Η πνευματική ανάβαση συνίσταται σε μια διαρκή μετοχή στις ενέργειες του Θεού.
Ο άνθρωπος δεν συμμετέχει της ουσίας του Θεού αλλά ανυψώνεται και θεώνεται μέσα στην ακτινοβολία των θείων ενεργειών.
Υπό αυτό το πρίσμα δύναται ο πιστός ως βίωμα να φθάσει στην θέωση, ως μετοχή στην ενέργεια και όχι στην ουσία του Θεού.
O P. Evdokimov γράφει: «Σπάνιες οἱ φανερώσεις, ἔρχονται πάντα σάν χάρη, κατανικώντας τήν ἐνστιγματική ἀντίσταση τῶν μυστικῶν. Ὁράματα ἀκτίστου φωτός, φωτοβολία τοῦ σώματος καί ἐλάφρωμά του σέ βαθμό ὥστε νά ἀνυψώνεται, ναί, ποτέ ὅμως αἱμάσσουσες πληγές οὔτε καί καμία αἰσθητή παράδοση στό θεῖο… Ἡ μυστική κατάσταση εἶναι ἡ ὑπέρβαση τῆς ἴδιας της καταστάσεως τοῦ κτίσματος. Ὁ Θεός εἶναι πιό ἐνδόμυχος γιά τόν ἄνθρωπο ἀπ’ ὅ,τι εἶναι ὁ ἄνθρωπος γιά τόν ἑαυτό του καί ἡ ζωή μέσα στό θεῖο εἶναι πιό ὑπερφυσικά φυσική γιά τόν ἄνθρωπο, παρά ἡ ζωή μεσ’ στό ἀνθρώπινο. Γιά τόν βαπτισμένον ἄνθρωπο ὁ Χριστός εἶναι ἕνα γεγονός ἐσωτερικό. Εἶναι ἡ ἀντινομική ἐμπειρία τοῦ μηδενός καί τοῦ ἀπόλυτου ὄντος· χωρίς νά αἴρεται ἡ χασμωδία τῆς ὀντολογικῆς ἀβύσσου, τό εἶναι τήν γεμίζει μέ τήν παρουσία του»[1].
Παραπομπές:
[1] Ευδοκίμοφ Π., Η Ορθοδοξία σελ. 156 και 158. Εξαιρετική είναι η ανάλυση των όρων “ἀλλοιώσεις σώματος, ψυχῆς καί νοός” που έχει κάνει ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος Βλάχος, βλ. σχ. Βλάχου Ιεροθέου, Αρχιμανδρίτου (νυν Μητροπολίτου Ναυπάκτου), Το Πολίτευμα του Σταυρού, σελ. 277-290.