«Αθροιστικό» κοινό και πρόσωπο
Του Δημητρίου Λυκούδη, θεολόγου
Η προσπάθεια να επιβάλλουν και να σταθεροποιήσουν την κυριαρχία τους σε κάθε αρμό του κοινωνικού και παγκόσμιου συστήματος, έφερε τα Μ.Μ.Ε. αντιμέτωπα με τις αντιξοότητες που τα ίδια προστάτεψαν και δημιούργησαν. Αλήθεια, για ποιό ουσιαστικό επίτευγμα μπορούν να επαίρονται; Τί πραγματικό πέρα από την «υπερπραγματικότητα»[1] προσέφεραν στην ανθρωπότητα;
Η μεγαλύτερη επιτυχία τους φαντάζομαι συνίσταται στη δημιουργία ενός «αθροιστικού κοινού»[2], τόσο περιχαρακωμένο στην φαινομενικότητα της αληθινής του οντότητας, ώστε το ίδιο, μέσω της αμφισβήτησής του[3], να καταργεί και να εξορίζει τα Μ.Μ.Ε., αυτά που στο παρελθόν τα οικοδόμησαν.
Δεν αναφέρομαι βέβαια στο «σημαίνον (signifier) και στο σημενόμενο (signified)»[4] ως στοιχεία της σημειολογίας που τα Μ.Μ.Ε. υιοθετούν,ούτε στον διαχωρισμό των όρων «εμπορικότητα και εμπορευματοποίηση»[5], αναφορικά με τη λαϊκότητα και τη “μαζική κουλτούρα”. Αναφέρομαι στην αδυναμία των Μ.Μ.Ε. να συγκεκριμενοποιήσουν την πολλαπλότητα των σκοπών που εξυπηρετούν»[6], καθώς και στην παντελή έλλειψη παθορισμένων και απόλυτων εννοιών στην προσπάθεια να “αποκωδικοποιθεί” η πιθανή κατεύθυνση του στόχου ή του αποτελέσματος του περιεχομένου των Μ.Μ.Ε.[7].
Παραπομπές:
[1] Πρβλ., Γαϊτάνη Β., Το κείμενο του Zean Baudrillard κείμενο του Zean Baudrillard «The precession of Simulacra» και η ερμηνεία των διαστάσεων της υπερπραγματικότητας.
[2] «Μια άλλη άννοια είναι αυτή του αθροιστικού κοινού διαχρονικά (μέσα στο χρόνο). Αναφέρεται στον αριθμό ή στην αναλογάι ενός συγκεκριμένου πιθανού κοινού που προσεγγίζεται σ’ένα ορισμένο χρονικό διάστημα. Για παράδειγμα, ένα συγκεκριμένο περιοδικό ή μια εφημερίδα (τίτλος), είναι πιθανό να έχουν ένα μεγαλύτερο αθροιστικό κοινό (ο αριθμός των ατόμων που “βλέπει” μια εφημερίδα ή ένα περιοδικό), μέσα σ’ένα μήνα από την κυκλοφορία ή την ανάγνωση ενός συγκεκριμένου θέματος στην περίοδο της κυκλοφορίας τους» (ΜακΚουέϊλ Ν., Εισαγωγή στη θεωρία της μαζικής επικοινωνίας, σελ. 456).
[3] Πρβλ. Αυτόθι, σελ. 447.
[4] Αυτόθι, σελ. 375 – 377.
[5] Αυτόθι, σελ. 174 – 176.
[6] «Τα Μ.Μ.Ε. δε διαμορφώνουν ξεκάθαρα μια ολοκληρωμένη κουλτούρα, έναν πολιτισμό απο μόνα τους… αλλά απλώς ένα μικρό μέρος ενός τέτοιου συστήματος που δεν έιναι τίποτε άλλο από τον πολιτισμό στον οποίο ανήκουν» (Αυτόθι, σελ. 379), Πρβλ., Mills C. The Power Elite, Oxford University Press, Oxford 1956.
[7] Αυτόθι, σελ 570 – 571.
