Δεκαπέντε χρόνια από την κοίμηση του Αιτωλίας και Ακαρνανίας Θεόκλητου

Μητροπολίτης Θεόκλητος Αβραντινής, γράφει ο Καθηγητής Χρήστος Γερ. Σιάσος

Στις 12 Φεβρουαρίου 2022, συμπληρώθηκαν δεκαπέντε χρόνια από την κοίμηση του μακαριστού Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας Θεοκλήτου Αρβαντινή. Απλά και ταπεινά θα φέρω στη μνήμη μας τον ευγενικό, τον γλυκύτατο, τον ασκητικό, τον σεμνό, τον πράο, τον τίμιο, τον ειλικρινή, τον αφιλοχρήματο, τον φτωχό Επίσκοπο που επί σαράντα ολόκληρα χρόνια υπηρέτησε την Ιστορική Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας. Ως οδηγό θα έχω το βιβλίο μου, ΟΙ ΕΠΙΣΚΟΠΟΙ ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 343 μ. Χ. ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ, το οποίο και αφιέρωσα στη μνήμη του Αγίου αυτού Ιεράρχη.

Ο Θεόκλητος, κατά κόσμο Λουκάς Αβραντινής, γεννήθηκε το 1920 στο χωριό Κάτω Βλασία Καλαβρύτων από πτωχούς γονείς. Ήταν το τέταρτο από τα δέκα παιδιά της υπερπολύτεκνης οικογένειας του Ιωάννη και της Νικολίτσας Αβραντινή. Φτώχια και δυστυχία την εποχή εκείνη και όπως ο ίδιος μου έλεγε, «…Ξυπόλητος πήγαινα στο Σχολείο για να μάθω γράμματα…». Τα εγκύκλια γράμματα τα έμαθε στο χωριό του και πολύ μικρός, δεκαπέντε χρονών, πήγε στην Ιστορική Ιερά Μονή της Αγίας Λαύρας. Στη Μονή της Αγίας Λαύρας, ο Λουκάς, ήταν υπό την επίβλεψη των Πατέρων της Μονής και γαλουχήθηκε στην Πίστη και την Αρετή μαθαίνοντας τα Ιερά Γράμματα της Εκκλησίας.

Από τον Γέροντά του αείμνηστο Γαβριήλ Βλάχο εκάρη Μοναχός και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Γυμνάσιο των Καλαβρύτων. Στο βιβλίο του «Το δράμα των Καλαβρύτων», ο Δημήτριος Καλδίρης γράφει για τον Μοναχό Θεόκλητο: «Στις 29 Αυγούστου του 1942 γίνεται η πρώτη τρομοκρατική επιχείρηση των Γερμανών. Σιδηρόφραχτες φάλαγγες ξεκίνησαν από την Πάτρα με κατεύθυνση τα Καλάβρυτα. Με την ατσάλινη πλημμύρα των μηχανημάτων έσπερναν στο πέρασμά τους το θάνατο και την ερήμωση. Όταν έφθασαν στη Βλασία σκότωσαν τ΄αδέλφια Μπαρούση, το Γιώργη τον Τσεκούρα… έπιασαν και το Θεόκλητο τον Αβραντινή. Τον έδεσαν σ΄ένα στύλο αλωνιού και τον βασάνιζαν δέρνοντας τον… Σώθηκε, κι έταξε να μονάσει στο Μοναστήρι της Βλασίας, στον Άγιο Νικόλαο, ευχή που κράτησε μέχρι που ανέβηκε στο Μητροπολιτικό Θρόνο».

Το 1943 χειροτονήθηκε διάκονος από τον Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Θεόκλητο, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδας, 1957 – 1962, όπου έλαβε και το όνομα, Θεόκλητος.

Μέχρι το έτος 1949 υπηρέτησε στην Ιερά Μονή της Αγίας Λαύρας. Τον Ιούνιο του 1946 προχειρίσθηκε Πρεσβύτερος και του απονεμήθηκε το οφφίκιο του Αρχιμανδρίτη και Πνευματικού, από τον Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αγαθόνικο και τον διόρισε Ηγούμενο στην Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Βλασίας.

Το έτος 1949 έδωσε εξετάσεις στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών από την οποία πήρε πτυχίο το έτος 1954.

Κατά τη διάρκεια των σπουδών του υπηρέτησε ως εφημέριος στον Πανεπιστημιακό Ιερό Ναό Εισοδίων της Θεοτόκου «Καπνικαρέας». Το 1955 γίνεται Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως Πατρών από τον Μητροπολίτη Θεόκλητο και όταν ο Μητροπολίτης γέροντάς του έγινε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών τον ακολουθεί ως Πρωτοσύγκελλος της Αρχιεπισκοπής Αθηνών και λίγο αργότερα λαμβάνει τον τίτλο του Μέγα Πρωτοσύγκελλου της Αρχιεπισκοπής των Αθηνών.

