Το θέμα επικεντρώθηκε βέβαια σε παιδιά και εφήβους, αλλά ο π. Βασίλειος συμπεριέλαβε στο οπτικό πεδίο και τις μεγαλύτερες ηλικίες. Και τούτο γιατί έχουν την τάση οι μεγαλύτεροι να στοχοποιούν ως την κατεξοχήν ηλικιακή ομάδα η οποία δέχεται τις δυσμενείς επιδράσεις της κουλτούρας που μας περιβάλλει, ειδικά τους νέους.
Είναι αλήθεια, σημείωσε, αλλά είναι η μισή αλήθεια. Κινδυνεύει αυτή η επικέντρωση μόνο στους νέους, να παραβλέψει το γεγονός ότι είναι και οι ενήλικες ευάλωτοι σε παρόμοια προβλήματα.
Έχουν και οι ίδιοι πέσει θύματα της αφθονίας. Συμπεριφορές απληστίας γύρω από το χρήμα και τα υλικά αγαθά, πιο πολύ παρατηρούνται σε ενήλικες, παρά σε νέους. Και οι νέοι όταν εμφανίζουν συμπεριφορές απληστίας, τις έχουν κάπως διδαχθεί και αντιγράψει.
Επίσης, συμπεριφορές εθιστικές, παρατηρούνται πολύ εκτεταμένα σε ενήλικες. Μπορεί οι ενήλικες να μην παίρνουν ναρκωτικά, αλλά οι εθισμοί είναι πολλών ειδών.
«Έχουμε ενήλικες εθισμένους στο φαγητό, στην τηλεόραση, στο διαδίκτυο, στην εργασία, στις αγορές. Όλοι είμαστε παιδιά της εποχής της ευκολίας. Το πώς ζει ένας ενήλικας σήμερα, διαφέρει πάρα πολύ από το πώς ζούσαν οι γονείς και οι παππούδες του.
Αυτός ο προβληματισμός γύρω από την ευκολία, η κουλτούρα της ευκολίας και της αφθονίας, είναι κάτι που μας αγγίζει όλους. Είναι λάθος τακτικής η επικέντρωση μόνο στους νέους.»
Υπάρχουν τρία επίπεδα των ευχάριστων συναισθημάτων για τον άνθρωπο, εξήγησε ο π. Βασίλειος. Το χαμηλότερο επίπεδο είναι της απόλαυσης. Απόλαυση παίρνουμε με τις αισθήσεις, αλλά και από το ναρκισσισμό μας.
Είναι το χαμηλότερο γιατί δεν είναι δύσκολο να βρεις απόλαυση. Την αγοράζεις, δεν χρειάζεται να κουραστείς για να βρεις απόλαυση.
Υπάρχει ένα επίπεδο πάνω από αυτό όμως, δυσκολότερο, το οποίο λέγεται ικανοποίηση. Είναι ένα ευχάριστο συναίσθημα το οποίο αισθανόμαστε όταν επιτυγχάνουμε στόχους.
Αυτό είναι δυσκολότερο και ποιοτικότερο επίπεδο από το άλλο, γιατί χρειάζεται προσωπική συμμετοχή και κόπο.
Και υπάρχει κι ένα ανώτατο, όλων, επίπεδο, που λέγεται χαρά και το οποίο είναι το πιο δύσκολο γιατί προκύπτει από διαπροσωπικές σχέσεις, που είναι υγιείς.
Η κουλτούρα του καταναλωτισμού που μας περιβάλλει, προσπαθεί να μας πείσει, ότι δεν είναι τρία τα επίπεδα, αλλά ένα, ότι συμπίπτουν. Ότι απόλαυση, ίσον χαρά.
Οι εθισμοί είναι μία σκλαβιά στην απόλαυση. Η εποχή πριν την κρίση, ήταν μια εποχή που κυριαρχούσε η νοοτροπία ότι το βασικό στη ζωή είναι η απόλαυση.
Συνεχίζοντας ο π. Βασίλειος τόνισε:
«Το παιδί έρχεται σε επαφή με την κρίση, μέσω των γονέων του. Όταν το παιδί αντιλαμβάνεται τον κόσμο, μέσω των γονέων του, κοιτάζει τους γονείς στα μάτια. Εάν βλέπει θλίψη και απελπισία, τότε η κρίση το επηρεάζει πολύ. Εάν αντίθετα βλέπει αισιοδοξία, τότε δεν επηρεάζεται.
