Γέροντας Αλέξιος Ξενοφωντινός: Το Άγιον Όρος ως τόπος Αγιασμού (στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας»)
Ο Γέροντας Αλέξιος Ξενοφωντινός στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας»
«Το Άγιον Όρος είναι ο Τόπος, που δεν γεννιέται κανείς άνθρωπος, αλλά αναγεννώνται πολλοί, όχι μόνον οι μονάζοντες αλλά και αυτοί που επισκέπτονται και δέχονται την ευεργετική επίδραση του Αγίου αυτού Όρους της Θεοτόκου» αναφέρει, μεταξύ άλλων, ο Γέροντας και Καθηγούμενος της Ι. Μονής Ξενοφώντος, Αρχιμ. Αλέξιος, με κείμενό του στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας». Ο Γέροντας π. Αλέξιος τονίζει την προσφορά του Αγίου Όρους και την ευλογία και αγιαστική χάρη των ιερών θησαυρισμάτων που φυλάσσονται σε αυτό.
Του Καθηγουμένου της Ι.Μ. Ξενοφώντος
Αρχιμανδρίτου Γέροντος Αλεξίου
Το Άγιον Όρος είναι ένας ιερός τόπος Αγιοπατερικής παραδόσεως και Αγιοπνευματικής ζωής. Είναι τόπος λατρείας του Θεού, αλλά και Ιατρείο ψυχών· τόπος μετανοίας, καθάρσεως, αγιασμού και σωτηρίας του ανθρώπου. Έχει ως διακονία Του, να μαρτυρεί περί της Ορθοδόξου πίστεως, να υπενθυμίζει την Θεοειδή κλήση του ανθρώπου και να φανερώνει την ευαγγελική ζωή εις τον λαό του Θεού· να φυλάσσει τας ιεράς της πίστεώς μας παρακαταθήκας, να απεργάζεται την ψυχική σωτηρία και να αναδεικνύη Αγίους.
Ο ιερός Άθωνας, η τρίτη χερσόνησος της Χαλκιδικής, αποκαλείται «Άγιον Όρος» από την αγιότητα των απ’ αιώνων ενασκησαμένων εις Αυτό και αγιασθέντων πατέρων. Είναι ένας τόπος ησυχίας, προσευχής και εν Θεώ ασκήσεως. Ήδη από τον 8ο μ.Χ. αιώνα, θεοφόροι και θεόπνευστοι πατέρες και ασκητές, απαρνούμενοι τον κόσμο και τα τερπνά και απολαυστικά του, αφιερώθηκαν εις τον Θεό και επεδόθησαν εις την νηπτική ζωή και εις την πνευματική άσκηση, που συνίσταται εις την εκνίκηση των ανθρωπίνων παθών και την απόκτηση τής θείας Χάριτος, μέσω της ασκήσεως των θεοειδών αρετών και των αγιαστικών Μυστηρίων της Εκκλησίας μας. Αλλά, παραλλήλως με τον πνευματικό τους αγώνα, παρήγαγαν, μαζί με την έκφραση της προς τον πλησίον αγάπης διά της προσευχής, και τον θαυμαστό Αγιορειτικό πολιτισμό και την μοναδική Αγιορειτική παράδοση με το Ορθόδοξο βίωμα.
Μάλιστα, ο θείος Γρηγόριος ο Παλαμάς, Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης και δεινός προασπιστής των δογμάτων της πίστεώς μας, εις τα θεόπνευστα έργα του αναφέρεται εις το Άγιον Όρος ως «τον περιφανή και σεβάσμιον χώρον, την των αρετών εστίαν, το καλού παντός ενδιαίτημα, την των επουρανίων αντίτυπόν τε και αχειροποίητον σκηνήν, το παντός άγους ελεύθερον και παντός πάθους ανώτερον».
Αποτελεί μέγιστο δώρημα της Θεοτόκου εις την ευλογημένη μας Πατρίδα, την Ελλάδα, εις την Ορθοδοξία αλλά και εις τον σύμπαντα κόσμο, η συνέχιση της ιστορικής παρουσίας και παραδόσεως αλλά και της Ορθοδόξου πνευματικότητος εις την Ακρόπολη αυτή της πίστεώς μας, το Άγιον Όρος.
Σύμφωνα με το Ελληνικό Σύνταγμα, άπας ο Ιερός Άθως «κατά αρχαίον προνομιακόν αυτού καθεστώς, είναι αυτοδιοίκητον τμήμα του Ελληνικού Κράτους, του οποίου η κυριαρχία παραμένει άθικτος επ’ αυτού».
