Η θέση της γυναίκας μέσα στην Εκκλησία

• ΔΟΓΜΑ
• 08 Μαρτίου 2022
• 9:52

Του Συμεών Τριανταφυλλίδη 

Στην προς Γαλάτας επιστολή του Αποστόλου Παύλου βλέπουμε να διδάσκει τα εξής: οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδὲ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ.¹ Δεν υπάρχει πια Ιουδαίος και ειδωλολάτρης, δεν υπάρχει δούλος και ελεύθερος, δεν υπάρχει άντρας και γυναίκα· όλοι σας είστε ένας, χάρη στον Ιησού Χριστό. Περιγράφοντας αυτά τα λόγια τίθεται σκόπιμο η ανάδειξη του διαφορετικού ρόλου που έχει δοθεί στα δύο φύλα από την πρόνοια του Θεού, όπου αποτελεί την ευκαιρία για αρμονική συνύπαρξη και αλληλοσυμπλήρωση και όχι στοιχείο ανισότητας. Σίγουρα πάντως δεν επιδιώκεται η ισοπέδωση των διαφορών που υπάρχουν ανάμεσα στον άνδρα και την γυναίκα. Η διαφορετικότητά τους δεν είθισται μόνο στη σωματική διάπλαση, αλλά και στον ψυχισμό τους. Τόσο ο άνδρα όσο και η γυναίκα εκφράζουν δύο διαφορετικούς κόσμους, που διέπονται από τα γνωρίσματα του φύλου ως το τελευταίο κύτταρο της υπάρξεως τους.² Χαρακτηριστικό είναι ότι στην ορθόδοξη θεολογία αναφέρουμε τον όρο ισοτιμία των δύο φύλων και όχι ισότητα. Η ισότητα σαν χαρακτηρισμός προσδιορίζει περισσότερο μια ισοπεδωτική εξομοίωση, όπου καταργεί την τακτική της αλληλοσυμπλήρωσης και γεννά τις συνθήκες των αντιθέσεων. Με αυτόν τον τρόπο ο ένας από τους δύο αντικαθιστά και ακυρώνει τον άλλον, κάνοντάς τον περιττό. Ο όρος ισοτιμία όμως εκπροσωπεί αντίθετο σκοπό. Η ισοτιμία εκφράζει τον σεβασμό των διαφορών, ενώ αναγνωρίζει την αξία των χαρισμάτων του άνδρα και της γυναίκας.

Ο Υιός και λόγος του Θεού ενσαρκώθηκε μέσα στα σπλάχνα μιας Παρθένου, της Παναγίας. Στην πορεία ο Χριστός παρατηρείται μέσα από την Καινή Διαθήκη στην Κανά της Γαλιλαίας να ευλογεί τον γάμο. Αναπτύσσει διάλογο με τη Σαμαρείτισσα όπου και της αποκαλύπτει τα μυστήρια της βασιλείας του Θεού. Δείχνει την ευσπλαχνία του και προστατεύει τη μοιχαλίδα από τον λιθοβολισμό. Η πόρνη του ζητά συγχώρεση και εκείνος την δίνει. Πέρα από άνδρες μαθητές κάνει μαθήτριες. Ξεχωρίζει το γεγονός ότι γυναίκες είναι αυτές που διαδίδουν πρώτες το χαρμόσυνο μήνυμα της Αναστάσεως. Παράλληλα διακηρύσσει το αδιάλυτο του γάμου. Μέσα από αυτές τις ενέργειες του ο Χριστός δείχνει ξεκάθαρα ένα μήνυμα που υιοθέτησε η Εκκλησία. Είναι ολοφάνερο ότι η Εκκλησία πέτυχε την ηθική ανύψωση της γυναίκας και της απέδωσε τιμή. Η γυναίκα αντιμετωπιζόταν σαν πράγμα και θεωρούταν κτήμα του άνδρα. Η Εκκλησία την είδε ως άνθρωπο πλασμένο κατ’ εικόνα Θεού με ιδιαίτερα χαρίσματα. Με αυτόν τον τρόπο η Εκκλησία προστατεύει τις γυναίκες και τα παιδιά, ως τα πιο αδύνατα μέλη της οικογένειας.

Ο Θεός δημιούργησε τον άνδρα και την γυναίκα προκειμένου να μιμηθούν το “κατ’ εικόνα” με σκοπό να πετύχουν το “καθ’ ομοίωσιν”. Στόχος και των δύο να φθάσουν σε κοινωνία με τον Τριαδικό Θεό, μέσω της ακτίστου χάριτος. Η πορεία της Εκκλησίας μας έχει καταγράψει αρκετούς από τους Πατέρες να υποστηρίζουν τη θέση των γυναικών σε καταστάσεις αδικίας, κυρίως από την πλευρά του νόμου. Οι Πατέρες καταδίκασαν την μοιχεία, την πορνεία και την παλλακία. Ενώ καταπολεμήθηκε η νοοτροπία που κατέτασσε τη γυναίκα υποδεέστερη του άνδρα και σκεύος ηδονής, ακόμη και στις πιο δύσκολες εποχές για την θέση της γυναίκας στην κοινωνία, όπως η περίοδος της τουρκοκρατίας.³

Η γυναίκα αγιάζεται όταν ακολουθεί το θέλημα του Θεού, είτε αυτό είναι ο δρόμος της παρθενίας, είτε ο γάμος, είτε η μητρότητα. Μαζί της αγιάζεται και φωτίζεται όλη η οικογένεια της, ο άνδρας και τα παιδιά της. Η μητέρα ιδίως κατά την περίοδο που τα παιδιά της διανύουν μικρές ηλικίες παραιτείται από την προσωπική της ζωή για χάρη της οικογένειας της. Αναλώνεται για τα παιδιά της και τα μέλη της οικογένειας της. Η αγάπη αυτή αγιάζει και την ολοκληρώνει ως πρόσωπο κατ’ εικόνα Χριστού. Έτσι η μητρότητα αποτελεί ένα παράδειγμα κενωτικής αγάπης όμοιο με εκείνο της κενώσεως του Χριστού.⁴