Απελπισία και Ορθόδοξο ήθος
Βυθισμένος πλήρως στο μυστήριο της κατά Χριστόν ζωής, ο Άγιος Σιλουανός o Aθωνίτης συνέπασχε με όλους και με όλα: με τους ανθρώπους πού δεν γνωρίζουν τον Θεό, πού υποφέρουν λόγω της υπερηφάνειάς τους και στερούνται της Χάριτος, με τους λαούς πού στενάζουν από τον πόνο, την πείνα και τον πόλεμο.
Λότσιος Ιωάννης
Βυθισμένος πλήρως στο μυστήριο της κατά Χριστόν ζωής, ο Άγιος Σιλουανός o Aθωνίτης συνέπασχε με όλους και με όλα: με τους ανθρώπους πού δεν γνωρίζουν τον Θεό, πού υποφέρουν λόγω της υπερηφάνειάς τους και στερούνται της Χάριτος, με τους λαούς πού στενάζουν από τον πόνο, την πείνα και τον πόλεμο.
Η αγάπη όμως πρέπει να συμβαδίζει με την ταπείνωση. Αυτό φαίνεται από ένα εξαίρετο γεγονός που συνέβη στην διάρκεια του πνευματικού αγώνα.
Μια νύχτα που βρισκόταν στο κελί του, εμφανίστηκαν οι δαίμονες, οι οποίοι τον περικύκλωσαν, όπου δεν μπορούσε ούτε να γονατίσει μπροστά στις εικόνες, για να προσευχηθεί.
Στην ικεσία του προς τον Θεό ο Άγιος Σιλουανός αναφερόταν για την απαλλαγή των δαιμόνων: «Κύριε βλέπεις ότι θέλω να προσευχηθώ μετά καθαρού νου, αλλ’ οι δαίμονες δεν με αφήνουν. Δίδαξόν με τί πρέπει να πράττω δια να μη με ενοχλούν;» Και ήκουσεν εν τη ψυχή την απάντησιν: «Οι υπερήφανοι πάντοτε ούτως υποφέρουν εκ των δαιμόνων». «Κύριε δίδαξόν με τί πρέπει να πράττω, ίνα ταπεινωθή η ψυχή μου», λέγει ο Σιλουανός. Και εκ νέου ήλθεν απάντησις εκ του Θεού εν τη καρδία: «Κράτει τον νουν σου εις τον άδην, και μη απελπίζου».
Η αναφορά «Κράτει τον νουν σου εις τον άδην» σύμφωνα με τον Γέροντα Σωφρόνιο είναι ότι επιτρέπει ο Θεός σε μεγάλες ασκητικές μορφές στον παρόντα βίο να γευθούν την πραγματική κατάσταση των βασάνων του άδου.
Σε αυτήν εμπερικλείεται η μετάνοια στην αρνητική της μορφή, στην μορφή της καταδίκης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα στο βάθος της ψυχοσωματικής υπόστασης του ασκητού, που οδηγεί στην ριζική και συνεχόμενη ανανέωση της ψυχής τους.
Για τον Άγιο Σιλουανό αυτό σημαίνει ότι ασκητές που φθάνουν σε αυτήν την κατάσταση δια την καθάρσεως των παθών, έρχονται σε σημείο απελπισίας και δεν μπορούν να προχωρήσουν στον ασκητικό τους αγώνα.
Η γνώση ότι ο Κύριος αγαπά «απείρως», όμως διώχνει την απελπισία και την απόγνωση, που παρά ότι γεύεται τον βασάνων του άδου δεν εγκαταλείπει τον αγώνα. Ιδιαίτερη σημασία είναι η συνέχεια του λόγου του Χριστού «Και μη απελπίζου».
Είναι η θετική πλευρά της μετάνοιας η οποία βιώνεται ως δωρεά και ελευθερία. Η προτροπή αυτή δεν αφήνει τον άνθρωπο στον άδη, τον μεταφέρει και στην Βασιλεία του Θεού. Είναι μια κατάσταση της εμπειρίας της αγάπης και της ενέργειας της Ακτίστου χάριτος.
Η κατάσταση αυτή δημιουργεί στον άνθρωπο εκείνες τις προϋποθέσεις, όπου αλλάζουν ριζικά όλες οι σχέσεις προς τους ανθρώπους και στην κτίση.
Ό Άγιος Σιλουανός επαναλαμβάνει συνεχώς: ή ψυχή πού διακατέχεται από το Άγιο Πνεύμα θλίβεται όταν βλέπει τον άλλο να υποφέρει, ποθεί και γι’ αυτόν και για όλον τον κόσμο την ίδια χάρη πού κι αυτή έλαβε.
Επιθυμεί όλοι οι άνθρωποι να γνωρίσουν την ίδια ομορφιά, να μετανοήσουν, να δουν την δόξα του θεού, να ανακαλύψουν την ευσπλαχνία Του και να σωθούν.
Ο σκοπός είναι το κακό να εκδιωχθεί από την γη και να βασιλεύσει η ειρήνη. Ή αγάπη, η αληθινή αγάπη, δεν ανέχεται την απώλεια ούτε μιας ψυχής: «Ό αδελφός μας είναι ή ζωή μας. Θα δοξαστούν αυτοί πού, επειδή ήταν πλήρεις από την αγάπη του θεού, υπέμειναν τον πόνο όλου του κόσμου».
Από κει και ή διακαής προσευχή πού αναγράφεται και στην εικόνα του αγίου: «Δέομαι Σου έλεήμον Κύριε, ίνα γνωρίσωσι σε εν Πνεύματι άγίω πάντες οι λαοί της γης».
Στα νέα οικονομικά δεδομένα της καθημερινότητας μπορούσε κανείς μέχρι ένα σημείο να αντιμετωπίσει τα πράγματα μέσω μιας καταναλωτικής μανίας. Σήμερα όμως που στένεψαν τα οικονομικά, όσο ποτέ άλλοτε, ερχόμαστε να αντιμετωπίσουμε και τον εσωτερικό μας εαυτό. Ένα κενό από πνευματικά εφόδια που δύσκολα το αναγνωρίζουμε.
Η βοήθεια των Αγίων αφ’ ενός μας θεραπεύει με την υπομονή, γιατί είναι αλήθεια ότι η απελπισία, η απομόνωση μας φέρνουν σε μια αυτοεξέταση. Αφ’ ετέρου το «μη απελπίζου» του Αγίου Σιλουανού μας οδηγεί στην αναδιάταξη των προτεραιοτήτων μας.
Να γεμίζουμε με την ελπίδα της ανόρθωσης σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Και είναι αλήθεια ότι αυτή η τραγικότητα της απελπισίας, μόνο άνθρωποι που βιώνουν τον πόνο, την δυστυχία του άλλου μπορούν να προσφέρουν λύσεις…..
