Ο Ναός που άλλαξε την όψη του Διδυμοτείχου
Ένας ναός με διπλή σημασία, θρησκευτική αλλά και εθνική είναι αυτός της Παναγίας της Ελευθερώτριας στο Διδυμότειχο για την επέτειο των εγκαινίων του οποίου, ο οικουμενικός Πατριάρχης μεταβαίνει στην ακριτική πόλη της Θράκης.
Λουδάρος Ανδρέας
Ένας ναός με διπλή σημασία, θρησκευτική αλλά και εθνική είναι αυτός της Παναγίας της Ελευθερώτριας στο Διδυμότειχο για την επέτειο των εγκαινίων του οποίου, ο οικουμενικός Πατριάρχης μεταβαίνει στην ακριτική πόλη της Θράκης.
Το «ΔΟΓΜΑ», θέλοντας να τιμήσει αυτήν την σημαντική επέτειο αλλά και το γεγονός της αφιξης του Πατριάρχη στην θράκη παρουσίαζει τα βασικά ιστορικά στοιχεία του Ναού της Ελευθερώτριας μαζί με λιγες φωτογραφίες από τα εγκαίνια του καθώς και την σημερινή του κατάσταση.
Το κείμενο που ακολουθεί καθώς και οι φωτογραφίες προέρχονται από την Ι.Μ. Διδυμοτείχου.
Ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Διδυμοτείχου, Ὀρεστιάδος καί Σουφλίου Νικηφόρος μέ τήν ἐνθρόνισή του στό Διδυμότειχο στίς 29 Ἰανουαρίου 1989 διεπίστωσε τήν ἔλλειψη ἑνός ναοῦ στό κέντρο τῆς πόλεως, ὅπου κυριαρχοῦσε ἀπό αἰῶνες τό Τέμενος τοῦ Βαγιαζήτ. Οἱ ὑπάρχοντες Ναοί τοῦ Διδυμοτείχου περιορίζονταν στό Κάστρο τῆς πόλεως καί στίς ὑπώρειες αὐτοῦ, ἀφοῦ ὁ οἰκιστικός ἱστός τῆς πόλεως μέχρι τίς ἀρχές τοῦ 20ου αἰῶνα ἐκτεινόταν πέριξ τοῦ Κάστρου.
Ὁ μακαριστός ἐμφορούμενος ἀπό ἐθνικά καί πατριωτικά ἰδεώδη δέν ἀνεχόταν νά κυριαρχεῖ στήν πόλη τοῦ Διδυμοτείχου τό Τέμενος τοῦ Βαγιαζήτ. Ἀμέσως, λοιπόν, μετά τήν ἐγκατάστασή του στό Διδυμότειχο, παράλληλα μέ τίς ἄλλες του ποιμαντικές ὑποχρεώσεις καί δραστηριότητές του ξεκίνησε μιά μεγάλη κινητοποίηση γιά νά κτισθῆ ἕνας νέος μεγαλοπρεπής Ναός.
Παρά τίς ὑποκινούμενες ἀντιδράσεις μιᾶς μικρῆς εὐτυχῶς ὁμάδας ὁ Μητροπολίτης Νικηφόρος, πού διεκρίνετο γιά τό καλῶς νοούμενο πεῖσμα καί τήν ἐπιμονή του ,πείθει τήν Δημοτική ἀρχή μέ τό νέο Δήμαρχο κ. Εὐάγγελο Παπατσαρούχα, πού ἐνστερνίστηκε καί ἀγκάλιασε τό ὅραμα τοῦ Μητροπολίτου . Μέ τό αὐθορμητισμό πού τόν διέκρινε κι ἐκεῖνον ἐτέθη στή διάθεση τοῦ μακαριστοῦ Ποιμενάρχη ὅλος ὁ μηχανισμό τοῦ Δήμου καί ἄρχισαν οἱ ἐργασίες.
Στίς 17 Ἰουλίου 1992 ἔγινε ἡ θεμελίωση τοῦ νέου Ναοῦ . Τά σχέδια άνέλαβε καί ἐκπόνησε τό ἐπιτελεῖο τοῦ Καθηγητή τῆς Πολυτεχνικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Νικολάου Μουτσοπούλου μέ τήν ἐπιτόπια ἐπίβλεψη τοῦ Ἀρχιτεκτονικοῦ Γραφείου τοῦ μετέπειτα Δημάρχου κ. Χρήστου Τοκαμάνη .
Σέ σύντομο χρονικό διάστημα οἱ ἐργασίες ἄρχισαν καί ὁλοκληρώθηκαν σέ μία διετία καί τήν Κυριακή 29 Μαΐου 1994, ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Νικηφόρος τέλεσε τά ἐγκαίνια τοῦ Μεγαλοπρεποῦς Ναοῦ τῆς Παναγίας τῆς Ἐλευθερώτριας .Μέ περίσσιο καμάρι ὁ μακαριστός ἀνεφώνησε τότε∙ «Νενίκηκα σε Βαγιαζήτ»!. Τά έγκαίνια ἔγιναν σέ μιά συγκινητική ἀτμόσφαιρα μέ τή συμμετοχή τῶν Μητροπολιτῶν Μηθύμνης κ. Χρυσοστόμου καί Μυτιλήνης κ. Ἰακώβου, πολλῶν κληρικῶν καί πλήθους πιστῶν ἀπ΄ ὅλη τήν περιοχή τοῦ Ἕβρου.
