Στις 22 Φεβρουαρίου 1821 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης κάνει την πρώτη του πολεμική πράξη για την επανάσταση, περνάει από τον ποταμό Προύθο και εισέρχεται στο Ιάσιο. Στις 24 Φεβρουαρίου ο Υψηλάντης εξέδωσε προκήρυξη, το ιδεολογικό μανιφέστο της επανάστασης, με την οποία βεβαίωνε τους Έλληνες ότι «μια κραταιά δύναμις» ήταν έτοιμη να βοηθήσει τον αγώνα τους και τους καλούσε να πάρουν τα όπλα υπέρ των Δικαιωμάτων και της ελευθερίας τους, μιμούμενοι τους άλλους Ευρωπαϊκούς λαούς.
«…Η ώρα ήλθεν, ω Άνδρες Έλληνες! Πρό πολλού οι λαοί της Ευρώπης, πολεμούντες υπέρ των ιδίων Δικαιωμάτων και ελευθερίας αυτών, μας επροσκάλουν εις μίμησιν, αυτοί, καίτοι οπωσούν ελεύθεροι, επροσπάθησαν όλαις δυνάμεσι να αυξήσωσι την ελευθερίαν, και δι’ αυτής πάσαν αυτών την Ευδαιμονίαν. Οι αδελφοί μας και φίλοι είναι πανταχού έτοιμοι, οι Σέρβοι, οι Σουλιώται, και όλη η Ηπειρος, οπλοφορούντες μας περιμένωσιν· ας ενωθώμεν λοιπόν με Ενθουσιασμόν! η Πατρίς μάς προσκαλεί!
Η Ευρώπη, προσηλώνουσα τους οφθαλμούς της εις ημάς, απορεί διά την ακινησίαν μας, ας αντηχήσωσι λοιπόν όλα τα Όρη τής Ελλάδος από τον Ήχον τής πολεμικής μας Σάλπιγγος, και αι κοιλάδες από την τρομεράν κλαγγήν των Αρμάτων μας. Η Ευρώπη θέλει θαυμάση τας ανδραγαθίας μας, οι δε τύραννοι ημών τρέμοντες και ωχροί θέλουσι φύγει απ’ έμπροσθέν μας.Οι φωτισμένοι λαοί της Ευρώπης ενασχολούνται εις την αποκατάστασιν της ιδίας ευδαιμονίας· και πλήρεις ευγνωμοσύνης διά τας προς αυτούς των Προπατόρων μας ευεργεσίας, επιθυμούσι την ελευθερίαν της Ελλάδος.
Ημείς, φαινόμενοι άξιοι της προπατορικής αρετής και του παρόντος αιώνος, είμεθα Εύελπεις, να επιτύχωμεν την υπεράσπισιν αυτών και βοήθειαν· πολλοί εκ τούτων φιλελεύθεροι θέλουσιν έλθη, διά να συναγωνισθώσι με ημάς. Κινηθήτε, ω φίλοι, και θέλετε ιδή μίαν Κραταιάν δύναμιν να υπερασπισθή τα δίκαιά μας! Θέλετε ιδή και εξ αυτών των εχθρών μας πολλούς, οίτινες, παρακινούμενοι από την δικαίαν μας αιτίαν, να στρέψωσι τα Νώτα προς τον εχθρόν και να ενωθώσι με ημάς· ας παρρησιασθώσι με ειλικρινές φρόνημα, η Πατρίς θέλει τους εγκολπωθή! Ποίος λοιπόν εμποδίζει τους ανδρικούς σας Βραχίονας; ο άνανδρος εχθρός μας είναι ασθενής και αδύνατος. Οι στρατηγοί μας έμπειροι και όλοι οι ομογενείς γέμουσιν ενθουσιασμού! ενωθήτε λοιπόν, ω ανδρείοι και μεγαλόψυχοι Έλληνες! ας σχηματισθώσι φάλαγκες εθνικαί, ας εμφανισθώσι Πατριωτικαί λεγεώνες, και θέλετε ιδή τους παλαιούς εκείνους Κολοσσούς του δεσποτισμού να πέσωσιν εξ ιδίων, απέναντι των θριαμβευτικών μας Σημαίων! Εις την φωνήν της Σάλπιγκός μας όλα τα παράλια του Ιωνίου και Αιγέου πελάγους θέλουσιν αντηχήση· τα Ελληνικά πλοία, τα οποία εν καιρώ ειρήνης ήξεραν να εμπορεύωνται, και να πολεμώσι, θέλουσι σπείρη εις όλους τους λιμένας του τυράννου με το πυρ και την μάχαιραν, την φρίκην και τον θάνατον…
