Ενότητα και φανατισμός
Η χερσόνησος του Άθω είναι ένας ξεχωριστός τόπος που συνδυάζει, με απόλυτη αρμονία, την μοναδικότητα του φυσικού περιβάλλοντος, την πνευματική παρουσία, την προσκόλληση στην παράδοση και την συνέχισή της μαζί με την ιδιομορφία και ιδιαιτερότητα του διοικητικού συστήματος της μοναστικής πολιτείας, γνωστή σε όλη την οικουμένη. Αυτό είναι το Άγιο Όρος!
Οι καθημερινές ακολουθίες και οι αμέτρητες λειτουργίες που τελούνται καθημερινά στις Μονές, τα κελιά και τις Σκήτες, οι ατελείωτες προσευχές και οι μετάνοιες, οι αμέτρητοι κόμποι από τα κομποσκοίνια των Μοναχών που, περνώντας ένας – ένας από τα δάχτυλα του χεριού τους, συνοδεύουν την ευχή του Ιησού… «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με τον αμαρτωλό», δημιουργούν μια πνευματική ενότητα που αγκαλιάζει όλη την χερσόνησο του Άθω, το Άγιο Όρος.
Όλοι μαζί οι αγιορείτες πατέρες, χωρίς να καταργείται η μοναδικότητα και η πολυφωνία των απόψεων, ενωμένοι για τον ίδιο σκοπό, με την ίδια προσευχή, με την κοινή συνείδηση του αγιορείτου μοναχού, κάτω από την σκέπη της Παναγίας, στέλνουν στον σύγχρονο κόσμο, που χαρακτηρίζεται από το άγχος και την απελπισία, το διαχρονικό μήνυμα της ενότητας και της αγάπης.
Γεωγραφικά, αν προσέξει κανείς, το Άγιο Όρος βρίσκεται στην κορυφή του Αρχιπελάγους, σε περίοπτη θέση. Σαν φάρος στέκεται και ορθώνει το ανάστημά του μέσα από την «σιωπή της προσευχής», φωτίζοντας και αγκαλιάζοντας νοητά με το φως του όχι μόνο τον Ελλαδικό χώρο, αλλά και ολόκληρη την οικουμένη.
Αυτό το αγκάλιασμα του Αγίου Όρους είναι το διαχρονικό του μήνυμα, η ενότητα!
Ο μόνος εχθρός της ενότητος είναι ο διάβολος. Πασχίζει με κάθε τρόπο να διασπάσει την ενότητα δημιουργώντας σχίσματα και διχόνοιες. Το πρώτο σχίσμα που δημιούργησε ο διάβολος ήταν η πτώση των πρωτοπλάστων. Κατάφερε, πλανώντας τους πρωτοπλάστους, να διασπάσει την ενότητα που είχαν με τον Θεό. Το αποτέλεσμα ήταν η έξοδος από τον παράδεισο.
Μεγάλο πλήγμα στην ενότητα της Εκκλησίας ήταν και ο χωρισμός των πιστών το 1924 εξαιτίας του ημερολογίου. Εκμεταλλευόμενος την ανθρώπινη αδυναμία ο διάβολος, έπεισε τους ανθρώπους ότι, ένα εργαλείο που δημιούργησε ο ίδιος ο άνθρωπος για δική του εξυπηρέτηση, γι᾿ αυτό και είναι ατελές, το ημερολόγιο, ήταν ανώτερο από την ενότητα των χριστιανών, ώστε στο δίλημμα «ενότητα ή ημερολόγιο», προτίμησαν το ημερολόγιο, μαζί με τα επακόλουθα που είχε η απόφαση αυτή, η οποία έχει στοιχειώσει μέχρι και σήμερα την Εκκλησία μας!
Εργαλείο του διαβόλου για την διάσπαση της ενότητας είναι ο θρησκευτικός φανατισμός. Ο φανατικός έχει χάσει αυτομάτως την ιδιότητα του πιστού· δεν έχει διάθεση διαλόγου, αλλά μονολόγου· έχει παντελή έλλειψη αγάπης· κάθε του λόγος κυριαρχείται από μίσος για τον… κατά την γνώμη του, αμαρτωλό και όχι για την αμαρτία. Χρησιμοποιεί το Ευαγγέλιο και τους Πατέρες της Εκκλησίας με μεγάλη άνεση, με επιλογή όμως των χωρίων και όχι στο σύνολό τους, για να καταδικάσει και όχι να αναπαύσει.
Ο φανατικός διακρίνεται εύκολα από την ταραχή που τον διακατέχει στο βλέμμα, τις κινήσεις και τον λόγο του. Μπορείς άραγε να μιλάς για Χριστό και να είσαι ταραγμένος; Κάτι δεν ταιριάζει!
