Ο αρχιμανδρίτης Απόστολος Καβαλιώτης, κληρικός της Μητρόπολης Αλεξανδρουπόλεως και διδάκτωρ Ειδικής Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, κατάλαβε νωρίς τι σημαίνει να είναι κανείς διαφορετικός.
Διδάκτωρ και κάτοχος μεταδιδακτορικού στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, εξειδικεύτηκε στον αυτισμό στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και στην αντιμετώπιση του πόνου στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Ως εθελοντής του ΟΗΕ εδώ και 30 χρόνια, ο π. Απόστολος συμμετείχε σε πολλές ανθρωπιστικές αποστολές, όπως στην Ινδία, πλησίον της Μητέρας Τερέζα (1984-1987), ενώ η κυβέρνηση της Ινδίας του απένειμε τον τίτλο του Πολίτη της Αγάπης.
Πρωτοστάτησε στον αγώνα για την κατάργηση των βομβών στη Γιουγκοσλαβία (1993), ως μέλος της ομάδας της πριγκίπισσας Νταϊάνα, ενώ συμμετείχε ως εθελοντής στους αγώνες κατά των φυλετικών διακρίσεων στο Γιοχάνεσμπουργκ (1992). Το 2007 βραβεύτηκε για το έργο του από την Ακαδημία Αθηνών, ενώ το 2014 συμπεριλήφθηκε στις 50 προσωπικότητες από όλο τον κόσμο που δέχτηκε ο Πάπας στο Βατικανό.
«Αφόρμηση για την ενασχόλησή μου με την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση ήταν όταν βρέθηκα, σε πολύ μικρή ηλικία, στην Καλκούτα της Ινδίας, ως εθελοντής του ΟΗΕ. Εκεί είδα ανθρώπους χωρίς ίχνος υγείας, είδα λεπρούς και συναναστράφηκα μαζί τους, όπως τους συναναστράφηκε όλη η ομάδα που ήταν εκεί. Τότε ανακάλυψα ότι η διαφορά είναι δικαίωμα και δεν είναι υποχρέωση να την αποδεχθεί κανείς».
Ο π. Απόστολος βοηθά άτομα με αναπηρία όλων των ηλικιών, από την προσχολική ηλικία έως και την ενηλικίωσή τους, και γνωρίζει από πρώτο χέρι τις ανάγκες αλλά και τις ικανότητές τους. «Ενώ η ανθρωπότητα ξεκίνησε με καύχηση για τα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας, ο στόχος του σημερινού εκπαιδευτικού συστήματος είναι περισσότερο ακαδημαϊκός και επικοινωνιακός και λιγότερο κοινωνικός και αναδημιουργικός» σημειώνει ο π. Απόστολος και προσθέτει: «Ενας εξαιρετικός επιστήμονας και πάρα πολύ φίλος μου στη Λάρισα είχε πει ότι σήμερα, ενώ ένα άτομο με αναπηρία φοιτά σε ένα δημοτικό σχολείο, σε ένα νηπιαγωγείο, σε ένα εργαστήριο επαγγελματικής κατάρτισης, σε ένα ΤΕΕ Ειδικής Αγωγής ή σε ένα ειδικό επαγγελματικό γυμνάσιο και λύκειο και πάρα το γεγονός ότι υπάρχει ένας χορός χρημάτων γύρω από το άτομο με αναπηρία, το ίδιο έχει μικρή πρόσβαση σε αυτό το κομμάτι».