Η κρίση ήταν μια σπουδαία ευκαιρία να αντιληφθούμε ότι τα ουσιώδη που χρειάζεται ένα παιδί, δεν είναι τα δύο πρώτα επίπεδα, τα οποία δεν τα παραγκωνίζουμε.
Τα ουσιώδη της ζωής είναι εκείνο το είδος σχέσης που θα αναπτύξει με τους γονείς του και αυτό θα το κάνει ικανό να αναπτύξει σχέση και με άλλους ανθρώπους. Αυτό το είδος σχέσης που θα το κάνει άνθρωπο ικανό να αγαπάει, να χαίρεται και επομένως να αντέχει το να στερείται κατά καιρούς.»
Ο πλούτος μας είναι οι υγιείς σχέσεις αγάπης, οι οποίες μπορούν να γεμίσουν τον άνθρωπο και να νιώθει πλούσιος, ενώ οικονομικά να είναι φτωχός.
Να πιστέψουμε στη δύναμη που έχουν οι υγιείς σχέσεις, σημείωσε, και να αρχίσουμε από την σχέση μας με τον Θεό, που θέλει ανανέωση και σταδιακά θα προχωρήσουν τα πράγματα.
Έχουμε εξαιρετική νεολαία ακόμη, πολύ καλύτερη από τις νεολαίες της δυτικής Ευρώπης. Έχουμε εξαιρετικά παιδιά που έχουν μέσα τους αξίες και φιλότιμο.
Και είναι μια θλίψη όταν αυτή η νεολαία είναι πρώτη στην Ευρώπη σε εθισμό στο διαδίκτυο. Και μία εξήγηση που παρουσίασε ο π. Βασίλειος είναι πως όταν ήρθε το διαδίκτυο και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια κι έγιναν προσιτά σε όλους, ήρθαν σε μία κοινωνία η οποία δεν διάβαζε. Και ήταν ανοχύρωτη απέναντι στην οθόνη.
Μια κοινωνία που διαβάζει, βάζει αναχώματα σε αυτήν την πλημμύρα των συσκευών που είναι τόσο ελκυστικές. Γιατί μαθαίνει να πειθαρχεί κάποιος μέσα από την μελέτη, να πειθαρχεί το μυαλό του και καλλιεργούνται άλλοι δρόμοι.
Γι’ αυτό και είναι ευλογία το ότι ζούμε σε μια εποχή με αφθονία εκκλησιαστικού πνευματικού βιβλίου. Είναι μεγάλο δώρο του Θεού, που δεν το είχε η προηγούμενη γενιά. Δεν έχουμε εκτιμήσει αρκετά αυτό το μεγάλο δώρο.
Συνεχίζοντας ο π. Βασίλειος επεσήμανε πως αν ο γονέας δεν έχει ξεκαθαρίσει τους δικούς του στόχους και δεν έχει ξεκαθαρίσει τι άνθρωπος είναι, την ταυτότητα του και αν υπάρχει μόνο για τα παιδιά του και για να δει να ικανοποιούνται οι στόχοι των παιδιών του, τότε υπάρχει πρόβλημα.
«Γιατί το πρόσωπο του εφήβου δεν έχει απέναντι του, το ξεκάθαρο πρόσωπο ενός γονέα, για να συνδεθούν τα δύο πρόσωπα. Έχει έναν γονέα που δηλώνει ότι είναι χαρούμενος, όταν το παιδί του είναι χαρούμενο. Είναι λάθος αυτό το πράγμα, γιατί ο γονέας πρέπει να έχει δικούς του λόγους για να είναι καλά.»
Και έκλεισε με τον λόγο του Αγίου Μάξιμου του Ομολογητή, ότι όπως οι αμαρτίες του καθενός εμποδίζουν το Σώμα του Χριστού να αυξηθεί και να προοδεύσει, έτσι και η πρόοδος του καθενός βοηθάει το Σώμα του Χριστού να εξελιχθεί. Γιατί, υπάρχει μια μυστική ενότητα η οποία φέρνει αποτελέσματα.
Του Σταμάτη Μιχαλακόπουλου / Ι. Ν. Ευαγγελιστρίας Πειραιώς
Φωτογραφία: Παναγιώτης Καράπασιας