Η ταπείνωσις είναι ανάγκη ψυχής
Θα προσπαθήσωμεν να εντρυφήσωμεν, αδελφοί μου, εις τα δύο στοιχεία, τα οποία συναντώνται εις την σημερινήν ευαγγελικήν διήγησιν. Στοιχεία, τα οποία επί αιώνας κοσμούν την ανθρωπίνην υπόστασιν και συναντώνται εις πάσαν εποχήν και χώραν.
Αρχιμανδρίτης Κων/νος Χαραλαμπόπουλος
Θα προσπαθήσωμεν να εντρυφήσωμεν, αδελφοί μου, εις τα δύο στοιχεία, τα οποία συναντώνται εις την σημερινήν ευαγγελικήν διήγησιν. Στοιχεία, τα οποία επί αιώνας κοσμούν την ανθρωπίνην υπόστασιν και συναντώνται εις πάσαν εποχήν και χώραν.
Την υπερηφάνεια και την ταπεινοφροσύνην. Ο υπερήφανος Φαρισαίος, υπερίπταται εις την σφαίραν της αλλαζονείας. Δεν ημπορεί να προσεγγίση ουδείς, τα πλεονεκτήματά του. Είναι μόνον αυτός και ο εαυτός του• ουδείς άλλος.
Καμμία κατηγορία δεν έχη να προσάψη εις τον εαυτόν του, αλλά αυτοθαυμάζεται, κατηγορώντας και εξευτελίζοντας τους συνανθρώπους του. Δεν κάμη ποτέ λάθη, η ζωή του, η ύπαρξίς του φαινομενικώς αγία και με αρετάς, αλλά η προσευχή του προς τον Θεόν, αποτελεί βλασφημία και ύβριν και προς τούτο απορρίπτεται υπό του καρδιογνώστου Θεού.
Ο ταπεινός τελώνης, δεν έχη το προσωπείον του νομοδιδασκάλου Φαρισαίου, τηρητού των νόμων του Θεού, διότι λόγω του επαγγέλματός του καταδυναστεύει τον λαόν με την είσπραξιν των φόρων και αφ’ εαυτού του είναι μισητός υπό πάντων.
Έχει όμως την αρετήν της ταπεινώσεως, η οποία μονομιάς εξαλοίφει τα αμαρτήματά του. Συναισθάνεται βαθύτατα την αμαρτωλότητά του και την ομολογεί δημοσίως, εις τον ναόν το Θεού όπου προσεύχεται. Δεν υψώνει τους οφθαλμούς του εις τον ουρανόν όπως ο Φαρισαίος.
Ψελλίζει την προσευχήν της μετανοίας του «ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ». Δεν δικαιολογείται και δεν προσπαθεί να συγκαλύψη την ενοχήν του. Ευρίσκει μόνον στήριγμα εις το έλεος του Θεού και με συντριβήν καρδίας, προσεύχεται εκζητών την λύτρωσιν και την σωτηρίαν.
Εις αυτήν την ταπείνωσιν, την κλείδα της ουρανίου βασιλείας ιστάμεθα. Διότι η ταπείνωσις είναι αυτογνωσία, ειλικρινής εξομολόγησις, ομολογία, αναγνώρισις, σωτηρία. Η ταπείνωσις είναι ανάγκη ψυχής. Μέγιστον παράδειγμα το της ευαγγελικής διηγήσεως, αγαπητοί μου, εν ω ευρισκώμεθα εις την απαρχήν του Τριωδίου. Η εκκλησία καλεί και κατευθύνει σήμερον τον άνθρωπον «Υψηγορίαν φύγωμεν Φαρισαίου και Τελώνου μάθωμεν το ταπεινόν» (Δοξ. των Αίνων).
Μακάριος ο Χριστιανός ο οποίος σπεύδει εις εξομολόγησιν παθών και λέγει το «ήμαρτον» και εκζητεί υπό του Θεού, το έλεος και την σωτηρίαν. Ο αμαρτωλός άνθρωπος, συνδέεται δια της ταπεινώσεως με τον Θεόν και ευρίσκει ειρήνην εις την ζωήν του και ανάπαυσιν εις την ψυχήν του.