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
Στην Ελλάδα πολύ συχνά συγχέονται οι αρμοδιότητες των δημόσιων υπηρεσιών, με συνέπεια να πληρώνουν το… μάρμαρο οι πολίτες και, πολύ περισσότερο, εκείνοι που η κοινωνία χαρακτηρίζει αδύναμους ή ανίκανους, ενώ δεν είναι. Αυτή η έλλειψη συνεννόησης παρατηρείται και όσον αφορά την ενημέρωση των πολιτών για τα άτομα με αναπηρία. «Γίνεται μια πάρα πολύ καλή ενημέρωση στα σχολεία, αλλά αυτή πρέπει να αποτελέσει κομμάτι του υπουργείου Παιδείας. Εάν το συγκεκριμένο υπουργείο και η Διεύθυνση Ειδικής Αγωγής δεν διαχειριστούν σωστά το ζήτημα της ενημέρωσης, θα εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα. Δεν ευθύνονται οι καθηγητές, οι δάσκαλοι, οι νηπιαγωγοί ή οι πανεπιστημιακοί. Θα μου πείτε “ποιος ευθύνεται, ο γονιός του παιδιού με αναπηρία ή ο γονιός του παιδιού γενικής εκπαίδευσης;” Είμαστε όλοι μας συνυπεύθυνοι, γιατί έχουμε μάθει να βλέπουμε μόνο τις αδυναμίες στα άτομα με αναπηρία, δεν έχουμε μάθει να βλέπουμε ότι έχουν ικανότητες και δυνατότητες. Από τη στιγμή που πολλοί από εμάς θεωρούμε αυτονόητο ότι τα άτομα με ειδικές ανάγκες δεν έχουν θέση στην κοινωνία -για ειδικούς ή οποιουσδήποτε άλλους λόγους-, τότε πώς, αν δεν γνωρίσουμε, θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε ότι το άτομο αυτό έχει και δυνατότητες και ικανότητες;»
ΧΩΡΙΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ
Τα αδιέξοδα για τα άτομα με αναπηρία συνεχίζονται και μετά την ενηλικίωσή τους. «Εάν θελήσουμε να δούμε τι υπάρχει στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα για τα άτομα με αναπηρία έπειτα από τα 22 έτη τους, θα συμπεράνουμε ότι δεν υπάρχει απολύτως τίποτα. Δεν έχουμε μονάδες αυτόνομης διαβίωσης (πρόκειται για μονάδες όπου ζουν άτομα με αναπηρία, π.χ. με αυτισμό ή νοητική υστέρηση, παρουσία ψυχολόγου, κοινωνικού λειτουργού, ειδικού βοηθητικού προσωπικού, με πλήρη ή διακριτική επίβλεψη, με εργαστήρια επαγγελματικής απασχόλησης και αποκατάστασης). Πιθανότατα να υπάρχουν στην Αθήνα ή να έχουμε μεμονωμένες περιπτώσεις στα Γιάννενα ή στην Πάτρα, αλλά τι υπάρχει στην ελληνική επικράτεια; Οταν δεν υπάρχουν τέτοιες υποδομές, τι απάντηση μπορούμε να δώσουμε στους γονείς ως κράτος, ως Ευρωπαϊκή Ενωση και ως Ελλάδα, όταν με μεγάλη απορία μας ρωτάνε “αν εμείς πεθάνουμε, τα παιδιά μας τι θα γίνουν;” Δεν έχουμε να δώσουμε απολύτως καμία απάντηση».
ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΟΥ… ΑΪ-ΒΑΣΙΛΗ
Ο π. Απόστολος, περιγράφοντας την ελληνική πραγματικότητα, τονίζει: «Εχετε δει ομάδες αναπήρων ή παιδιών με αναπηρία από την Ελλάδα να παραθερίζουν σε πεντάστερα ή τετράστερα ξενοδοχεία της χώρας μας το καλοκαίρι ή τις διακοπές των Χριστουγέννων και του Πάσχα; Ποτέ. Δεν έχουμε κατορθώσει στην Ελλάδα και στο ελληνικό σύστημα να “εκμεταλλευθούμε” όχι τα άτομα με αναπηρία, αλλά τη γνώση πάνω στα άτομα με αναπηρία. Η ελληνική κοινωνία χρειάζεται γνώση και επιμόρφωση, χρειάζεται να γνωρίσουμε πώς μπορούμε όχι μόνο να βοηθήσουμε τα άτομα αυτά, αλλά και τον εαυτό μας να τα αποδεχθεί. Γιατί, τελικά, οι πολιτικές που χρησιμοποιούμε γύρω από την αναπηρία είναι πολιτικές του Αϊ-Βασίλη, δηλαδή όταν έχουμε, δίνουμε, όταν δεν έχουμε, σταματάμε να δίνουμε, και τώρα είμαστε σε μια δύσκολη περίοδο, που κανένας δεν δίνει».
