Από τη στιγμή που βρήκε απήχηση στην ανθρώπινη ψυχή ο λογισμός της παραβάσεως του Θείου Νόμου, γεννήθηκε και η ανάγκη της δικαιολογίας. Έχει και η δικαιολογία την ίδια με τον άνθρωπο ηλικία. Σύμφυτη θα ‘λεγε κανείς με την αμαρτωλότητα και την αποστασία από το Θεό. Συνέπεια αναπόσπαστη της ανυπακοής στο θείο θέλημα. Οι πρωτόπλαστοι, μετά την αμαρτία, ζήτησαν να βρουν κάποιον αίτιο για να επιρρίψουν σ’ αυτόν την ευθύνη της αμαρτίας τους. Ο Αδάμ την Εύα. Η Εύα το σατανά.
Από τότε επαναλαμβάνεται η ίδια τακτική. Όταν υποπέσουμε σ’ ένα σφάλμα, θέλουμε να αποδώσουμε σ’ άλλον το αίτιο. Προκειμένου ν’ αντιμετωπίσουμε μια κατάσταση σύμφωνα με το δικό μας θέλημα, ετοιμάζουμε από πριν τη δικαιολόγηση της στάσεώς μας.
Δείχνουμε πως αδιαφορούμε για τον αντίκτυπο που έχει σε διάφορους παράγοντες της ζωής. Εντούτοις, μας ενδιαφέρει απόλυτα αυτός ο αντίκτυπος να είναι αιτιολογημένος. Πολλές φορές για να καθησυχάσουμε όσο είναι δυνατόν τον εαυτό μας, την ίδια μας τη συνείδηση. Να ξεγελάσουμε και τον εαυτό μας και τους άλλους για την ορθότητα της συμπεριφοράς μας. Κάποιος άλλος, κάτι άλλο πρέπει να είναι σε κάθε τέτοια περίσταση αιτία για το παράπτωμά μας. Κάποιος λόγος πρέπει να βρεθεί για να καλύψει την αφορμή ή το σκοπό της κάθε παράτυπης ενέργειάς μας.
Εντούτοις, όσο κι αν θέλουμε να βρούμε μια σκοπιμότητα ή μια εύλογη εξήγηση της στάσεώς μας, δεν μπορεί να εξαπατήσουμε κανέναν. Μα, προπαντός, είναι αδύνατον να κρύψουμε την αληθινή όψη του πράγματος από το Θεό και τον εαυτό μας.
Το ξέρουμε αυτό. Το αντιλαμβανόμαστε καθαρά. Η συνείδησή μας διαμαρτύρεται, γιατί περιφρονούμε ή καταπνίγουμε τη φωνή της. Το περίεργο είναι μόνο πως προτιμάμε να κατασιγάσουμε αυτή τη σωτήρια διαμαρτυρία, να πραγματώσουμε το λανθασμένο, εν γνώσει μας, για να ικανοποιήσουμε μια αρρωστημένη επιθυμία μας ή μια προσωρινή και επιφανειακή τελείως ικανοποίηση. Περίεργο, που έχει την εξήγησή του στην αμαρτωλή ροπή μας. Για να γίνει με τον τρόπο αυτό ολοφάνερο πως είναι αφροσύνη η περιφρόνηση των εντολών του Θεού. Πως είναι ανοησία η απομάκρυνση από το Νόμο Του.
Αναγνωρίζουμε εσωτερικά πως η αλήθεια πρέπει να λεχθεί. Ότι η ηθική ζωή θα μας ικανοποιήσει και θα μας δώσει την αίσθηση της ανωτερότητας την τόσο ευχάριστη. Ότι η ευθυγράμμισή μας με τις ευαγγελικές προσταγές, η υποταγή μας στο Θεό, η τοποθέτησή μας κάτω από της Εκκλησίας τις πτέρυγες, η συμμετοχή μας στη λατρεία, η ψυχική ανάταση προς το Χριστό, είναι η φυσιολογική του ψυχικού μας κόσμου κατάσταση, της ζωής το πλήρωμα, η ολοκλήρωση.
Και όμως. Αφήνουμε να εξαπατηθεί ο εαυτός μας και οι άλλοι με χίλιες δυο προφάσεις. Με δικαιολογίες αστήρικτες. Οι απασχολήσεις οι βιοτικές, οι ανάγκες και απαιτήσεις της οικογένειας, οι κοινωνικές υποχρεώσεις, το ρεύμα της εποχής, επιστρατεύονται ως δικαιολογίες.
Μας καλεί ο Χριστός στη θεία λατρεία. Το προσκλητήριό Του να ακολουθήσουμε τη στρατιά των τέκνων Του αντηχεί συνεχώς στ’ αυτιά μας. Η συνείδηση μας υποδεικνύει αδιάκοπα «τι το θέλημα του Κυρίου» (Ρωμ. 12:2), ποιο είναι το καθήκον μας, το πραγματικό μας συμφέρον.
