προηγουμένως ούτε στα μετόπισθεν δεν ήσουν. Ζούσες μια ζωή νερόβραστη. Γιατί να σε πολεμήσει ο διάβολος; Αφού πραγματικά δεν τον ενοχλούσες με την πίστη σου, με την ζωή σου, δεν υπήρχε λόγος να σε ενοχλήσει και αυτός.
Τώρα όμως που πίστεψες πραγματικά και θέλεις… Και είπαμε ότι, όταν θελήσεις να αγωνιστείς, τότε αποδεικνύεις ότι πιστεύεις, με τον αγώνα σου. Ναι, αυτή είναι πραγματική πίστη! Προηγουμένως έλεγες «πιστεύω». Εκείνο όμως το «πιστεύω» δεν ενοχλούσε τον διάβολο. Το να λες ότι υπάρχει Θεός και Αγία Τριάδα και Άγιοι δεν τον πειράζει τον διάβολο, δεν τον ενοχλεί. Όταν δεν υπάρχει το άλλο μέρος, η ζωή, η προσφορά στον Θεό, η κάθαρση η εσωτερική, ο αγώνας ο πνευματικός, δεν τον πειράζει τον διάβολο. Έτσι και αρχίσει αυτός ο αγώνας, τότε ενοχλείται ο διάβολος· είναι εχθρός σου και αρχίζει τον πόλεμο. Στα σύνορα πια δεν υπάρχει ειρήνη, πόλεμος υπάρχει. Και πρέπει να προσπαθήσουμε να νικήσουμε. Και θα νικήσουμε φυσικά. Με την Χάρη του Θεού, με την βοήθεια Αυτού, που σταυρώθηκε για εμάς, θα νικήσουμε. Ναι, όταν είμαστε αποφασισμένοι να αγωνιστούμε.
Από το βιβλίο: ΟΜΙΛΙΕΣ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Α’, Ιερόν Ησυχαστήριον “Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος”, Μεταμόρφωσις Χαλκιδικής 2020, σελ. 56.