Στις 21 Νοεμβρίου 1965, εκλέχτηκε από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδας Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας.

Το έργο του πολυποίκιλο και όσοι τον γνώρισαν προσωπικά, μόνο καλά λόγια έχουν να πουν. Βοήθησε και χτίστηκαν πάρα πολύ Ιεροί Ναοί σε όλο το Νομό, ίδρυσε φιλόπτωχα ταμεία, οικοτροφεία, γηροκομείο και ορφανοτροφείο, ενώ ποτέ δεν έχασε την επαφή με τους πιστούς της Μητροπόλεώς του. Αφοσιώθηκε στο έργο του ως καλός Ποιμένας με ένα και μοναδικό σκοπό, την Θρησκευτική, Ηθική και Εθνική ανασυγκρότηση όλης της Μητροπόλεώς του.

Ευλαβής, Ορθόδοξος αγωνιστής Κληρικός, με πίστη που ακτινοβολούσε, άριστος και φλογερός κήρυκας του Θείου Λόγου. Αγαπήθηκε από όλους τους πιστούς για το ήθος του, την προσφορά του και το μεγάλο έργο στην περιοχή της Μητροπόλεως του και όχι μόνο.

Πέρα από τα ποιμαντικά του καθήκοντα, τα οποία περιελάμβαναν περιοδείες μέχρι των πλέον απομεμακρυσμένων χωριών της μεγάλης αυτής Μητροπόλεως, τον εγκαινιασμό πολλών Ιερών Ναών, επισκέψεων σε όλα τα Σχολεία του Νομού, την άμεση επικοινωνία με όλους τους κατοίκους της περιφέρειας και τους Κληρικούς, προχώρησε στην κατασκευή σημαντικών έργων και δίκαια τον αποκαλούσαμε, «Ο Δεσπότης των πολλών και μεγάλων Έργων». Κατά τους χρόνους της Κατοχής τιμήθηκε με το παράσημο ανδρείας.

Κατά περιόδους τοποθετήθηκε με αποφάσεις της Ιεράς Συνόδου τοποτηρητής των Ιερών Μητροπόλεων Άρτας, Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου. Ήταν ο μακροβιότερος Μητροπολίτης των Μητροπόλεων του Νομού Αιτωλίας και Ακαρνανίας από το 343 μ. Χ. μέχρι σήμερα, αφού υπηρέτησε ως Επίσκοπος επί σαράντα ολόκληρα χρόνια.

Τα έργα του Μητροπολίτου Θεοκλήτου είναι πάρα πολλά γι΄ αυτό θα αναφέρουμε μερικά από αυτά ονομαστικά.

