Βυζαντινός περίπατος στην Αθήνα: Παναγία Καπνικαρέα
Στο κέντρο της Αθήνας, ακριβώς στη μέση της οδού Ερμού υπάρχει ένα πανέμορφο εκκλησάκι με σημαντική ιστορία. Πρόκειται για την Παναγία την Καπνικαρέα.
Ο ιερός ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου, γνωστός ως Καπνικαρέα, βρίσκεται στη μέση του πεζόδρομου της οδού Ερμού, εκεί πού διασταυρώνεται με την οδό Καλαμιώτου, κοντά στην περιοχή Μοναστηράκι. Σύνθετος σταυροειδής ναός με τρούλο, ο οποίος στηρίζεται σε τέσσερεις κίονες με ρωμαϊκά κιονόκρανα. Κτίσθηκε στα μέσα του 11ου αιώνα σε ανάμνηση της Εισόδου της Θεοτόκου στον Ναό του Κυρίου. Λίγο μετά τη θεμελίωση του ναού, στη βόρεια πλευρά του προστέθηκε παρεκκλήσι με τρούλο αφιερωμένο στην μνήμη της Αγίας Βαρβάρας. Την ίδια περίοδο προστέθηκε στα δυτικά εξωνάρθηκας . Η μικρή σκεπαστή είσοδος στην νότια πλευρά του νάρθηκα χτίσθηκε τον 12 ο αιώνα. Στηρίζεται σε δύο κίονες και πάνω από τη θύρα υπάρχει τόξο σε σχήμα πετάλου. Στη δυτική πλευρά υπάρχουν εντοιχισμένα γλυπτά και επιγραφές. Η εικόνα της Πλατυτέρας στο Ιερό του ναού είναι έργο του Φώτη Κόντογλου , ενώ και οι λοιπές αγιογραφίες είναι έργο του ίδιου και των μαθητών του και χρονολογούνται το 1942. Το μωσαϊκό της εισόδου είναι έργο της Έλλης Βοΐλα και χρονολογείται το 1936 . Ο ναός απειλήθηκε δύο φορές με κατεδάφιση αλλά χάρη στην επέμβαση του Λουδοβίκου της Βαυαρίας, πατέρα του Όθωνα (1836) και του αρχιεπισκόπου Αθηνών (1863) αυτό το σημαντικότατο μνημείο της Αθήνας διασώθηκε. Σήμερα τη διοικητική εποπτεία του ναού ασκεί η Εφορεία του ναού, η οποία αποτελείται από καθηγητές της Θεολογικής Σχολής του πανεπιστημίου Αθηνών.
Η ονομασία του ναού ως «Καπνικαρέα» συναντάται εδώ και πολλούς αιώνες στις γραπτές πηγές, αλλά και μ’ αυτό το όνομα είναι γνωστή η εν λόγω εκκλησία στο λαό από παλιά. Στις γραπτές πηγές ο ναός αναφέρεται και με άλλα ονόματα, όπως: Καμουκαρέα, Καμηκαρέα, Χρυσοκαμουκαριώτισσα, Καμουχαριώτισσα, Χαμουκαρέα, Καμκαρέα, Καμουχαρέα, Παναγία της Βασιλοπούλας, Παναγία του Πρέντζα.
φωτογραφίες: Χρήστος Μπόνης
