Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος: Ομιλία στην εορτή των Φώτων!
Ο Ιησούς υποβάλλεται εις κάθαρσιν και συ την περιφρονείς; (Καθαρίζεται) υπό του Ιωάννου, και συ επαναστατείς εναντίον του κήρυκός σου; Καθαρίζεται όταν είναι ήδη τριάκοντα ετών, και συ προτού καν βγάλης γένεια διδάσκεις τους γέροντας ή τουλάχιστον νομίζεις ότι τους διδάσκεις, ενώ ούτε η ηλικία ούτε και, ενδεχομένως, η συμπεριφορά σου σε κάνουν άξιον σεβασμού; Εις την περίπτωσιν αυτήν δε έρχονται εις την γλώσσαν τα παραδείγματα του Δανιήλ και των άλλων νέων κριτών, επειδή καθένας ο οποίος αδικεί, εύκολα βρίσκει δικαιολογίας.
Με την γέννησιν λοιπόν έχομεν προεορτάσει τα πρέποντα και εγώ ο οποίος προεξάρχω εις την εορτήν και σείς και όλα τα εγκόσμια και τα υπερκόσμια όντα. Έχομεν τρέξει μαζί με τον αστέρα και έχομεν προσκυνήσει μαζί με τους μάγους, (Ματθ. 2, 10), έχομεν φωτισθή μαζί με τους ποιμένας (Λουκ. 2, 7) και έχομεν δοξάσει μαζί με τους αγγέλους, τον έχομεν δεχθή εις τας αγκάλας μας μαζί με τον Συμεών (Λουκ. 2, 13 ε). Και τον έχομεν δοξολογήσει μαζί με την αξιοσέβαστον και σώφρονα εκείνην Άννα (Λουκά. 2, 36 ε ). Και οφείλεται ευγνωμοσύνη εις εκείνον ο οποίος ήλθε κατά τρόπον ξένον προς την φύσιν του εις τον ιδικόν του τόπον, διότι εδόξασε τον ξένον. Τώρα δε πρόκειται δι’ άλλην πράξιν του Χριστού και δι’ άλλο μυστήριον.
Δεν ημπορώ να συγκρατήσω την χαράν μου. Νιώθω να γεμίζω από Θεόν. Λίγο ακόμη και θα αρχίσω να κηρύσσω την ευχάριστον αγγελίαν, όπως ο Ιωάννης, έστω και αν δεν είμαι πρόδρομος, πάντως θα το κάμω από την ερημίαν. Ο Χριστός φωτίζεται, ας φωτισθώμεν μαζί του.
Ο Χριστός βαπτίζεται, ας κατέβωμεν μαζί του (εις τον ποταμόν) διά να ανέβωμεν και μαζί του. Ο Ιησούς βαπτίζεται. Θα πρέπει να προσέξωμεν μόνον το βάπτισμα ή και όλα τα άλλα; Δηλαδή ποίος ήτο, από ποίον εβαπτίσθη και πότε εβαπτίσθη; Ότι ήτο καθαρός, ότι εβαπτίσθη από τον Ιωάννην και ότι μετά ήρχισε τα θαύματα; Διά να μάθωμεν τι και διά να διαπαιδαγωγηθώμεν εις τι; Ότι α) πρέπει να καθαριζώμεθα προηγουμένως, β) να είμεθα ταπεινόφρονες και γ) να κηρύσσωμεν μόνον όταν είμεθα ολοκληρωμένοι κατά την πνευματικήν και σωματικήν ηλικίαν. Το πρώτον (πρέπει να το είπωμεν) προς εκείνους οι οποίοι σκοπεύουν να βαπτισθούν, ενώ δεν έχουν προηγουμένως προετοιμασθή και ενώ δεν παρέχουν εγγυήσεις με την συνήθειάν των να πράττουν το καλόν, ότι η λύτρωσίς των θα παραμείνη σταθερά. Διότι εάν το χάρισμα (διότι πράγματι είναι χάρισμα) παρέχει άφεσιν των παρελθόντων, τότε είναι περισσότερον ταιριαστόν προς την ευσέβειαν το να μην ξαναγυρίσωμεν εις εκείνα τα οποία έχομεν εμέσει. Το δεύτερον αναφέρεται εις εκείνους οι οποίοι υπερηφανεύονται έναντι των ιερέων, αν είναι κάπως ανώτεροι από αυτούς. Το τρίτον δε προς εκείνους οι οποίοι βασίζονται εις τον νεανικόν των ενθουσιασμόν και νομίζουν ότι η κάθε περίστασις είναι κατάλληλος διά διδασκαλίαν ή κατάληψιν της πρωτοκαθεδρίας.
Ο Ιησούς υποβάλλεται εις κάθαρσιν και συ την περιφρονείς; (Καθαρίζεται) υπό του Ιωάννου, και συ επαναστατείς εναντίον του κήρυκός σου; Καθαρίζεται όταν είναι ήδη τριάκοντα ετών, και συ προτού καν βγάλης γένεια διδάσκεις τους γέροντας ή τουλάχιστον νομίζεις ότι τους διδάσκεις, ενώ ούτε η ηλικία ούτε και, ενδεχομένως, η συμπεριφορά σου σε κάνουν άξιον σεβασμού; Εις την περίπτωσιν αυτήν δε έρχονται εις την γλώσσαν τα παραδείγματα του Δανιήλ και των άλλων νέων κριτών, επειδή καθένας ο οποίος αδικεί, εύκολα βρίσκει δικαιολογίας. Δεν αποτελεί όμως νόμον της Εκκλησίας εκείνο το οποίον είναι κάτι σπάνιον, όπως την άνοιξιν δεν την φέρει ένα μόνον χελιδόνι, όπως δεν κάνει και μία μόνον γραμμή τον γεωμέτρην, ή ένα μόνον ταξίδι τον ναυτικόν.