Εξ επόψεως δε πνευματικής, ευρίσκεται υπό την γεραρά πνευματική δικαιοδοσία της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο μας, διά του εκάστοτε σεπτού Προκαθημένου Του, περιέβαλλε και περιβάλλει μετά ιδιαιτέρας πατρικής αγάπης το Αγιώνυμο Όρος του Άθωνος, επιδεικνύον πνευματική προστασία και αμέριστο ενδιαφέρον, και συμβάλλον τα μέγιστα διά την πνευματική ασφάλεια, πρόοδο και προαγωγή των ενασκουμένων τέκνων αυτού. Και εις τας ημέρας μας, ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης μας κ.κ. Βαρθολομαίος, καθ’ όλη την ευκλεή Πατριαρχία του, ιδιαιτέρα αγάπη επιδεικνύει προς το Άγιον Όρος, επισκεπτόμενος αυτό συχνάκις, από το πρώτο ήδη έτος της Πατριαρχίας του, ενδιαφερόμενος μεγάλως διά την πνευματική του αποστολή, και προσφέρων μεγίστη εκτίμηση και στοργή προς τους Αγιορείτας πατέρας.
Κατά θεία Πρόνοια και εύνοια, το Άγιον Όρος είναι το μοναδικό Μοναστικό κέντρο των βυζαντινών χρόνων που διατηρήθηκε μέχρι τας ημέρας μας. Από τους πρώτους χρόνους της υπάρξεως Μοναχισμού εις αυτό, το Άγιον Όρος τιμά ιδιαιτέρως την Υπεραγία Θεοτόκο, της οποίας, σύμφωνα με διασωθείσα προφορική παράδοση, έστησαν οι άχραντοι Θεομητορικοί πόδες κατά την ενταύθα επίσκεψή Της, και υπάρχει κλήρος Αυτής, ο οποίος της εδόθη παρά του ιδίου του Κυρίου Ιησού Χριστού.
Η άρρηκτη κοινωνία του Αγίου Όρους μετά της Πηγής της Ζωής, της Θεοτόκου, το καθιστά Ζωοδόχο Πηγή!
Ακατάπαυστα εις τα Καθολικά των Μονών και τα αναρίθμητα Κελλιά και Σκήτες και ερημητήριά του υμνείται και δοξάζεται η Παναγία Τριάδα και η αιτία της σωτηρίας μας, η Κυρία Θεοτόκος, η πανάμωμος Μητέρα του Θεού· αναφέρονται αιτήματα και δεήσεις υπέρ του σύμπαντος κόσμου και ασκείται η αδιάλειπτη προσευχή διά την σωτηρία και τον αγιασμό των ανθρώπων. Έτσι εφαπλούται η θεία Χάρις που «τα ασθενή θεραπεύει και τα ελλείποντα αναπληροί» πανταχού.
Είναι το Άγιον Όρος τόπος θείας ζωής γιατί φυλάσσει ιερά θησαυρίσματα, Λείψανα χαριτόβρυτα, άγιες Εικόνες, που δαψιλεύουν θεία δωρήματα εις τους πιστούς, εις τους μονάζοντες πατέρες και εις πάντα καλοπροαίρετο άνθρωπο. Ένα πλήθος θαυματουργών εικόνων της Θεοτόκου προστατεύουν τον Άγιο Τόπο μας και όλον τον κόσμο. Έμπροσθεν αυτών καταθέτουν οι πατέρες αλλά και οι πιστοί τα αιτήματα των καρδιών τους, και διατηρούνται ακοίμητοι οι κανδήλες τους.
Αλλά και τόπος θείας χάριτος είναι, γιατί εκεί άφησαν την τελευταία τους πνοή πατέρες θεοφόροι, επώνυμοι και αφανείς, που έδωσαν αίμα και έλαβαν πνεύμα, νέκρωσαν το φρόνημα της σαρκός και έγιναν επίγειοι άγγελοι. Κι αυτό το πνεύμα, αυτή η θεία πνοή και η αύρα αυτή της παρουσίας των Αγίων γίνεται παράκληση, φωτισμός, ελπίδα, δύναμη, προσευχή, έμπνευση, ευτυχία πνευματική.
