Γιατί ερευνάται η Ιστορία
Του Δρος Σταύρου Γουλούλη
Έχουμε αναρωτηθεί γιατί οι κυβερνήσεις χρηματοδοτούν την έρευνα για τη γνώση του παρελθόντος; Από το απώτατο παρελθόν, την παλαιοντολογική περίοδο, όταν διαμορφώθηκε η ζωή στον πλανήτη μέχρι πριν ένα δευτερόλεπτο. Ιδιαίτερα βέβαια ενδιαφέρει η γνώση των ιστορικών κοινωνιών, εκεί που σώζεται αρχειακό υλικό (γλώσσα, ιστορικές πηγές, αρχαιολογικά κατάλοιπα, κοκ). Σε τελική ανάλυση να μάθει ο σύγχρονος άνθρωπος επίσημα το «τι πραγματικά συνέβη».
Ένας πρώτος λόγος είναι για να ικανοποιηθεί η περιέργεια των πολιτών για το ποιοι ήταν πριν από χρόνια και αιώνες ή ποιοι ζούσαν στον τόπο τους, ποια η σχέση που έχουν με τους τωρινούς. Για τόνωση του εθνικού αισθήματος ή και απλώς από επιστημονική περιέργεια, για να δημιουργήσουν ένα πλέγμα αλήθειας του παρελθόντος, την αλήθεια της επιστήμης. Όπως παντού σε όλους τους τομείς.
Η σύγκριση του παρόντος με το παρελθόν βοηθά στο να αποκαλυφθούν καλύτερα οι σημερινές νοοτροπίες που μπορεί να έχουν βαθιές ρίζες. Να φανεί τι έχει διαχρονική αξία και τι όχι. Να επανεκτιμηθούν κάποια στερεότυπα του παρελθόντος
Αυτά βέβαια στο επίπεδο του έθνους. Ακόμη και οι Αμερικανοί που εξόντωσαν τους παλαιότερους ελάχιστους κατοίκους και έχουν αμελητέα βιολογική σχέση με εκείνους πρέπει να ξέρουν ποιοι ήταν αυτοί που κατοικούσαν σε παλαιότερες εποχές, πως προσαρμόσθηκαν στην Ήπειρο.
Τότε γιατί ορισμένα μεγάλα κράτη ασχολούνται με την έρευνα άλλων πολιτισμών, άλλων λαών; Στην Αμερική π.χ. υπάρχουν πανεπιστημιακά ιδρύματα για όλους τους λαούς της γης. Τι τα χρειάζονται; Έτσι για να γίνεται λόγος;
Ξέρουν τι κάνουν! Παίρνουν έναν λαό, κάθε λαό, από τα γεννοφάσκια του, από την προϊστορία του μέχρι το σήμερα. Έτσι ξέρουν τα τερτίπια του, ξέρουν τη γη του, τις ιδέες του, τον πολιτισμό του. Το πνεύμα του τόπου. Έτσι προσλαμβάνουν ό,τι καλύτερο, τον τρόπο που προσαρμόσθηκαν στη γη του, τις δυνατότητες που έχει ο τόπος να δημιουργεί ανανέωση. Πάντα φθάνουν στο σήμερα γιατί έτσι θα τον ξέρουν θα έχουν τις καλύτερες δυνατές σχέσεις, θα μπορούν ακόμη και να τον κουμαντάρουν, να συνυπάρξει με τους άλλους λαούς.
