Ὁ Ἱερὸς Ναὸς εἶναι ἀφιερωμένος ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου τοῦ Νέου. Ὁ Ἄγιος Ἀντώνιος, ὁ Νέος, ὁ Βεροιεύς, ἐγενήθη εἰς Βέροιαν καὶ ἔζησε στὸ τέλος τοῦ 10ου ἢ στὶς ἀρχὲς τοῦ 11ου αἰώνα. Ἀσκήτευσε καὶ ἐκοιμήθη εἰς τὴν Ἱερὰν Μονὴν Τιμίου Προδρόμου (Σκήτη) Βεροίας. Μετὰ τὸν θάνατον τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου, τὸ σεπτὸν σκήνωμά του τοποθετεῖται εἰς τὸν Ἱερὸν Ναὸν Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, ποὺ ὑπῆρχε εἰς τὴν θέσιν τοῦ σημερινοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου.
Τὸ 1860 ὁ Ναὸς τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καταστρέφεται ἀπὸ πυρκαϊὰ καὶ εἰς τὴν θέσιν του ἀναγείρεται ὁ νέος Ναὸς ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου τοῦ Βεροιέως, ἐγκαινιασθεὶς, κατὰ τὸν μῆνα Ἰούλιον, ὑπὸ τοῦ Μητροπολίτου Θεοκλήτου τοῦ Βυζαντίου.
Τὸ 1898, στὶς 4 Φεβρουαρίου, καταστρέφεται ἀπὸ πυρκαϊὰ καὶ αὐτὸς ὁ Ναὸς καὶ ἀνοικοδομεῖται ὁ σημερινὸς Ναὸς μὲ δωρεὰ τῆς Εὐδοξίας Μαλακούση. Τὰ ἐγκαίνια τοῦ σημερινοῦ Ναοῦ ἔγιναν τὴν 12ην Σεπτεμβρίου 1904, ἐπὶ Μητροπολίτου Βεροίας καὶ Ναούσης Κωνσταντίνου Ἰσαακίδη, τοῦ ἀπὸ Νεοκαισαρείας τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Ὁ Ναὸς τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου εἶναι ρυθμοῦ Βασιλικῆς καὶ τρίκλιτος, μὲ περιφεριακὸν νάρθηκα καὶ δύο μεταγενέστερα κωδωνοστάσια.
Ἀπὸ τοῦ ἔτους 1994 ὁπότε καὶ ἐνθρονίσθηκε ὁ σημερινὸς Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ.κ. Παντελεήμων, ὁ Ναὸς ἀνακαινίζεται καὶ ἐξωραΐζεται ἐκ βάθρων, μὲ περίτεχνον ξυλόγλυπτον τέμπλον καὶ τοποθετοῦνται εἰς αὐτὸ βυζαντινὲς εἰκόνες. Τὸ πετρόκτιστον κυβώριον ἀντικαθίσταται μὲ νέον μαρμαρόγλυφον, τὰ ἱερὰ λείψανα τοῦ Ὁσίου Ἀντωνίου τοποθετοῦνται εἰς νέαν ἀργυρᾶν λειψανοθήκην καὶ σχεδὸν ὁλόκληρος Ναὸς ἱστορεῖται μὲ βυζαντινὲς τοιχογραφίες.
Τὸ 2004 κατὰ μῆναν Νοέμβριον πρωτοβουλίᾳ τοῦ Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ.κ. Παντελεήμονος ἑωρτάσθησαν πανυγηρικῶς τὰ 100 ἔτη ἀπὸ τῶν ἐγκαινίων τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ μὲ πραγματοποίησιν εἰδικῶν ἐκδηλώσεων καὶ ἐπετειακῶν ἐκδόσεων, κορυφουμένων τῶν ὡς ἄνω, μὲ Πρωθιεραχικὴν Θείαν Λειτουργίαν ὑπὸ τοῦ Μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος κυροῦ Χριστοδούλου καὶ πλειάδος Ἱεραρχῶν. Εἰς τὸ τέλος ἐτελέσθη ἱερὸ μνημόσυνο ἔμπροσθεν τῆς τότε κατασκευασθείσης προτομῆς τῆς Μεγάλης Εὐργέτιδος τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Εὐδοξίας Μαλακούση.
Ὁ Ναὸς πανηγυρίζει τὴν 17ην Ἰανουαρίου, ὁπότε καὶ ἡ μνήμη τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου καὶ τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου τοῦ Βεροιέως. Ἐπίσης πανηγυρίζει καὶ τὴν 1ην Αὐγούστου, μνήμη τῆς Ἁγίας Σολομονῆς.
Εἰς τὸν Ἱερὸν Ναὸν τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου φυλάσσονται: ἡ Ἁγία Κάρα καὶ Λείψανα τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου τοῦ Βεροιέως, ἡ Ἁγία Κάρα τῆς Ἁγίας Ἰερουσαλὴμ ἡ ὁποία κατήγετο ἐξ Ἀλεξανδρείας Αἰγύπτου καὶ ἐμαρτύρησε εἰς Βέροιαν, λείψανα Ἁγίου Χαραλάμπους, Ἁγίου Νικήτα καὶ Ἁγίου Κυπριανοῦ.
Ἐπ’ ὀνόματι Ἁγίου Ἀντωνίου τοῦ Βεροιέως ὑπάρχει Ναὸς καὶ εἰς τὴν κωμόπολιν Ἀγυιᾶς Λαρίσης, ὁ ὁποῖος εἶναι καὶ πολιοῦχος αὐτῆς, τρίκλιτος, τὸν ὁποῖον ἀνήγειραν, πιθανὸν τὸ 1764, Χριστιανοὶ πρόσφυγες ἐκ Βεροίας καὶ περιχώρων, ποὺ κατέφυγαν ἐκεῖ λόγῳ τῶν διωγμῶν καὶ τῆς τυραννίας τοῦ Ἀλῆ Πασᾶ.
Ἡ πόλις τῆς Βεροίας ἀπελευθεροῦται ἀπὸ τὸν ὀθωμανικὸν ζυγὸν τὴν 16ην Ὀκτωβρίου 1912, ἐπὶ Μητροπολίτου Καλλινίκου Δελικάνη. Ἐφέτος, 100 χρόνια ἀπὸ τῆς ἀπελευθερώσεως της, πραγματοποιοῦνται ἐπετειακὲς ἐκδηλώσεις, οἱ ὁποῖες θὰ κορυφωθοῦν τὴν 16ην Ὀκτωβρίου 2012.
Ἡ Βέροια ἔχει σήμερα περίπου 60.000 κατοίκους, 12 ἐνοριακοὺς Ναοὺς καὶ 50 παρεκκλήσια διαφόρων ἐποχῶν. Μητροπολίτης αὐτῆς ὁ Σεβασμιώτατος κ.κ. Παντελεήμων.
Χαίροις, ὁ βλαστός, πολιοῦχος καὶ προστάτης Βεροίας, Ἀντώνιε Ὅσιε, πρέσβευε ὑπὲρ ἡμῶν…
Ἀρχιμανδρίτης Σωσίπατρος Πιτούλιας
Ἐν Βεροίᾳ τῇ 18ῃ Ἀπριλίου 2012
φωτογραφίες αρχείου