Η ελλιπής οργάνωση, η γραφειοκρατία και το έργο της Εκκλησίας
Την ώρα που στην Ελλάδα το παρόν για τα άτομα με ειδικές ανάγκες είναι δύσκολο λόγω και του τέρατος της γραφειοκρατίας, στο εξωτερικό η ζωή ενός ατόμου με αναπηρία είναι πολύ καλύτερα οργανωμένη. Οπως τονίζει ο π. Απόστολος, «στη Βρετανία, αντί να αναλώνονται στη γραφειοκρατία και τη σύγκρουση υπηρεσιών, δημιουργήθηκε μια νέα θέση εργασίας: ένας υπεύθυνος ο οποίος αναλαμβάνει να αντλήσει όλα τα κονδύλια που δικαιούνται τα άτομα με αναπηρία, και, σε συνεργασία μαζί του, γίνεται ο προγραμματισμός διαβίωσης και ποιότητας ζωής τόσο σε ετήσια όσο και σε μηνιαία βάση. Στις Ηνωμένες Πολιτείες τα τελευταία χρόνια προωθούνται θέσεις απασχόλησης όπως ο προπονητής εργασίας. Επιμορφώνοντας άτομα πάνω στην αναπηρία και παρέχοντας γνώση γι’ αυτήν, έχουμε τη δυνατότητα να ενισχύσουμε τα άτομα γενικής εκπαίδευσης, ώστε να γνωρίσουν πώς να διαχειριστούν ένα άτομο με αναπηρία. Αυτά που πρέπει να αποτελέσουν επιδίωξη κάθε Ελληνα αλλά και του ευρύτερου πολιτικού, εκκλησιαστικού και κοινωνικού συστήματος είναι η επανένταξη και η ενσωμάτωση των ατόμων με αναπηρία στο ευρύτερο κοινωνικό σύστημα».
Ως κληρικός, ο π. Απόστολος ζει από κοντά τις δράσεις που έχει αναλάβει η Εκκλησία της Ελλάδος για τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Εξαίρει το Ιδρυμα Ποιμαντικής Επιμορφώσεως, το οποίο ίδρυσε ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος, και τις δράσεις των Μητροπολιτών Αλεξανδρουπόλεως, Μαρωνείας, Ξάνθης, Μεσσηνίας και Μονεμβασίας.
Χρυσή τομή
Υπογραμμίζει ότι «η Εκκλησία έχει κάνει μια χρυσή τομή. Το ζήτημα είναι κατά πόσο καθένας από εμάς είναι δεκτικός. Αν με ρωτήσετε προσωπικά πόσα άτομα από τον κλήρο παρακολούθησαν τα σεμινάρια, η απάντηση είναι απογοητευτική: πάρα πολλοί λαϊκοί, ελάχιστοι κληρικοί. Και όμως ο κληρικός αξίζει και πρέπει να μάθει πώς θα μπορέσει να αξιολογήσει τη συμπεριφορά ενός παιδιού με αυτισμό που βρίσκεται μέσα στην Εκκλησία, ξαφνικά την ώρα της θείας λειτουργίας αρχίζει να τσιρίζει και, τελικά, ο κληρικός -όπως κάθε κληρικός- είναι φυσιολογικό να πει “σας παρακαλώ, τα παιδιά που φωνάζουν να βγουν έξω”. Η γνώση αφορά όλο το κομμάτι του ελληνικού συστήματος, όχι μόνο τους λαϊκούς, γιατί όλοι αποτελούμε την Εκκλησία, και οι κληρικοί και οι λαϊκοί. Η γνώση αίρει την προκατάληψη. Αν όμως δεν υπάρξει, τότε τα ζητήματα θα γίνονται ολοένα και μεγαλύτερα».
Οπως σημειώνει ο π. Απόστολος, «για τους ανθρώπους με αναπηρία υπάρχω σημαίνει δρω, κινούμαι, αντιλαμβάνομαι. Τα άτομα με αναπηρία δεν θέλουν να προχωρούν σε μια γη με προσποιητούς χάρτες. Θέλουν η ζωή τους να είναι ίδια με τη δική μας. Το ζήτημα είναι αν τους επιτρέπουμε να είναι ίδια με τη δική μας».