Ποία ελληνική ψυχή θέλει αδιαφορήση εις την πρόσκλησιν της Πατρίδος; Εις την Ρώμην ένας του Καίσαρος φίλος σείων την αιματομένην χλαμύδα του τυράννου εγείρει τον λαόν. Tι θέλετε κάμη Σεις ω Έλληνες, προς τους οποίους η Πατρίς γυμνή δεικνύει μεν τας πληγάς της και με διακεκομμένην φωνήν επικαλείται την βοήθειαν των τέκνων της; Η θεία πρόνοια, ω φίλοι Συμπατριώται, ευσπλαγχνισθείσα πλέον τας δυστυχίας μας ηυδόκησεν ούτω τα πράγματα, ώστε με μικρόν κόπον θέλομεν απολαύση με την ελευθερίαν πάσαν ευδαιμονίαν. Αν λοιπόν από αξιόμεμπον αβελτηρίαν αδιαφορήσωμεν, ο τύραννος γενόμενος αγριώτερος θέλει πολλαπλασιάση τα δεινά μας, και θέλομεν καταντήση διά παντός το δυστυχέστερον πάντων των εθνών.
Στρέψατε τους οφθαλμούς σας, ω Συμπατριώται, και ίδετε την ελεεινήν μας κατάστασιν! ίδετε εδώ τους Ναούς καταπατημένους! εκεί τα τέκνα μας αρπαζόμενα διά χρήσιν αναιδεστάτην της αναιδούς φιληδονίας των βαρβάρων τυράννων μας! τους οίκους μας γεγυμνωμένους, τον αγρούς μας λεηλατισμένους και ημάς αυτούς ελεεινά ανδράποδα!
Είναι καιρός να αποτινάξωμεν τον αφόρητον τούτον Ζυγόν, να ελευθερώσωμεν την Πατρίδα, να κρημνίσωμεν από τα νέφη την ημισέληνον να υψώσωμεν το σημείον, δι’ ου πάντοτε νικώμεν! λέγω τον Σταυρόν, και ούτω να εκδικήσωμεν την Πατρίδα, και την Ορθόδοξον ημών Πίστιν από την ασεβή των ασεβών Καταφρόνησιν.
Μεταξύ ημών ευγενέστερος είναι, όστις ανδρειοτέρως υπερασπισθή τα δίκαια της Πατρίδος, και ωφελιμοτέρως την δουλεύση. Το έθνος συναθροιζόμενον θέλει εκλέξη τους Δημογέροντάς του, και εις την ύψιστον ταύτην Βουλήν θέλουσιν υπείκει όλαι μας αι πράξεις…
Ας κινηθώμεν λοιπόν μέ εν κοινόν φρόνιμα, oι πλούσιοι ας καταβάλωσιν μέρος της ιδίας περιουσίας, oι ιερoί ποιμένες ας εμψυχώσωσι τον λαόν με το ίδιόν των παράδειγμα, και oι πεπαιδευμένοι ας συμβουλεύσωσιν τα ωφέλιμα. Oι δε εν ξέναις αυλαίς υπουργούντες στρατιωτικοί και πολιτικοί ομογενείς, αποδίδοντες τας ευχαριστίας εις ην έκαστος υπουργεί δύναμιν, ας ορμήσωσιν όλοι εις το ανοιγόμενον ήδη μέγα και λαμπρόν στάδιον, και ας συνεισφέρωσιν εις την πατρίδα τον χρεωστούμενον φόρον, και ως γενναίoι ας ενοπλισθώμεν όλοι άνευ αναβολής καιρού με το ακαταμάχητον όπλον της ανδρείας και υπόσχομαι εντός ολίγου την νίκην και μετ’ αυτήν παν αγαθόν. Πoίoι μισθωτοί και χαύνοι δούλοι τολμούν να αντιπαραταχθώσιν απέναντι λαού, πολεμούντος υπέρ της ιδίας ανεξαρτησίας; Μάρτυρες oι Ηρωικοί αγώνες των προπατόρων μας· Μάρτυς η lσπανία, ήτις πρώτη και μόνη κατετρόπωσε τας αηττήτους φάλαγκας ενός τυράννου.
