Αυτογνωσία: ένα μακρύ και δύσκολο προσκύνημα
Όλοι έχουμε ανάγκη να γνωρίσουμε τον εαυτό μας, να τον αγαπήσουμε παρόλα τα ελαττώματά μας, να τον αποδεχτούμε. Η πορεία αυτή δεν είναι εύκολη ούτε προβλέψιμη. Μοιάζει πραγματικά με ένα μακρύ και δύσκολο προσκύνημα, μοιάζει με ανάβαση σε δύσβατο βουνό ή σαν κατάδυση σε αχαρτογράφητα νερά.
Γερόντισσας Φιλοθέης, Ηγουμένης Ι. Μ. Παναγίας Βρυούλων
Είναι, πράγματι, δύσκολο εγχείρημα που δεν σταματά ποτέ, αλλά πραγματικά αξίζει να το προσπαθήσουμε. Είναι απαραίτητο να γνωρίσουμε τον αληθινό εαυτό μας, όχι όμως για να καλλιεργήσουμε την φιλαυτία μας και να απομονωθούμε από την αγαπητική μας σχέση με τους αδελφούς μας αλλά για να ανακαλύψουμε το όμορφο που κρύβεται μέσα μας ως δώρο του Χριστού. Είμαστε πλασμένοι «κατ’εικόνα Χριστού» με προοπτική όλοι μαζί να φτάσουμε στο «καθ’ ομοίωσιν».
Θα πρέπει να εργαστούμε με τέτοιο τρόπο, ώστε να ανακαλύψουμε τις δυνάμεις και τα χαρίσματα που κρύβουμε μέσα μας ως δώρα Θεού και να αγωνιστούμε να τα καρποφορήσουμε. Έτσι θα γνωρίσουμε, θα αγαπήσουμε, θα αποδεχτούμε τον εαυτό μας και στην συνέχεια θα αγαπήσουμε και θα αποδεχτούμε και τους συνανθρώπους μας, και θα αποδεχτούμε και θα αγαπήσουμε και το αρχέτυπό μας, τον Χριστό.
Για να φτάσουμε, όσο μπορούμε, στην αληθινή γνώση του εαυτού μας, θα πρέπει να στραφούμε στην «βαθεία καρδία», στον ενδότερο εαυτό μας, στο βάθος της υπάρξής μας, εκεί που ενώνεται ο νούς με την καρδιά. Θα πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μέσα μας, χωρίς περισπασμούς και φασαρίες, να μείνουμε δηλ. λίγο μόνοι με τον εαυτό μας και να τον εξετάζουμε προσεχτικά.
Αυτή η αυτομεμψία θα μας βοηθήσει και να ελέγχουμε καθημερινά τα λόγια και τις πράξεις μας, αλλά και μας προφυλάσει από τον μεγάλο πειρασμό της κρίσης και της κατάκρισης των άλλων. Επίσης, η αυτογνωσία μας βοηθά να γνωρίσουμε και να αγαπήσουμε τον δημιουργό μας, τον μόνο αληθινό Θεό.
Αυτός ο αγώνας θέλει πολύ κουράγιο και θέληση, θέλει ειλικρίνεια απέναντι στον εαυτό μας και απέναντι στον Χριστό. Αναγνωρίζοντας τα πάθη και τα λάθη μας καλούμαστε να σταθούμε μπροστά στον Χριστό και να του ζητήσουμε βοήθεια για να θεραπευτούμε. Από μόνη της η αυτογνωσία δεν αποτελεί αυτοσκοπό ούτε αυτοθεραπεία. Μας βοηθά όμως πολύ με την προοπτική ότι στο τέλος του δρόμου υπάρχει η ελπίδα η οποία δεν είναι άλλη από το πρόσωπο του Χριστού που «θεραπεύει τα ασθενούντα και αναπληρώνει τα ελλείποντα».
Κάνοντας, λοιπόν, αυτήν την συστηματική εργασία στον εαυτό μας, και πάντα με την χάρη του Θεού, αποφεύγουμε τις τρομερές παγίδες και τα λάθη στα οποία μπορεί να οδηγηθούμε και να παρασύρουμε και άλλους, όταν έχουμε και προβάλλουμε μία ψεύτικη εικόνα του εαυτού μας. Γινόμαστε πιο συνεργάσιμοι, πιο ειρηνικοί, πιο καταδεκτικοί, πιο ανθρώπινοι. Σεβόμαστε και αποδεχόμαστε και τους συνανθρώπους μας όπως θέλουμε να μας αποδέχονται και εκείνοι, σεβόμαστε και το περιβάλλον, αφού όλα αποκτούν μία ομορφιά και μία ιερότητα.
Και ακόμη και αν δεν τα καταφέρουμε να γνωρίσουμε εντελώς τον εαυτό μας δεν πειράζει. Αρκεί να γνωρίσουμε και να παλέψουμε με εκείνο το κομμάτι του εαυτού μας που γίνεται αφορμή να αδικούμε και να πληγώνουμε και εμάς τους ίδιους αλλά και τους άλλους ανθρώπους.
Πηγή: Ησυχαστήριο Αγίας Τριάδος