«Γρηγορείτε και προσεύχεσθε ίνα μη εισέλθητε εις πειρασμόν», μας λέγει ο Σωτήρας Χριστός. Εις το Άγιον Όρος η εγρήγορση και η προσευχή είναι το Α και το Ω της ζωής των πατέρων. Από φυλακής πρωΐας μέχρι νυκτός «αινούμεν, ευλογούμεν και προσκυνούμεν τον Κύριον»! Το σωτήριο αυτό έργο της προσευχής ελευθερώνει την ψυχή από τα δεσμά των παθών και αναδεικνύει εργάτες του πνεύματος όχι μόνον εις τας Ιεράς Μονάς, αλλά και εις τους ευλαβείς πιστούς, που ποθούν την σωτηρία, και μέσα εις τον κόσμο.
Ευρισκόμενοι υπό την αγία της Θεοτόκου σκέπη και προστασία, και εμπνεόμενοι από τα παλαίσματα και ιερά κατορθώματα των πάλαι τε και νυν Θεώ ευαρεστησάντων οσίων πατέρων, οδεύουμε δι’ ευχών τους, την «στενήν και τεθλιμμένην οδόν», διά να φθάσουμε εις την αιώνια μακαριότητα, χάριτι Θεού.
Οι Αγιορείτες πατέρες βιάζουν εαυτούς, μετανοούντες, ασκούμενοι και προσευχόμενοι υπέρ του κόσμου όλου. Δεν εγκατέλειψαν τις πατρίδες και τις οικίες τους μόνον για την ψυχή τους, αλλά και για να συμπαρασταθούν εις τον πόνο, εις τας δοκιμασίας, εις τους πειρασμούς και τας θλίψεις όλων των κοπιώντων και πεφορτισμένων αδελφών τους, που μάχονται μέσα εις τον στίβο του συγχρόνου κόσμου, είναι και οι δικοί τους απεσταλμένοι εις τον ευλογημένο Άθωνα και πρέσβεις θερμοί προς τον Κύριον.
Είναι πανορθόδοξος πνευματική Κοινότης το Άγιον Όρος, καθότι μονάζουν εις τα ιερά Σκηνώματά του Ορθόδοξοι πιστοί από όλη την οικουμένη.
Είμεθα όλοι χρεωμένοι από αυτήν την εύνοια της Θεοτόκου προς τον λαό του Θεού, τον «νέον Ισραήλ», και εκείνο που ζητά από εμάς η Παναγία μας είναι να είμεθα τέκνα πίστεως και υπακοής, τέκνα φωτός και υιοί του Υψίστου. «Ό,τι αν λέγοι υμίν, (ο Υιός μου και Κύριός μας) ποιήσατε», είναι η αγία προτροπή της Παναγίας μας προς όλους.
Η Ιερά Μονή μας, του Οσίου Ξενοφώντος, που είναι ο τόπος της μετανοίας μας, ευρίσκεται εις την Νοτιοδυτική πλευρά του Άθωνος, μεταξύ των Ιερών Μονών Δοχειαρίου και Αγίου Παντελεήμονος-Ρωσσικού.
Είναι αφιερωμένη εις τον Άγιο Γεώργιο τον τροπαιοφόρο, και η ίδρυσή της ανάγεται εις τα τέλη του 10ου αι., από τον Όσιο Ξενοφώντα, ο οποίος αναφέρεται και εις τον βίο του ιδρυτού της Μεγίστης Λαύρας Αγίου Αθανασίου ως Ηγούμενος Ιεράς Μονής.
Διευρύνθηκε και ανακαινίσθηκε η Ιερά Μονή με την στήριξη των Αυτοκρατόρων Νικηφόρου Γ΄ Βοτανειάτη και Αλεξίου Α΄ Κομνηνού· εις τα χρόνια του πρώτου, ο μέγας δρουγγάριος του κράτους (ανώτατος δικαστικός) Στέφανος, έγινε Μοναχός εις την Μονή με το όνομα Συμεών (1083), κομίζοντας από τον αυτοκράτορα κειμήλια και Μετόχια, και ως Ηγούμενος ανέλαβε την ανακαίνισή της.
Κατά τον 13ο αι., υπέστη πολλές καταστροφές από επιδρομές Λατίνων πειρατών και τις αρχές του 14ου αι. από Καταλανούς. Εις τα πρώτα χρόνια της Τουρκικής κατοχής, η Μονή Ξενοφώντος δοκιμάστηκε πολύ, αλλά με την βοήθεια ηγεμόνων παραδουναβίων περιοχών ανέκαμψε (1520 κ.εξ.).
