Ο Ακάθιστος Ύμνος η πλέον δημοφιλής Ακολουθία της Εκκλησίας μας έχει χαρακτηρισθεί ως «ο αδάμας» της εκκλησιαστικής Υμνολογίας για την τέχνη, την πλοκή, την έκφραση, τα σχήματα του λόγου και τις υψηλές και βαθείες έννοιες που είναι περιβεβλημένες με κάλλος απαράμιλλου λόγου.
Ο ιερός ποιητής εξυμνεί δι’ Αυτού το μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Θείου Λόγου της οποίας όργανο «και κλίμαξ επουράνιος δι ης κατέβη ο Θεός» κατεστάθη η Θεοτόκος.
Άρχεται από του Ευαγγελισμού και διηγείται τα γεγονότα της κατά σάρκα γεννήσεως του Κυρίου μέχρι της Υπαπαντής ποιητικά, τα συνδυάζει δε με δογματικές και ηθικές αλήθειες της εκκλησίας και περατώνει τον ύμνο δια λαμπρών εγκωμίων διθυραμβικού ύφους και ύψους προς την Παναγία.
Δια τούτο ο Ακάθιστος Ύμνος αποτελεί ιερό θρησκευτικό μεγαλούργημα ευγνωμοσύνης προς τον Θεόν και αγάπης προς την Παναγία.
Αποτελεί όμως και εθνικό μνημείο που υπενθυμίζει κλέη και θριάμβους του έθνους, γιατί συνδέθηκε με το κοσμοϊστορικό γεγονός της αποκρούσεως με την βοήθεια της Παναγίας της πολιορκίας της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Αβάρων το 626 μ.Χ. επί αυτοκράτορος Ηρακλείου.
Ο λαός ευγνωμονών ετέλεσε παννυχίδα στην Παναγία των Βλαχερνών «ένθα ορθοστάδην του ύμνου τη του Λόγου Μητρί έμελψε» κατά το χρονογράφο και ήνωσε μετ’ αυτού το τότε ποιηθέν κοντάκιον «ΤΗ ΥΠΕΡΜΑΧΩ ΣΤΡΑΤΗΓΩ ΤΑ ΝΙΚΗΤΗΡΙΑ…»
Πάντοτε εκείνη οδήγησε το έθνος μας εις νομάς σωτηρίους εν μέσω των μελανών εθνικών περιπετειών και καταιγίδων του. Υπήρξε η φωτεινή και προστατευτική νεφέλη στη πορεία του, πορεία διακυμάνσεων, ακμής και παρακμής εξάρσεων και πτώσεων, κορυφών πλήρους φωτός αλλά και χαραδρών πλήρους σκότους όπως είναι τα παρόντα χρόνια που διανύομε.
Με το θείο όνομα της Παναγίας ασχολούνται αιώνες τώρα οι Προφήτες, οι Πατέρες της Εκκλησίας, οι Οικουμενικές Σύνοδοι, η Καινή Διαθήκη, η Εκκλησία.
Η απόσταση μεταξύ ουρανού και γης γεφυρώνεται με την Παναγία που συνδέει αυτούς τους δύο ανομοίους κόσμους. Ο Ακάθιστος Ύμνος με τα υψηλά και θεία διδάγματα συντελούν εις το «εν καινότητι ζωής περιπατήσωμεν» (Ρωμ. στ.4) προς έκλειψιν της αράς και λάμψεως της χαράς.
Η ανθρώπινη αδυναμίας μας πλησίον της Παναγίας μεταλλάσσεται εις χαρά και ασφάλεια.
Σε αυτό το λίγο διάστημα των ημερών που ακολουθούν μέχρι την Ανάσταση έχομε περισσότερη ανάγκη μετανοίας για να καταστούμε «μέτοχοι κλήσεως επουρανίου» και να απολαύσομε τα αγαθά του ουρανού.
Χωρίς μετάνοια ουδόλως ανοίγει ο ουρανός. Ο Θεός πάντοτε δίνει ευκαιρίες μετανοίας στον καθένα και τον καλεί να εξετάσει τον εαυτόν του, την βιοτή του και εάν παράγει καρπούς αξίους της μετανοίας. Μας καλεί να θυμηθούμε τους λόγους του Ιωάννου του Προδρόμου «η αξίνη προς την ρίζαν των δένδρων κείται· παν ουν δένδρον μη ποιούν καρπόν καλόν, εκκόπτεται και εις πυρ βάλλεται» (Ματθ. γ’, 10).
Οι Χαιρετισμοί της Θεοτόκου μας μεταφέρουν εγγύτερα στο να καταστούμε ουρανοπολίται. Η παρουσία της καλύπτει ολόκληρο το χωροχρόνο της ιστορίας του κόσμου. «Θεοτόκε σώζε αεί την κληρονομίαν Σου».
Αρχιμανδρίτης Κων/νος Χαραλαμπόπουλος