Ὁ νέος Ναός εἶναι μνημεῖο γιά τήν πόλη τοῦ Διδυμοτείχου άλλά καί γιά ὅλη τή Θράκη γενικότερη. Ἔχει μῆκος 42 μέτρα, πλάτος 28 μέτρα καί τό ὕψος τοῦ κωδωνοστασίου φθάνει τά 33 μέτρα καί δεσπόζει σ’ ὅλη τήν πόλη καί τήν περιοχή.
Μπροστά στό Ναό ἀργότερα στήθηκε ὁ χάλκινος ἀδριάντας τοῦ τελευταίου βυζαντινοῦ αὐτοκράτορα Κωνσταντίνου τοῦ ΙΑ’ Παλαιολόγου, δίπλα στόν ὁποῖο ἐνταφιάσθηκε καί ὁ Μητροπολίτης Νικηφόρος στίς 6 Ὀκτωβρίου 2009,ὡς Κτίτορας τοῦ Ναοῦ .
Μετά τήν ὁλοκλήρωση τῶν βασικῶν οἰκοδομικῶν ἐργασιῶν καί τήν ἀπόδοση τοῦ Ναοῦ στή λατρεία, συμπληρώθηκε σταδιακά ὁ ἐξωραϊσμός του μέ τήν τοποθέτηση τέμπλου ἀπό τό ἐργαστήριο Ξυλογλυπτικῆς Ἀμανατίδη, μέ είκόνες τέμπλου πού φιλοτεχνήθηκαν ἀπό τόν ἐκ Διδυμοτείχου ἁγιογράφο Βάϊο Τσουλκανάκη καί τό ἐργαστήριο τοῦ ἁγιογράφου Ἀναστασίου Δαμίγου. Στή συνέχεια ἡ ἁγιογράφιση τοῦ Ναοῦ ἀνετέθη στόν ἐκ Διδυμοτείχου ἁγιογράφο Ἰωάννη Σαρσάκη, ὁ ὁποῖος ἐντός μιᾶς δεκαετίας παρουσίασε ἕνα μοναδικό ἁγιογραφικό ἔργο.
Στόν τροῦλλο τοῦ Ναοῦ μέσα ἀπό ψηφίδες προβάλλει ὁ Παντοκράτορας, περιστοιχιζόμενος ἀπό τούς Δικαίους καί τούς Προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἔργο τοῦ καλλιτέχνη Παύλου Σαρφατῆ. Ἀργότερα ὁ ἴδιος καλλιτέχνης ἀπεικόνισε σέ ψηφιδωτό στήν εἴσοδο τοῦ Ναοῦ τόν μακαριστό Μητροπολίτη νά προσφέρει γονυπετής τόν Ναό στήν Παναγία τήν Ἐλευθερώτρια , ἡ ὁποία προστατεύει και σκεπάζει τήν πόλη τοῦ Διδυμοτείχου.
Στή μεγάλη του αὐτή προσπάθεια ὁ μακαριστός Νικηφόρος ἀναζήτησε καί βρῆκε πρόθυμους συμπαραστάτες ἀπό τήν περιοχή τῆς Θράκης, ἀλλά καί ἀπ΄ ὅλη τήν Ἐλλάδα καί τό ἐξωτερικό. Πέρα ἀπό τήν ἐνίσχυση τῆς Πολιτείας , τήν οἰκονομική συνδρομή τους προσέφεραν πρόθυμα πάρα πολλοί φορεῖς ,ἡ Ἱερά Σύνοδος, Μητροπόλεις, Σύλλογοι, Ἐπιμελητήρια άλλά καί χιλιάδες ἐπώνυμοι καί ἀνώνυμοι δωρητές.Ὁ ἴδιος ὁ μακαριστός Μητροπολίτης μᾶς ἀνέφερε πώς μέ θαυμαστό τρόπο ἡ Παναγία ἀνταποκρινόταν κάθε φορά στίς παρακλήσεις του γιά νά νά ὁλοκληρωθῇ σύντομα «τό Σπίτι της», ὅπως ἔλεγε.
Τά τελευταῖα χρόνια μέ τήν φροντίδα τοῦ νέου Μητροπολίτου Διδυμοτείχου κ. Δαμασκηνοῦ ,ἐξωπλίσθη ὁ Ναός μέ ἀργυρά ἱερά σκεύη, καλλύματα ἁγίας Τραπέζης , διεμορφώθη καί ἁγιογραφεῖται ἡ Κατακόμβη τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου καί πλακοστρώθηκε τό ὑπόγειο, τό ὁποῖο φιλοξενεῖ Ἐκκλησιαστικό Μουσεῖο, αἴθουσα διαλέξεων χωρητικότητας 250 ἀτόμων, τήν Βιβλιοθήκη τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως καί τό Ἐκθετήριο Ἐκκλησιαστικῶν εἰδῶν.
Ὁ Ναός πανηγυρίζει τήν 28η Ὀκτωβρίου ,ἐπί τῇ ἑορτῇ τῆς Ἁγίας Σκέπης.