Πόσο τραγικό γίνεται ν’ αδιαφορούμε γι’ αυτά και να ψάχνουμε να βρούμε δικαιολογίες για την αδιαφορία μας. Ακόμη πιο πολύ. Εξαπατώντας τον εαυτό μας θέλουμε να παραστήσουμε σαν πιο σωστή την αντίθετη συμπεριφορά μας. Κοιτάζουμε ακόμη και να ηρωοποιήσουμε τον εαυτό μας και να τον προβάλλουμε για τον τρόπο, για τις λανθασμένες ενέργειές μας, και σαν πρότυπο ίσως.
Δεν είναι επιτρεπτό, αδερφοί μου, να παίζουμε «εν ου παικτοίς». Ας δούμε τη ζωή, το παρόν και το μέλλον μας, πιο υπεύθυνα. Με αγάπη για τον εαυτό μας μεγαλύτερη. Με ειλικρίνεια πραγματική. Τι μας ωφελεί; Ποιο είναι το σωστό; Τι μας ζητά ο Θεός; Ποιο είναι το αληθινό μας συμφέρον;
Καιρός να σεβαστούμε τη λογική μας. Μα ακούσουμε τη φωνή του Θεού. Να λείψουν οι προφάσεις που δικαιολογούν τη λιποταξία μας από το χρέος. Μακριά πλέον οι δικαιολογίες για την απομάκρυνσή μας από του Θεού την αγάπη.
Η ευτυχία είναι μπροστά μας. Η χάρη του Θεού μάς περιμένει εκεί μπροστά στην Ωραία Πύλη του Ναού. Ένας αγώνας όμορφος περιμένει να πάρουμε κι εμείς τη θέση μας, ο καθένας στη δική του έπαλξη, για τη δημιουργία ενός ηθικού, ενός ειρηνικού, ενός δίκαιου και χαρούμενου καλύτερου κόσμου.
Η αγκάλη του Κυρίου ανοιχτή πάντα περιμένει να απαλλαγεί καθένας μας από τα βάρη που εμποδίζουν τα βήματά μας να πλησιάσουν και να ριχτεί στην αγάπη Του την ευεργετική. Το Δείπνο το Ουράνιο, η δοχή η βασιλική είναι έτοιμα. Η θέση μας ανάμεσα στους άλλους καλεσμένους μένει κενή. Δική μας είναι. Μόνο δική μας. ας αφήσουμε κατά μέρος προφάσεις και δικαιολογίες αστήρικτες.
Χωρίς δισταγμούς και επιφυλάξεις, χωρίς υπολογισμούς, ας τινάξουμε από πάνω μας τη νωχέλεια και τη νωθρότητα. Να δούμε την πραγματική όψη των γεγονότων κάτω από το φως του Χριστού. Να δοθούμε στην πάλη του καλού. Ν’ απολαύσουμε τη χαρά της δημιουργικής προσφοράς στο στίβο της ζωής. Κάθε ώρα επιφυλάξεως, κάθε στιγμή δισταγμού, μπορεί να στοιχίσει ανυπολόγιστα.
Ο χρόνος κυλά. Οι ευκαιρίες φεύγουν. Οι καιροί δεν περιμένουν. Οι «προφάσεις εν αμαρτίαις» μας κρατάνε έξω από την πραγματικότητα. Οι δικαιολογίες για την αρνητική στάση μας στου Χριστού το κάλεσμα, στου χρέους μας την επιταγή, θα μας οδηγήσουν στην αδράνεια, την απραξία, τον αφανισμό.
Μόνο τα άψυχα αφήνονται άβουλα να παρασυρθούν στου ρεύματος την ορμή. Οι ζωντανοί οργανισμοί, όσοι ποθούν τη ζωή, παλεύουν αντίθετα και στο ρεύμα ακόμη για να σωθούν. Το αντίθετο θα ήταν καταστροφή: «Όσοι πιστοί», προσέλθετε. «Σήμερον, εάν της φωνής αυτού ακούσητε, μη σκληρύνητε τας καρδίας ημών» (Ψαλμ. 94:8). «Ιδού νυν καιρός ευπρόσδεκτος, ιδού νυν ημέρα σωτηρίας» (Β’ Κορ. 6:2).
Τι ζητάτε, αδερφοί μου; Τι ποθείτε; Γαλήνη και ηρεμία ψυχική; Αγάπη και ενότητα; Ελευθερία και δικαιοσύνη; Λύτρωση και χαρά; Ιδού ο Κύριος. Να το λουτρό της μετανοίας. Να το πλήρωμα κάθε αγαθού και κάθε ευλογίας στο Άγιο Ποτήριό Του.
Γιατί καθυστερείτε; «Έρχεσθε ότι έτοιμά εστι πάντα» (Λουκ. 14:17) κοντά στο Χριστό.
Από το βιβλίο: Πολυκάρπου Βαγενά, Μητροπολίτου Κερκύρας, «Ελθέτω η βασιλεία σου», τ. Α’.