Βλέπεις πόσο λάμπει το καθαρό χρυσάφι και πόσο ακριβά πουλιέται; Δεν είναι, όμως, έτσι εξαρχής. Μέσα στη λάσπη είναι χωμένο και με ευτελή μέταλλα αναμειγμένο. Σ’ αυτή την κατάσταση το βγάζουν οι άνθρωποι από τη γη και το κατεργάζονται, ρίχνοντάς το στη φωτιά. Εκεί όλες οι προσμείξεις είτε καίγονται είτε αποχωρίζονται από το χρυσάφι, που μένει ολοκάθαρο και λαμπερό.
Με το ακάθαρτο και ακατέργαστο χρυσάφι μοιάζει κάθε άνθρωπος, όσο καλός κι αν είναι. Στις ψυχές όλων μας υπάρχει, με τη χάρη του Θεού, κάτι καλό. Αυτό το καλό, όμως, αυτό το νοητό χρυσάφι, είναι συνήθως χωμένο μέσα στη λάσπη της αμαρτίας και αναμειγμένο με πράξεις, ρήσεις και σκέψεις όχι ευάρεστες στον Θεό. Μόνοι μας δεν μπορούμε να καθαρίσουμε τις ψυχές μας από κάθε κακό και ν’ αφήσουμε σ’ αυτές μόνο το χρυσάφι της καλοσύνης, της ευσέβειας και της αρετής. Ό,τι, λοιπόν, δεν μπορούμε να κάνουμε εμείς, το κάνει ο πανάγαθος και πάνσοφος Κύριος. Αυτός, σύμφωνα με τη Γραφή, είναι «σαν τη φωτιά του καμινιού,… που αναχωνεύει και καθαρίζει σαν το ασήμι και σαν το χρυσάφι» (Μαλ. 3:2-3) τις ψυχές των ανθρώπων. Τις αναχωνεύει και τις καθαρίζει από τα πάθη μέσα στο καμίνι των συμφορών, που τις διδάσκουν εμπειρικά τη μακροθυμία, την ταπείνωση, την υποταγή στο θείο θέλημα, την προσφυγή στον Κύριο με την προσευχή.
Από το βιβλίο: Γέροντος Ευστρατίου (Γκολοβάνσκι), Απαντήσεις σε ερωτήματα χριστιανών. Ιερά Μονή Παρακλήτου, 2012. Ερωτήσεις 28, 129, 177.