Ενόψει των εορταστικών εκδηλώσεων για τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου (Οκτώβριος του 1827), την καταστροφή του Τουρκοαιγυπτιακού στόλου από τις ναυτικές δυνάμεις της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας, που είχε ως αποτέλεσμα τη σωτηρία της Ελληνικής Επανάστασης και προοπτικά την απελευθέρωση της πατρίδας μας, αισθάνομαι την υποχρέωση να παραθέσω μια σειρά από προβληματισμούς και αλήθειες.
Νομίζω πως όλοι συμφωνούμε πως η ιστορική πραγματικότητα και η ιστορική αλήθεια επιβάλλεται να αντιμετωπίζεται με σεβασμό και δεν επιτρέπεται αυτή να αγνοείται ή να αλλοιώνεται, για οποιοδήποτε λόγο, πολιτική ή άλλη σκοπιμότητα.
Στην περίπτωσή μας, η απουσία της Ρωσίας από τα ΝΑΒΑΡΙΝΕΙΑ τα τελευταία χρόνια, και μετά την εισβολή της στην Ουκρανία, έρχεται σε σύγκρουση με την ιστορική πραγματικότητα και αλήθεια, σχετικά με την απολύτως ευεργετική για το έθνος μας υποστηρικτική στάση της Ρωσίας πριν και κατά την Επανάσταση, ανεξάρτητα από το κίνητρο αυτής της υποστήριξης.
Υπενθυμίζω τη δημιουργία της Φιλικής Εταιρείας στην Οδησσό (1814), το ρόλο του Α. Υψηλάντη (στρατηγού στο ρωσικό στρατό) και του Καποδίστρια (υπουργού των Εξωτερικών του Τσάρου), αλλά κα τους εθνικούς ευεργέτες, που δημιούργησαν στη Ρωσία, με πρώτο τον αείμνηστο Βαρβάκη. Ακόμα, η δυνατότητα στα ελληνικά πλοία να αναρτούν τη ρωσική σημαία (συνθήκη του 1774) οδήγησε στη δημιουργία του σπουδαίου στόλου μας, με την τεράστια συμβολή του στον επαναστατικό αγώνα και την απελευθέρωση. Επιπλέον, η συνθήκη της Ανδριανούπολης (1828), με την πρώτη αναγνώριση της Ελληνικής ανεξαρτησίας και πολλά άλλα, καταγεγραμμένα και ιστορικά τεκμηριωμένα, αποδεικνύουν την τεράστια και διαχρονική προσφορά της Ρωσίας στον υπόδουλο και στη συνέχεια επαναστατημένο Ελληνισμό. Συνακόλουθα, η αναγνώριση αυτής της προσφοράς και στα Ναβαρίνεια αποτελεί εθνική υποχρέωση και έκφραση σεβασμού προς την ιστορική πραγματικότητα.
Βέβαια, ιστορική πραγματικότητα και αλήθεια είναι η μεταβολή της Ρωσικής στάσης, από τα μέσα του 19ου αιώνα και μετά, με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου (η Βουλγαρία του Αιγαίου), τη στήριξη του Κεμάλ και τη Μικρασιατική Καταστροφή, την εμπλοκή της στον Ελληνικό εμφύλιο, την υπονόμευση των Ελληνορθόδοξων Πατριαρχείων και πολλά άλλα. Και όλα αυτά ,στην προσπάθεια επίτευξης της πάγιας επιδίωξης της Ρωσίας για έξοδο στη Μεσόγειο. Μήπως, όμως, και άλλοι -υποτιθέμενοι φίλοι μας- δεν έπραξαν και δεν πράττουν τα ανάλογα σε βάρος του Ελληνισμού, για την εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων, που είναι ο βασικός και διαχρονικός κανόνας στη διεθνή πολιτική;
Ας επιστρέψουμε όμως στα χρόνια της επανάστασης. Η Ναυμαχία του Ναβαρίνου αποτελεί γεγονός παγκόσμιας σημασίας, ίσως σημαντικότερο και από τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571, πρώτη νίκη των Ευρωπαίων κατά των Οθωμανών), έστω κι αν δεν έχει προβληθεί ανάλογα. Το Ναβαρίνο είναι το αποτέλεσμα της κινητοποίησης των ευρωπαϊκών λαών και της ήττας της πολιτικής Μέττερνιχ. Συγχρόνως βέβαια αποτελεί και την έκφραση του ανταγωνισμού για την επιρροή των τριών μεγάλων δυνάμεων. Σε κάθε περίπτωση, όμως, αποτελεί τη δικαίωση των αγώνων και των θυσιών του λαού μας, που έδωσε την αναγκαία ώθηση για απελευθερωτικούς αγώνες και σε πολλούς Ευρωπαϊκούς λαούς.
Επομένως, η επέτειος της Ναυμαχίας του Ναβαρίνου επιβάλλεται από την Ιστορική αλήθεια να εορτάζεται με την παρουσία και των τριών πρωταγωνιστών της (΄Αγγλων, Γάλλων και Ρώσων) και με την εκπροσώπηση στο υψηλότερο επίπεδο, όπως επιτάσσει η σπουδαιότητα του μεγάλου και ιστορικού γεγονότος. Οι σύγχρονες εντάσεις, οι πόλεμοι και οι συγκρούσεις συμφερόντων δεν επιτρέπεται να υποβαθμίζουν τις περιπτώσεις (είναι λίγες) συνεργασίας κυβερνήσεων και λαών για την επικράτηση του ΔΙΚΑΙΟΥ, όπως συνέβη με τη ναυμαχία του Ναβαρίνου. Η ισότιμη παρουσία, στο υψηλότερο επίπεδο, των τριών πρωταγωνιστών της Ναυμαχίας της Ναβαρίνου και η διασφάλιση των αναγκαίων προϋποθέσεων για αυτό, αποτελεί ευθύνη και καθήκον της Ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.