• Ανέγερση νέων Μητροπολιτικών Γραφείων στο Μεσολόγγι.
• Δημιουργία Εκκλησιαστικού Μουσείου.
• Ανέγερση νέου κτιρίου για τη στέγαση του Δροσίνειου Ορφανοτροφείου στο Μεσολόγγι. Θεμελίωσε και ολοκλήρωσε την ανέγερση νέας πτέρυγας κελιών στην Ιερά Μονή Αγίου Συμεών στο Μεσολόγγι.
• Ηλεκτροφωτισμός όλου του χώρου στην Ιερά Μονή Αγίας Ελεούσας, ανέγερση Μοναστικού συγκροτήματος, κατασκευή Σταυρού ύψους 16 μέτρων, προτομή του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, προτομή του Καλόγηρου Γιάννη Γούναρη, ανακατασκευή του δρόμου προς την Ιερά Μονή.
• Ανακατασκευή των Ιερών Μονών Κατερινούς στη Γαβαλού Μακρυνείας και Αγγελοκάστρου.
• Αγορά οικοδομήματος στην Πάτρα για τις ανάγκες των σπουδαστριών από την Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας.
• Ανέγερση κτιρίου στις Κατασκηνώσεις Αγίου Γεωργίου Αστακού.
• Ανέγερση Οικοτροφείου για κορίτσια στην Αμφιλοχία.
• Ανέγερση Οικοτροφείου για αγόρια στον Αστακό.
• Ανέγερση πολλών Ιερών Ναών σε όλη την περιφέρεια της Μητροπόλεως.
• Αποπεράτωση πτέρυγας και λειτουργία του Σελιβείου Γηροκομείου Μεσολογγίου.
• Λειτουργία μαθητικών Κατασκηνώσεων στην περιοχή της Αμφιλοχίας.
• Λειτουργία μαθητικών Οικοτροφείων στο Θέρμο, Αμφιλοχία και στον Αστακό.
• Λειτουργία Πνευματικών Κέντρων στον Αστακό, στο Αγρίνιο και στην Κατοχή.
• Λειτουργία Σχολής Εκκλησιαστικής Βυζαντινής Μουσικής στο Μεσολόγγι και στο Αγρίνιο.
• Με δικά του χρήματα έχτισε στην Κορέα αίθουσα κατηχητικού Σχολείου αφιερωμένη στη μνήμη της μητέρας του και την ονόμασε, «Αίθουσα Νικολίτσας Αβραντινή».
• Καθιέρωσε κάθε Κυριακή θρησκευτικές ομιλίες από το Ραδιοφωνικό Σταθμό Μεσολογγίου.
• Καθιέρωσε τις μηνιαίες Ιερατικές συνάξεις στο Αγρίνιο.
• Καθιέρωσε Κύκλους μελέτης της Αγίας Γραφής σε Μεσολόγγι και Αγρίνιο.
• Καθιέρωσε την Εορτή των Τριών Ιεραρχών, 30η Ιανουαρίου, με εκδηλώσεις προς τιμήν των Εκπαιδευτικών της Μητροπόλεως.
• Χειροτόνησε πολλούς νέους κληρικούς και φρόντιζε για την επιμόρφωσή των σε Ιερατικές Ανώτερες Σχολές.
• Καθιέρωσε την Ημέρα της Αγάπης με σειρά εκδηλώσεων.
• Καθιέρωσε εβδομάδα αιμοδοσίας, γιατί ήταν και ο ίδιος αιμοδότης.
• Πραγματοποιούσε συχνές επισκέψεις σε Νοσοκομεία, Στρατιωτικές Μονάδες, Δημόσιες Υπηρεσίες και Κατασκηνώσεις.
• Επανεξέδωσε το περιοδικό της Ιεράς Μητροπόλεως, «ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ».
• Ετησίως τύπωνε το ημερολόγιο τσέπης και τοίχου της Ιεράς Μητροπόλεως, με διάφορα κάθε χρόνο θέματα χριστιανικού περιεχομένου.
• Τύπωσε την συλλογή ποιημάτων του Αειμνήστου Κ. Καλλινίκου με τίτλο: «Δάφναι και Μυρσίναι».
• Τύπωνε και διένειμε πληθώρα εγκυκλίων Ποιμαντορικού, Διδακτικού, Κοινωνικού, Κατηχητικού και Εθνικού ενδιαφέροντος και άλλα θέματα.
• Με τη συμπλήρωση τριάντα χρόνων Αρχιερατείας του, ο Δήμος της Ιερής Πόλης του Μεσολογγίου με ΟΜΟΦΩΝΗ απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του απένειμε το ΧΡΥΣΟΥΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΟ της πόλεως σε ένδειξη Τιμής, Ευγνωμοσύνης και αναγνώρισης στο μεγάλο του έργο.

Διέθεσε από τους μισθούς της Ιερατικής του σταδιοδρομίας και άλλων οικονομιών του, ποσό 50.000.000 δραχμών και συνέστησε κοινωφελές Ίδρυμα που το ονόμασε «ΘΕΟΚΛΗΤΕΙΟΝ ΚΟΙΝΟΦΕΛΕΣ ΙΔΡΥΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΑΙΤΩΛΙΑΣ & ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ» με έδρα το Μεσολόγγι. Το σχετικό Π.Δ. δημοσιεύτηκε στο υπ΄αριθ. Φ.Ε.Κ. τ. Β΄ Αρ. 99/16 – 2 – 1994. Το ίδρυμα αυτό έχει σκοπό την παροχή, από τους τόκους του κεφαλαίου του, δέκα γαμήλιων βοηθημάτων κάθε χρόνο σε ισάριθμες κόρες πολυτέκνων οικογενειών της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας.

Ο Μητροπολίτης Θεόκλητος ήταν Μέγας χορηγός προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, της Εξαρχίας του Παναγίου Τάφου στα Ιεροσύλημα, της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας, των Ορθοδόξων Εκκλησιών στα Βαλκάνια.

Την Κυριακή 22 Δεκεμβρίου 1996 το Θεοκλήτειο Ίδρυμα  οργάνωσε, στον Ιερό Ναό της Αγίας Παρασκευής  Μεσολογγίου, εκδήλωση. Στο τέλος της εκδήλωσης ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης  Θεόκλητος έδωσε  είκοσι βιβλιάρια καταθέσεων με ποσό 1.000.000 δραχμών έκαστο σε κοπέλες άπορων πολύτεκνων οικογενειών.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Θεόκλητος ήταν πάντα παρόν σε Χριστουγεννιάτικες Εκδηλώσεις Σχολείων της Μητροπόλεώς του και ευλογούσε τη σπουδάζουσα νεολαία, ενεθάρρυνε τους δασκάλους και καθηγητές στο δύσκολο έργο που τάχτηκαν να κάνουν.