Με την Ένωσιν, ω Συμπολίται, με το προς την ιεράν Θρησκείαν Σέβας, με την προς τους Νόμους και τους Στρατηγούς υποταγήν, με την ευτολμίαν και σταθηρότητα, η νίκη μας είναι βεβαία και αναπόφευκτος, αυτή θέλει στεφανώση μέ δάφνας αειθαλείς τους Ηρωικούς αγώνας μας, αυτή με χαρακτήρας ανεξαλείπτους θέλει χαράξη τα ονόματα ημών εις τον ναόν της αθανασίας, διά το παράδειγμα των επερχομένων γενεών. Η Πατρίς θέλει ανταμείψη τα ευπειθή και γνήσιά της τέκνα με τα βραβεία της δόξης και τιμής· τα δε απειθή και κωφεύοντα εις την τωρινήν της πρόσκλησιν, θέλει αποκηρύξη ως νόθα και Ασιανά σπέρματα, και θέλει παραδώση τα ονόματά των, ως άλλων προδότων, εις τον αναθεματισμόν και κατάραν των μεταγενεστέρων.
Ας καλέσωμεν λοιπόν εκ νέου, ω Ανδρείοι και μεγαλόψυχοι Έλληνες, την ελευθερίαν εις την κλασικήν γην της Ελλάδος! Ας συγκροτήσωμεν μάχην μεταξύ του Μαραθώνος και των Θερμοπυλών! Ας πολεμήσωμεν εις τους τάφους των Πατέρων μας, οι οποίοι, διά να μάς αφήσωσιν ελευθέρους, επολέμησαν και απέθανον εκεί! Το αίμα των τυράννων είναι δεκτόν εις την σκιάν τον Επαμεινώνδου Θηβαίου, και του Αθηναίου Θρασυβούλου, οίτινες κατετρόπωσαν τους τριάκοντα τυράννους, εις εκείνας του Αρμοδίου και Αριστογείτωνος, οι οποίοι συνέτριψαν τον Πεισιστρατικόν ζυγόν, εις εκείνην του Τιμολέοντος, όστις απεκατέστησε την ελευθερίαν εις την Κόρινθον και τας Συρακούσας, μάλιστα εις εκείνας τον Μιλτιάδου και Θεμιστοκλέους, του Λεωνίδου και των τριακοσίων, οίτινες κατέκοψαν τοσάκις τους αναριθμήτους στρατούς των βαρβάρων Περσών, των οποίων τους βαρβαροτέρους και ανανδροτέρους απογόνους πρόκειται εις ημάς σήμερον, με πολλά μικρόν κόπον, να εξαφανίσωμεν εξ ολοκλήρου.
Εις τα όπλα λοιπόν φίλοι η Πατρίς Μάς Προσκαλεί!
Αλέξανδρος Υψηλάντης
Την 24ην Φεβρουαρίου 1821 Εις το γενικόν στρατόπεδον του Ιασίου…»
Στην επαναστατική προκήρυξη τού Υψηλάντη ανταποκρίθηκαν με προθυμία οι Έλληνες τής Μολδοβλαχίας, αλλά και της Αυστρίας και της Ρωσίας. Όσοι δεν μπορούσαν να προσφέρουν στρατιωτική υπηρεσία διέθεσαν χρήματα για τον αγώνα. Αθρόα ήταν η προσέλευση Ελλήνων φοιτητών, οι οποίοι εγκατέλειψαν τα πανεπιστήμια, και από διάφορες ξένες πόλεις, (Βιέννη, Tεργέστη, Οδησσό, Χερσώνα, Σεβαστούπολη, Θεοδοσία, Μόσχα, Αγία Πετρούπολη, Βαρσοβία), συνέρρεαν προς την Μολδαβία.