Το 1784, η Μονή έγινε και πάλι Κοινόβιο, πρώτη από όλες τις Ιερές Μονές του Αγίου Όρους, με πρώτο Ηγούμενο τον Ιερομόναχο Παΐσιο, Μυτιληναίο, που ανεσυγκρότησε την Μονή πνευματικά και οικονομικά, και την επέκτεινε, με ανέγερση του νέου μεγάλου Ναού τη συνδρομή του Μητροπολίτου πρώην Σαμακοβίου Φιλοθέου, που εγκαταβίωσε εις τα τέλη της ζωής του ενταύθα.
Εντυπωσιακό στοιχείο και ευλογία του Θεού είναι η ύπαρξη καί λειτουργία εις την Ιερά Μονή, δύο Καθολικών· του παλαιού, κτίσματος του 10ου αι. με προσθήκες κατά τον 14ο και 15ο αι., και του νεωτέρου, που αναγέρθηκε την εποχή της Ελληνικής Επαναστάσεως (1819 – 1838) και είναι το μεγαλύτερο Μοναστηριακό Καθολικό του Αγίου Όρους, με μέγιστα κειμήλια τις θαυματουργές Εικόνες του Αγίου Γεωργίου (9ου αι.) από την Κωνσταντινούπολη, και της Παναγίας Οδηγητρίας (14ου αι.).
Μέχρι της παρούσης ώρας, η Ιερά Μονή λειτουργεί αδιακόπως, δίδουσα την μαρτυρία της εν Χριστώ πίστεως και ζωής.
Το έτος 1976, αποτέλεσε σταθμός εις την νεώτερη ζωή της Ξενοφωντινής αδελφότητος. Εις τους υπάρχοντες τότε γηραιούς αδελφούς, προσετέθη μία ομάδα 15 νέων Μοναχών, εκ της των ιερών Μετεώρων κοινότητος. Η συνένωση της πείρας των γερόντων μετά του ζήλου των νεωτέρων έφερε νέα ακμή εις την Ιερά Μονή, με συνέπεια σήμερα να ζούμε μία αναγέννηση της Ξενοφωντινής αδελφότητος, όπως κατά Θεομητορική ευλογία συμβαίνει εις όλας τας Αγιορειτικάς Μονάς.
Η προσέλευση μάλιστα πλήθους προσκυνητών ημεδαπών και αλλοδαπών Ορθοδόξων αλλά και μη, αποτελεί μία διακονία αγάπης και προσφοράς εις τους προστρέχοντες αδελφούς μας.
Ο ιερός μας Τόπος ομιλεί με την υπερχιλιετή παρουσία Του, με τις άγιες παραδόσεις Του, με την λατρευτική ζωή Του, με τα θεία θησαυρίσματα που εκληρονόμησε· άγιες και θαυματουργές εικόνες, χαριτόβρυτα Λείψανα Αγίων μας, πληθύς οσίων Αγιορειτών Πατέρων που αφήκαν την χάρη τους, αλλά και με την παρουσία των συνεχιστών της Μοναχικής τρίβου, ζωντανή μαρτυρία ανθρώπων που ασκούνται εν ταπεινώσει και μετανοία καρδίας, προσευχόμενοι υπέρ πάντων ανθρώπων και ποθούντων την μετά του Θεού μέθεξη.
Η ιερότης του Τόπου, το ησυχαστικό περιβάλλον, το φυσικό Του κάλλος, η ιστορική διαδρομή Του, οι ιερές Του παραδόσεις, οι πρεσβείες των Αγίων Του, τα άγια περίλαμπρα Σκηνώματά Του, και κυρίως η Θεομητορική προστασία και αρωγή με το πλήθος των αγίων θησαυρισμάτων που ευλαβώς φυλάσσονται εις τας Ιεράς Μονάς, αποτελούν πηγή δυνάμεως, εμπνεύσεως, αγάπης και προσφοράς για τους Μοναχούς αλλά και πάντας τους προσερχομένους!
Εις το Άγιον Όρος, που μας αξιώνει ο Κύριος να διερχόμεθα τον παρόντα βίο, ζούμε θεία μυστήρια. Είναι ο Τόπος, που δεν γεννιέται κανείς άνθρωπος, αλλά αναγεννώνται πολλοί, όχι μόνον οι μονάζοντες αλλά και αυτοί που επισκέπτονται και δέχονται την ευεργετική επίδραση του Αγίου αυτού Όρους της Θεοτόκου.
Η αναδημοσίευση του άρθρου επιτρέπεται μόνο με την ενεργό αναγραφή της πηγής προέλεσυής του.
