Η έννοια του «χωροχρόνου» στην πνευματική ζωή
Του Δημητρίου Λυκούδη, θεολόγου
Δε θα ήταν υπερβολή αν υποστηρίζαμε ότι ο χρόνος στην καθημερινότητα του ορθόδοξου χριστιανού είναι “φθορά”, διότι ακόμα και οι Πατέρες της εκκλησίας μας, που είχαν ανέλθει σε υψηλά στάδια πνευματικότητας και αγιότητας “βιάζονταν” να απέλθουν από τον παρόντα “χωροχρόνο”, ασκούσαν “βία” στον εαυτό τους και ανέμεναν με προσμονή και χαρά τη στιγμή της αποδημίας τους, τη στιγμή που ο “κοσμικός χωροχρόνος” θα μεταμορφωνόταν και θα περιερχόταν στην αιωνιότητα.
Με άλλα λόγια, ο προσευχόμενος “γεύεται” αυτή την εισαγωγή του “χωροχρόνου” στην αιωνιότητα, κάθε φορά που προσέρχεται στην Κοινωνία και μέθεξη του αγιοπνευματικού φωτισμού. Η επίγεια παραμονή του είναι προπαρασκευαστική για την αιωνιότητα. Άνευ του Θεού Λόγου, τόσο ο παρών “χωροχρόνος” όσο και η ίδια η αιωνιότητα καθίστανται κόλαση, ως ζωή άνευ Λόγου και Θείου Νοήματος[1]. Μέσω της προσευχής ο άνθρωπος καταργεί την «συμβατική τροπικότητα των στιγμών του παρελθόντος»[2] και αντιλαμβάνεται την χρονικότητα ως κάτι ιερό[3] και ταυτόχρονα ως δυνατότητα «ρῆξις τῶν ἐπιπέδων», χωρίζοντας την ιστορία (με χρονικά δεδομένα), σε διαδρομή αυξητική και διαλυτική[4].
Η αντικειμενικότητα του “χωροχρόνου” ως «μέτρο τῆς ὑπάρξεως καί διάσταση τῆς»[5] και η υπέρβασή του στη σφαίρα της αιωνιότητας, φαίνεται ξεκάθαρα στο παρακάτω απόσπασμα από τον βίο του Αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ, στο οποίο τονίζεται παράλληλα, η μέθεξη κτιστού – Ακτίστου μέσω της αγιοπνευματικής κοινωνίας με το Φως της Αποκαλύψεως:
– «Ὁ πραγματικός σκοπός τῆς χριστιανικῆς ζωῆς εἶναι νά ἀποκτήσουμε τό Ἅγιο Πνεῦμα…»
– «Μέ ποιά ἔννοια λέτε ὅτι πρέπει νά κερδίσουμε τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἐρώτησα ἐγώ, δέν τό καταλαβαίνω καλά αὐτό».
– «Κερδίζω σημαίνει ἀποκτῶ, μοῦ ἀπάντησε. Ἐσεῖς γνωρίζετε σίγουρα τί σημαίνει ἀποκτῶ χρήματα. Αὐτό τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ὁ σκοπός τῆς ἐπίγειας ζωῆς γιά τόν κοινό ἄνθρωπο εἶναι νά κερδίσει χρήματα ἤ ν’ ἀποκτήσει τιμές διακρίσεις καί βραβεῖα. Τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι ἐπίσης κεφάλαιο καί μάλιστα τό αἰώνιο κεφάλαιο καί ὁ μοναδικός θησαυρός, ἀστείρευτος στόν αἰώνα. Κάθε ἔργο πού ἔγινε ἀπό ἀγάπη Χριστοῦ, φέρει τή χάρι Τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὅμως τοῦτο κατορθώνεται εὐκολότερα μέ τήν προσευχή, διότι αὐτή ἀποτελεῖ τό ὄργανο πού διαθέτουμε. Μπορεῖ νά τύχει νά θέλετε νά πάτε στήν ἐκκλησία, ἀλλά ἡ ἐκκλησία νά μήν εἶναι κοντά ἤ νά ἔχει τελειώσει ἡ ἀκολουθία… Γιά τήν προσευχή ὅμως ὑπάρχει πάντοτε δυνατότητα? Αὐτή εἶναι προσιτή τόσο στόν πλούσιο ὅσο καί στόν πτωχό, τόσο στόν ἐγγράμματο ὅσο καί στόν ἁπλοϊκό, στόν ἰσχυρό ὅσο καί στόν ἀδύναμο, στόν ὑγιῆ ὅσο καί στόν ἀσθενῆ, στόν δίκαιο ὅσο καί στόν ἁμαρτωλό. Ἡ δύναμη τῆς προσευχή εἶναι τεράστια καί περισσότερο ἀπ’ ὁτιδήποτε ἄλλο, αὐτή ἑλκύει τό Ἅγιο Πνεῦμα».
Παραπομπές:
[1] Πόποβιτς Ι., Άνθρωπος και Θεάνθρωπος, σελ. 19.
[2] Γαϊτάνη Β., Πάολο Κοέλο, Γουώλτ Γουίτμαν, Καλίλ Γκιμπράν και Φρειδερίκος Χαίλντερλιν, (Πολιτιστικά μοντέλα φιλοσοφικής κοσμοθεώρησης της ύπαρξης), Αθήνα 1997, σελ. 21.
[3] Ευδοκίμοφ Π., Η Ορθοδοξία, σελ. 279 – 280.
[4] Αυτόθι, σελ. 279.
[5] Αυτόθι, σελ. 275.
