Dogma

Η τιμή των Πατέρων

Της Σοφίας Μπεκρή, Φιλολόγου, Θεολόγου

«Τας μυστικάς του Πνεύματος σάλπιγγας», «τα πάγχρυσα στόματα του Λόγου», «τους θεοφόρους πατέρας» τιμά η Εκκλησία μας την Β’ ή την Γ’ Κυριακή του Οκτωβρίου κάθε χρόνο, σε ανάμνηση της εν Νικαία συνελθούσης, κατά το έτος 787, Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου.

Δοξάζει και ανυμνεί η Εκκλησία μας τους «ουρανόφρονας Πατέρας», διότι αφ’ ενός μεν κατετρόπωσαν «τοις όπλοις των λόγων» τους εχθρούς των σεβαστών εικόνων, αφ’ ετέρου δε διετράνωσαν την αληθινή πίστη της Εκκλησίας, όπως εκφράστηκε διά στόματος όλων των Πατέρων, ότι «η τιμή της εικόνος επί το πρωτότυπον διαβαίνει».

Είναι, όμως, αξιοπρόσεκτο ότι, ενώ η Εκκλησία μας την ημέρα αυτήν εορτάζει την νίκη επί των ασεβών εικονομάχων, εν τούτοις στους περισσοτέρους ύμνους δεν γίνεται λόγος μόνον για τους Πατέρες της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου, ούτε για την καταπολέμηση της συγκεκριμένης αιρέσεως, της εικονομαχίας, αλλά γίνεται λόγος για όλους τους Πατέρες, ως προμάχους της πίστεως, όπως και για την λύτρωση της Εκκλησίας «εκ πάσης αιρέσεως».

Έτσι ο υμνογράφος, στο Δοξαστικό των Στίχων του Εσπερινού, καλεί τους πιστούς να ανευφημήσωμε τους «Τριάδα μίαν, απαράλλακτον ουσίαν τε και θεότητα» κηρύξαντες Πατέρες, «τους καθαιρέτας Αρείου και ορθοδόξων προμάχους». Στα υπέροχα, μάλιστα, Προσόμοια των Αίνων υμνούνται «οι ευκλεείς και πανόλβιοι και θεόφρονες Πατέρες», διότι υπήρξαν «επόμενοι ταίς των αποστόλων διδαχαίς», «προιστάμενοι ευαγγελικών δογμάτων και των ευσεβών παραδόσεων». Εξ άλλου, τόΔοξαστικό των Αίνων, «των Αγίων Πατέρων ο χορός…», ψάλλεται τρεις φορές τον χρόνο, όσες φορές δηλαδή τιμάει η Εκκλησία μας «τους θεοφεγγείς αστέρας», στις αντίστοιχες Κυριακές των Πατέρων της Α’, της Δ’ και της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου.

Γίνεται, έτσι, κατανοητό από τα παραπάνω ότι κάθε φορά που εορτάζει η Εκκλησία μας τους Πατέρες τιμά στο πρόσωπό των την τριαδικότητα της ορθοδόξου πίστεως και συγχρόνως τους ανυμνεί για την συνολική των προσφορά στην διατήρηση της ενότητος της Μίας, Αγίας, Καθολικής και ΑποστολικήςΕκκλησίας.

Σε ένα, μάλιστα, από τα τροπάρια του Όρθρου τονίζεται χαρακτηριστικά η συμβολικότητα του αριθμού επτά, ως εξής: «Μείζων αρχήθεν αριθμών ο έβδομος﮲ δημιουργίας του Θεού γέγονεν η παντελής κατάπαυσις εις εβδόμην ημέραν﮲ και πασών των αιρέσεων λήξις εις ισάριθμονΣύνοδον.» Και όπως στην Α’ Σύνοδο, στην Νίκαια, ο χορός των Πατέρων νίκησε «τον θεομάχον Άρειον», έτσι και στην Ζ’ Σύνοδο, πάλι στην Νίκαια, ο «σύμμαχος» του πρώτου εκείνου χορός των νέων Πατέρων κατήσχυνε τους εικονομάχους.