Με τον θρησκευτικό φανατισμό προσπάθησε ο διάβολος να εισχωρήσει και στο Άγιο Όρος. Πλανώντας ορισμένους, και με το πρόσχημα ότι κρατούν ανόθευτη την πίστη, τους φανατίζει, μετατρέποντάς τους από αδελφούς σε αυτόκλητους δικαστές, μακρυά όμως από το πνεύμα της αγάπης και της ενότητος, με σκοπό την αυστηρή καταδίκη των «ενόχων» και όχι την αδελφική επικοινωνία του διαλόγου και της ανταλλαγής απόψεων, μέσα από την αγάπη που έφερε ο Χριστός κατά την εδώ παρουσία Του… «αγαπάτε αλλήλους».
Όταν ο συγκεκριμένος αδελφός δεν νιώσει πραγματικά αγιορείτης, όταν δεν μπορεί να βιώσει και να καταλάβει το νόημα του Αγίου Όρους, όταν δεν καταλάβει τι σημαίνει να κρατά ακοίμητο έστω ένα καντηλάκι στο κελί του ο μοναχός, αλλά θεωρεί τον εαυτό του μόνο γνήσιο ορθόδοξο και αποκόπτεται από τους αδελφούς του, επειδή είναι κατά την γνώμη του αιρετικοί, έχει ήδη τοποθετήσει τον εαυτό του, μόνος του, εκτός του Αγίου Όρους. Απέναντί του έχει βάλει όλο το Άγιο Όρος.
Μέσα στην δίνη του φανατισμού του επιδίδεται σε ατελείωτους μονολόγους, προσπαθεί να φέρει με το μέρος του και άλλους, εκμεταλλεύεται την διακριτική και γεμάτη υπομονή στάση των Αγιορειτών, θεωρεί την οικονομία του Αγίου Όρους ως αδυναμία και παρουσιάζει τον εαυτό του ως μοναδικό αγωνιστή και ομολογητή της πίστης. Το πιο ακραίο όμως είναι ότι παρουσιάζει τον εαυτό του ως γνήσιο αγιορείτη, ενώ ο αγώνας του είναι εναντίον του Αγίου Όρους, αφού με την στάση του χτυπάει το Άγιο Όρος στα θεμέλιά του, την ενότητα!
Η χάρη όμως της Εφόρου του Αγίου Όρους, της Παναγιάς μας, η αγιορείτικη συνείδηση των αγιορειτών πατέρων, καθώς και «η φωνή των κεκοιμημένων πατέρων», σφυρηλατούν την ενότητα και υψώνουν τείχος, εμποδίζοντας κάθε φαινόμενο ζηλωτισμού – φανατισμού να πλήξει το Άγιο Όρος.
Η φωνή του Αγίου Όρους εκφράζεται μέσα από το κοινό του Σώμα, την Ιερά Κοινότητα. Κάθε άλλη φωνή εκφράζει προσωπική άποψη κάποιου, αλλά όχι του Αγίου Όρους!
Σεβαστές οι απόψεις όλων, αλλά θα πρέπει να γίνει σεβαστό και το καθεστώς του Αγίου Όρους!
Εφιστούμε την προσοχή του κάθε χριστιανού:
ο φανατισμός δεν ταιριάζει στην πίστη μας,
ο φανατικός εκμεταλλεύεται την άγνοια που επικρατεί και παρουσιάζεται σαν γνήσιος αγωνιστής, πλανώντας πολλούς.
Οι μέρες που διανύουμε είναι δύσκολες και πονηρές. Μόνο ενωμένοι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε κάθε δυσκολία που μας παρουσιάζεται. Δεν είναι καιρός για διχασμούς και σχίσματα. Στο πνεύμα της αγάπης και της ενότητος το λάθος δεν είναι προς καταδίκη, αλλά προς επανεκκίνηση και διόρθωση! Το λάθος ανθρώπινο· η εμμονή στο λάθος δαιμονική!
Το Άγιο Όρος, πιστό στην παράδοση του, στέκεται όρθιο, παρά τα εμπόδια που του βάζουν διάφοροι στην πορεία του, προσεύχεται για όλους και καλεί όλους να ενωθούμε κάτω από την κοινή πίστη στον Σωτήρα και Λυτρωτή μας Ιησού Χριστό, δια πρεσβειών της Παναχράντου Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας και πάντων των Αγιορειτών Αγίων. Αμήν!
+Αρχιμ. Βαρθολομαίος
Καθηγούμενος Ι.Μ. Εσφιγμένου Αγίου Όρους