Οι «σύμμαχοί» του, η γνωριμία του με τον Παΐσιο και η Μητέρα Τερέζα
Ολοκληρώνοντας την κουβέντα μας, ο π. Απόστολος Καβαλιώτης θέλησε να ευχαριστήσει από καρδιάς και με βαθύ σεβασμό όλους εκείνους που τον βοήθησαν τόσο στη διακονία του στην Εκκλησία όσο και στον χώρο της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης. «Εάν έχω κάνει κάτι καλό στη ζωή μου, το οφείλω στον Θεό και στην οικογένειά μου! Είμαι ευγνώμων στον Φρίξο Β. Παπαχρηστίδη και τον γιο του Βασίλη, πνευματικό αδελφό μου και κομμάτι της ταπεινής ζωής μου, στον Μητροπολίτη Φιλίππων κ. Προκόπιο, που μου έδωσε την πρώτη γνώση σε πανεπιστημιακό επίπεδο στο εξωτερικό. Στον γέροντά μου Μητροπολίτη Σπάρτης κ. Ευστάθιο για ό,τι σπουδαίο πνευματικό μού προσφέρει ελεύθερα και αβίαστα, στον μακαριστό Μητροπολίτη Ελευθερουπόλεως και πρώτο πνευματικό μου κυρό Αμβρόσιο Νικολάου, στον μακαριστό Μητροπολίτη Ελευθερουπόλεως κυρό Ευδόκιμο για την εις διάκονον και πρεσβύτερον χειροτονία μου. Στον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ. Ανθιμο για την εμπιστοσύνη και την πατρική αγάπη του, στον Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως κ. Ανθιμο για τη χαρά της διακονίας μου και την πατρική αγάπη του, στον Μητροπολίτη Μαρωνείας κ. Παντελεήμονα για τη δυνατότητα της προσφοράς της γνώσης, της εμπιστοσύνης και της ευλογίας να τον υπηρετώ επιστημονικά. Στον Μητροπολίτη Ξάνθης κ. Παντελεήμονα για τις νουθεσίες και την πατρική ευλογία του, στον Μητροπολίτη Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομο για την εμπιστοσύνη που περιέβαλε την ελαχιστότητά μου, στον Μητροπολίτη Νέας Ιωνίας κ. Γαβριήλ για τη χαρά της κοινωνίας και της αναζήτησης της αλήθειας. Επιπροσθέτως, στην καθηγήτρια κυρία Πολυχρονοπούλου για ό,τι σπουδαίο σμιλεύει μέσα μου, στις καθηγήτριες κυρίες Τζάνη, Ταρατόρη, Βιτσιλάκη και στον καθηγητή Χατζηδήμου, διότι μου έμαθαν την αξία της Παιδαγωγικής. Είμαι ευγνώμων στην πρόεδρο των Special Olympics Hellas κυρία Δεσποτοπούλου, γιατί με έκανε κοινωνό της τεράστιας προσπάθειάς της για ένταξη και ενσωμάτωση των ΑμεΑ, και σε κάθε άτομο με αναπηρία, διότι μου διδάσκει την πραγματική αλήθεια όσον αφορά το τι είναι η ζωή σήμερα! Σημαντική θέση κατέχουν στην ταπεινή ζωή μου δύο σημαντικές για μένα προσωπικότητες, που έγραψαν μέσα στην ψυχή μου: ο Οσιος Παΐσιος, που τον συνάντησα για πρώτη φορά με τον γέροντά μου Μητροπολίτη Σπάρτης κ. Ευστάθιο και δίδαξε μέσα μου τη χαρά της δημιουργίας, και η Μητέρα Τερέζα της Καλκούτας, η οποία μου έδωσε τη δυνατότητα να υπηρετήσω τα φτωχά και άρρωστα παιδιά της Ινδίας ως ο φτωχότερος των φτωχών!»
του Βασίλη Σπυρόπουλου – από την Ορθόδοξη Αλήθεια που κυκλοφορεί στα περίπτερα