Ο ταπεινός στο φρόνημα και μεγάλος στην αρετή, λαοφίλητος Αρχιερέας, τον βλέπουμε να είναι πρότυπο αγαθού, ανεξίκακου και συγχωρητικού. Πικράθηκε πολύ στα τελευταία χρόνια της ζωής του, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον Επισκοπικό του Θρόνο και συνέχισε μακριά από αυτόν την αδιάλειπτη ψυχοτρόφο άσκηση.

Δεν ανταπέδωσε το κακό διά του κακού σ΄αυτούς που τον πίκραναν, τηρώντας αυτό που έγραψε ο Απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του, «Μη νικώ υπό του κακού, αλλά νίκα εν τω αγαθώ το κακόν».

Ο Μητροπολίτης Θεόκλητος υπέκυψε στη μοίρα των ανθρώπων και πέρασε στην Αιωνιότητα. Την 12ην Φεβρουαρίου 2007 και ώρα 15.40 ο Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας Θεόκλητος άφησε την τελευταία του πνοή, αναχώρησε για τους ουρανούς… εκεί που ψάλλουν… οι Αγγέλοι…

Η σορός του Μακαριστού Θεοκλήτου τέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος Μεσολογγίου. Κόσμος πολύς από όλα τα μέρη του Νομού και όχι μόνο ερχόταν για να προσκυνήσει το σκήνωμά του. Οι σημαίες σε όλες τις Δημόσιες υπηρεσίες μεσίστιες κατά την ημέρα της κηδείας, οι υπηρεσίες και τα Σχολεία ήταν κλειστά.

Η εξόδιος ακολουθία πραγματοποιήθηκε με τιμές εν ενεργεία Επισκόπου, την Τρίτη 13 Φεβρουαρίου 2007, στον Άγιο Σπυρίδωνα Μεσολογγίου προεξάρχοντος του Σου Μητροπολίτου Άρτας κ. Ιγνατίου, ως εκπροσώπου της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος. Συμμετείχαν οι Σοι Μητροπολίτες, Μονεμβασίας και Σπάρτης  Ευστάθιος, Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος, Γλυφάδας  Παύλος και Πατρών  Χρυσόστομος και Αιτωλίας και Ακαρνανίας Κοσμάς.

Παρευρέθηκαν Κληρικοί, Μοναχοί και Μοναχές από όλες τις Ιερές Μονές του Νομού ως και εκπρόσωποι άλλων Μητροπόλεων και Ιερών Μονών. Ο Δήμαρχος της Ιεράς Πόλεως του Μεσολογγίου, Βουλευτές, εκπρόσωποι Πολιτικών και Στρατιωτικών Αρχών, εκπρόσωποι Φορέων και Συλλόγων από το Νομό και πλήθος κόσμου.

Επικήδειους λόγους εκφωνήθηκαν, από τον Σο Μητροπολίτη Ιγνάτιο, από τον Πανοσιολογιώτατο Αρχιμανδρίτη Μάρκο της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, από τον Σο Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας Κοσμά, από τον Δήμαρχο της Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, τον Εκπρόσωπο της Νομαρχίας, τον Πρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου Μεσολογγίου και άλλους φορείς. Συλλυπητήρια τηλεγραφήματα έστειλαν, η Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Μητροπολίτες και άλλες προσωπικότητες.

Ακολούθησε περιφορά της σορού του εκλιπόντος Ιεράρχου στους δρόμους της πόλης του Μεσολογγίου μέχρι την κεντρική πλατεία και στη συνέχεια η πομπή των αυτοκινήτων κατευθύνθηκε στην Ιερά Μονή Αγίας Ελεούσας, όπου έγινε η ταφή του αείμνηστου Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κυρού Θεοκλήτου.

Ο Σεβασμιώτατος Τοποτηρητής Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, τιμώντας την μνήμη του Αγίου Θεοκλήτου, την Κυριακή των Απόκρεω, 27 Φεβρουαρίου 2022, θα χοροστατήσει στην ακολουθία του Όρθρου και θα προεξάρχει της Θείας Λειτουργίας στον Ιερό Ναό Αγίου Παντελεήμονος της Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, όπου θα τελέσει και το μνημόσυνο του μακαριστού Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κυρού Θεοκλήτου.

Την Δευτέρα 28 Φεβρουαρίου και ώρα 17:30 θα τελεσθεί η ακολουθία του Εσπερινού στο Παρεκκλήσιο του Αγίου Θεοκλήτου, στον αύλειο χώρο του Επισκοπείου.

Η Ιερά πανήγυρη, με την ακολουθία του Όρθρου και την Θεία Λειτουργία, θα τελεσθεί στο Παρεκκλήσιο την Τρίτη 1 Μαρτίου 2022, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Τοποτηρητού Μητροπολίτου κ. Ιεροθέου.