Οι Πτολεμαίοι της Αιγύπτου γι’αυτό ίδρυσαν τη μεγάλη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, για να συγκεντρώσουν στοιχεία από όλους τους λαούς, να γνωρίζουν τι κάνουν με αυτούς. Γι’αυτό μετέφρασαν την Βίβλο των υποτελών τους Εβραίων. Για να τους ξέρουν και να τους διοικούν καλύτερα. Να τους σέβονται αναλόγως, να προχωρούν ως εκεί που τους επιτρεπόταν, να ξέρουν το σημείο που εκείνοι μπορούσαν να υποχωρήσουν. Ήταν εμφανές ότι θα είχαν πρόβλημα αν έβαζαν άγαλμα θεού τους μέσα στον Ναό της Ιερουσαλήμ. Ωστόσο πλησίασαν κοντά και ταξινόμησαν τον μυστηριώδη γι’αυτούς ανεικονικό Θεό των Εβραίων, κάτι μοναδικό στην εποχή τους. Έτσι πέτυχαν να έχουν την ειρήνη και όλα τα αγαθά της. Ο Αντίοχος Δ΄ το 168 π.Χ. δεν έλαβε υπόψη τίποτα, πέρασε τα όρια ανοχής του υποτελούς λαού του, της αξιοπρέπειάς του, τον προσέβαλε, και εισέπραξε πόλεμο, αιώνιο ανάθεμα για τον ίδιο. Εξάλλου η νοοτροπία του αυτή τελικά τον κατέστρεψε. Πήγε να κάνει τα ίδια και αλλού κι εκεί εξοντώθηκε.
Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι τους σημερινούς πρωτοπόρους λαούς στον χώρο της παγκόσμιας Ιστορίας τους ενδιαφέρει ένα κεντρικό ζήτημα. Πως, πόσο και γιατί κάθε λαός πέρασε μία περίοδο ακμής; Γιατί παρήκμασε μετά; Αυτά δεν είναι επιστημονική περιέργεια μόνον, είναι ερωτήματα επιβίωσης και για τους ίδιους. Πως θα κρατηθούν οι ίδιοι στην παγκόσμια πρωτοκαθεδρία ή έστω παρουσία; Πως θα διατηρήσουν τα νόμιμα συμφέροντά τους; Ως που πρέπει να συνεργασθούν με άλλους λαούς; Δεν είναι ότι θέλουν μόνον να τους ελέγχουν, θέλουν να κατοχυρώσουν τις καλές τους διαθέσεις. Αλλά και από το διεθνές εμπόριο, θέλουν να κρατούν όχι πάντα τη μερίδα του λέοντος αλλά κάποια μυστικά δικά τους, να κατοχυρώσουν τις πατέντες τους. Κι ακόμη: Τι δεν πρόσεξαν οι άλλοι και έπαθαν και πρέπει να προσέξουν τώρα αυτοί μην πάθουν χειρότερα;
Όλα αυτά και άλλα τέτοια δεν είναι απλά πράγματα, είναι το παρόν και μέλλον των ισχυρών λαών, αυτών που έχουν πολλά εκατομμύρια να θρέψουν σε έναν κόσμο που οι πληθυσμοί γίνονται όλο και πιο απαιτητικοί. Φυσικά κατοχυρώνοντας ειρήνη εισπράττουν τη μερίδα τους.
Η γνώση της ιστορικής φυσιογνωμίας των λαών εξυπηρετεί τις διεθνείς διπλωματικές ενέργειες. Βοηθά και τους Μεγάλους να επεμβαίνουν στις παγκόσμιες διενέξεις. Τι νομίζουμε ότι προβάλουν ως λύσεις. Την κοινή λογική, την επιστήμη και ως ένα σημείο την αλήθεια, αυτά που δεν νιώθουν διάφοροι φανατικοί. Όταν πατάς στερεά στη γη, γνωρίζεις την αλήθεια που δεν θέλει να την ξέρει ο άλλος, γίνεσαι μεσολαβητής, κάτι σαν δικηγόρος.
Μία ιδανική περίπτωση αποτελεί ο δικός μας Αναστάσιος Αλβανίας; Ήταν πανεπιστημιακός, θρησκειολόγος, γνώστης της παγκόσμιας θρησκευτικής παράδοσης και πρόσφερε στους Αλβανούς πολίτες, αδιακρίτως εθνικής ταυτότητας, την αξιοπρέπεια, την ειρήνη.! Είχε αναλάβει τον Ιανουάριο 1991 μια terra incognita, και μέσα σε 1/3 αιώνα μετέτρεψε το χάος σε κόσμο.