Ο Ρώσος στρατηγός Κισελιόφ έγραφε σε συνάδελφό του: «Eίναι αδύνατο νά φανταστείς ως ποιό βαθμό τούς γοητεύει η ελπίδα τής σωτηρίας καί τής ελευθερίας. Όλοι οι Έλληνες τά θυσιάζουν όλα καί μ’ ενθουσιασμό προσφέρουν θυσία τόν ίδιο τους τόν εαυτό γιά τήν πατρίδα. Τι εποχή είναι αυτή πού ζούμε, αγαπητέ Ζακρέφσκη! Τί θαύματα γίνονται κι έχουν νά γίνουν ακόμη! Ο Υψηλάντης πέρασε τά σύνορα καί τ’ όνομά του έμεινε πια στούς απογόνους. Οι Έλληνες διαβάζουν τήν προκήρυξή του καί κλαίνε μέ λυγμούς καί τρέχουν μ’ ενθουσιασμό νά ταχθούν κάτω από τις σημαίες του. Ο Θεός νά τόν βοηθήσει στήν ιερή υπόθεση, θά ήθελα νά προσθέσω: καί η Ρωσία«.
Κάποιος άλλος ξένος στην Οδησσό έγραφε: «Αυτός ο λαός έχει παλαβώσει,» ενώ ο Ρώσος ποιητής Αλέξανδρος Πούσκιν ήλπιζε στην ρωσική, υπέρ τού Υψηλάντη, στρατιωτική επέμβαση. Βέβαια ο ζήλος των Ελλήνων και ο ενθουσιασμός των φοιτητών ήταν αντιστρόφως ανάλογος τής εκπαίδευσης πού έτυχαν και της στρατιωτικής οργάνωσης. Τί ελπίδες είχαν μπροστά στον άριστο οθωμανικό στρατό και στο ισχυρότατο τουρκικό ιππικό;
Άοκνος, ο Υψηλάντης στρατολογούσε κατά χιλιάδες τούς νέους και διόρισε χιλίαρχους τον Γεώργιο Λασσάνη, τούς αδελφούς του Γεώργιο και Νικόλαο, τον Βασίλειο Θεοδώρου, τον Ιωάννη Κολοκοτρώνη, τον Βασίλειο Καραβιά και τον Βασίλειο Μπαρλά. Γι’ αυτούς τούς διορισμούς έλαβε πολλές επικρίσεις, διότι θεωρήθηκαν αποτέλεσμα όχι στρατιωτικής ικανότητας αλλά προσωπικών σχέσεων.
Στις 26 Φεβρουαρίου 1821 στην εκκλησία των Τριών Ιεραρχών τού Ιασίου, έγινε δοξολογία χοροστατούντος τού μητροπολίτη Βενιαμίν. Ο μητροπολίτης Ιασίου ευλόγησε τη σημαία, η οποία είχε παραστάσεις από τη μία πλευρά τον Σταυρό με τις εικόνες τού Αγίου Κωνσταντίνου και της Αγίας Ελένης με την επιγραφή «Εν τούτω νίκα«, και από την άλλη τον Φοίνικα, το μυθικό πουλί πού αναγεννάτε από τις στάχτες του. Στοιχεία και από το Βυζάντιο και από την Αρχαία Ελλάδα είχε η πρώτη σημαία της επανάστασης. Ο Υψηλάντης και όλοι οι πολέμαρχοι έβγαλαν τα σπαθιά από τις θήκες τους και ορκίστηκαν μπροστά στην εικόνα τού Χριστού να τα ξαναβάλουν στην θήκη τους μόνο όταν ελευθερωθεί η Ελλάς.
