«Προσευχή είναι η συνομιλία με τον Θεό, η θεωρία των αοράτων. Δεν υπάρχει τίποτα ανώτερο από την προσευχή» (Γρηγόριος Νύσσης).
«Η προσευχή είναι έργο αγγέλων, που ξεπερνά και την αξία τους. Η προσευχή εξομοιώνει τον άνθρωπο με τους αγγέλους και τον διαφοροποιεί όσο τίποτε άλλο από τα ζώα» (ιερός Χρυσόστομος).
«Όπως απ’ όλες τις αισθήσεις ανώτερη είναι η όραση, έτσι και απ’ όλες τις αρετές πιο θεία και ιερή είναι η προσευχή» (Νείλος ο ασκητής).
«Η προσευχή είναι ένωση ανθρώπου και Θεού, πηγή αρετών, τροφή της ψυχής, φωτισμός του νου, καθρέφτης πνευματικής προόδου. Όπως ο στρατιώτης δείχνει την αγάπη του στον αξιωματικό την ώρα της μάχης, έτσι και ο Χριστιανός δείχνει την αγάπη του στο Θεό την ώρα της προσευχής» (Ιω. Κλίμακος).
Αν λοιπόν θέλουμε να ελέγξουμε την πνευματική μας πρόοδο και την αγάπη μας προς τον Θεό, ας ερευνήσουμε το πόσο προσευχόμαστε και πώς προσευχόμαστε.
Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος συνοψίζοντας την αξία και την αναγκαιότητα της προσευχής είπε τον σπουδαίο εκείνο λόγο: «Μνημονευτέον Θεού μάλλον ή αναπνευστέον». Δηλαδή πρέπει να σκεφτόμαστε τον Θεό πιο πολύ παρά να αναπνέουμε. Η προσευχή είναι η αναπνοή της ψυχής.
«Αυτός που δεν προσεύχεται και δεν επιθυμεί να συνομιλεί συνεχώς με τον Θεό, είναι νεκρός και άψυχος. Όλοι οι άνθρωποι έχουμε ανάγκη την προσευχή περισσότερο απ’ όση έχουν ανάγκη τα δέντρα από το νερό» (ι. Χρυσόστομος).
«Γι’ αυτό, το πρώτο μάθημα που πρέπει να μάθουμε είναι ότι πρέπει πάντοτε να προσευχόμαστε και να μη αποκάμνουμε στην προσευχή. Γιατί με την προσευχή προσεγγίζουμε τον Θεό. Κι όποιος είναι μαζί με τον Θεό, έχει αποχωριστεί από τον διάβολο», μας λέγει ο Γρηγόριος Νύσσης.
Η προσευχή αποτελεί ύψιστο προνόμιο και τιμή για τον άνθρωπο.
«Ευτυχής και μακάριος θεωρείται όποιος ανά πάσα στιγμή μπορεί να μιλά με τον ανώτατο άρχοντα. Ανώτερος όμως είναι αυτός που συνομιλεί με τον Θεό» (ι. Χρυσόστομος).
Από το τεύχος: Αρχιμ. Επιφανίου Χατζηγιάγκου, “Θέματα πνευματικής οικοδομής”. Εκδόσεις Ορθόδοξος Κυψέλη, σελ. 22.