Δυστυχώς όμως ο Τσάρος Αλέξανδρος, ο οποίος βρισκόταν στο Λάϋμπαχ (Λιουμπλιάνα) της Αυστρίας σε συνέδριο των ευρωπαϊκών δυνάμεων, όντας υπό την πίεση τού καγκελάριου της Αυστρίας Μέττερνιχ και της Ιεράς Συμμαχίας, αποκήρυξε την επανάσταση και απέλυσε τον Υψηλάντη. Ήταν ένα ισχυρό πλήγμα για τον Φαναριώτη πρίγκιπα, ο οποίος συνέχισε παρά ταύτα τα σχέδιά του, τα οποία προέβλεπαν την κάθοδο με στρατό νότια προς την Βλαχία, τη Βουλγαρία και κατόπιν στις ελληνικές περιοχές. Οι οπλαρχηγοί πού υποσχέθηκαν να τον ακολουθήσουν ήταν οι Ιωάννης Φαρμάκης, Γεωργάκης Ολύμπιος, Σάββας Καμινάρης ή Φωκιανός καί ο Ρουμάνος Θεόδωρος Βλαδιμηρέσκου.
Ακολούθησε ένα δυσάρεστο επεισόδιο και αυτό ήταν η στρατιωτική επιχείρηση του Καραβιά στο Γαλάτσι, ο οποίος αφού αφόπλισε τούς Τούρκους στρατιώτες τους κατάσφαξε μαζί με τους Τούρκους εμπόρους της πόλης. Αυτή η εγκληματική ενέργεια δημιούργησε αρνητικές εντυπώσεις στον ντόπιο πληθυσμό, ο οποίος ήταν ήδη απρόθυμος να επαναστατήσει κατά των Τούρκων. Τόσο οι Μολδαβοί όσο και οι Βλάχοι αρνήθηκαν μέχρι τέλος να ενώσουν τις δυνάμεις τους με τούς υπόλοιπους χριστιανούς για να αποτινάξουν τον μουσουλμανικό ζυγό. Ακόμα μία ατυχία για τον Υψηλάντη ήταν ο αφορισμός από τον Οικουμενικό Πατριάρχη, γεγονός πού είχε αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχολογία των επαναστατών. Η προδοσία των Σάββα Καμινάρη και Τεοντόρ Βλαδιμηρέσκου, οι οποίοι τελικώς, προτίμησαν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην Υψηλή Πύλη, έμελλε να δώσει το τελειωτικό κτύπημα στην εξέγερση της Μολδοβλαχίας.
«Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης στρατολόγησεν εθελοντάς καί υπέρ τάς δύο χιλιάδας ευρισκομένους εν Ιασίω Έλληνας, εκ τών οποίων εσχημάτισεν εν μέρος, ονομάσαν αυτό Ιερόν Λόχον καί ενέδυσε μέ στολήν μελανήν, θέσας καί εις τό άκρον τού επί τής κεφαλής καλύμματος, τρίχωον σφαιροειδές σύμβολον ελευθερίας (κονκάρδαν) από χρώμα κόκκινον, κυανούν καί λευκόν, κατά δέ τό μέτωπον τού καλύμματος δύο οστά μέ κρανίον από άργυρον σημαίνοντα ελευθερίαν ή θάνατον…Μέ ταγματάρχην τόν πρίγκηπα Γεώργιον Καντακουζηνόν έτερον μέρος ιππέων ενέδυσεν ως ρωσικούς Κοζάκους καί έτερον τών εθελοντών έμεινε μέ τά αυτά αλβανικά καί οθωμανικά φορέματα, ως ευρέθη έκαστος, επί τών οποίων απεκατέστησε ταγματάρχας τόν Δούκαν, τόν Βασίλειον Καραβίαν, καί τόν Ιωάννην Κολοκοτρώνην καί Τασκούλαν…»
ΠΗΓΕΣ :
Wikipedia.gr
Βακαλόπουλος, Απόστολος Ε., Ιστορία του νέου ελληνισμού,1980
Tάσσος Βουρνάς Σύντομη ιστορία της ελληνικής επανάστασης. Αθήνα: Πατάκη, 1999
Agiasofia.com
Cretalive.gr
Ηλίας Φωτεινός. Οι άθλοι τής εν Βλαχία Ελληνικής Επαναστάσεως τό 1821, Λειψία 1846