Η Βασιλειάδα του Βασιλείου
Γράφει ο Βασίλης Τσιαμάκης, θεολόγος (ΕΚΠΑ)
Δημιούργησε ιστορία την οποία και όρισε. Πληρούσε το κριτήριο της αποδοχής, όχι μόνο από το εκκλησιαστικό πλήρωμα αλλά απ’ όλη την οικουμένη. Η παιδεία του αντιπροσώπευε ο,τι καλύτερο μπορούσε να δώσει το ανθρωπινό πνεύμα. Έδωσε τα πάντα για την ανακούφιση του ανθρώπινο πόνου Είναι ο Μέγας Βασίλειος.
Ο Μέγας Βασίλειος υπήρξε ταλαντούχος και γόνιμος συγγραφέας και ποιμένας. Καλλιέργησε τον ελληνικό λόγο και συνέβαλε στην επιβίωση του. Τα κείμενά του έχουν στέρεη δομή και μορφή. Ο Βασίλειος, μετά τις λαμπρές σπουδές του, ανέπτυξε πλούσιο φιλανθρωπικό και ποιμαντικό έργο. Η αγάπη του για τον συνάνθρωπό γίνετε έκδηλη στην εποχή της μεγάλης πείνας που έπληξε την Καισάρεια με αποτέλεσμα να σκόρπιζε ο λιμός τον θάνατο στους περισσότερο πτωχούς της περιοχής. Ο Βασίλειος οργάνωσε την περίθαλψη των αρρώστων και των πτωχών, λειτούργησε συσσίτια για τους παραπάνω και μάλιστα για τα παιδιά. Η έλλειψη τροφίμων είχε ως αποτέλεσμα νε ξεσπάσει φοβερή πείνα σε όλες τις περιοχές της Καππαδοκίας (367-368). Ο Βασίλειος προσευχόταν νυχθημερόν ζητούσε από το Θεό έλεος αλλά το θανατικό δεν υποχωρούσε, ο κόσμος πεινούσε και πέθαινε κυρίως τα μικρά παιδιά κάτι που ο Βασίλειος δεν μπορούσε να αντέξει. Έτσι σκέφτηκε να αναλάβει δράση, να δώσει ψωμί στα παιδία πέρα από την προσευχή.
Παράλληλα στο χώρο της Εκκλησίας τα πράγματα ήταν εξαιρετικά δύσκολα αφού οι αρειανοί είχαν διεισδύσει παντού. Ο Βασίλειος, καταδίκασε όχι μόνο τους αρειανόφρονες τους εξωτερικούς εχθρούς της πίστης αλλά και εκείνους που παρέμεναν μέσα στην Εκκλησία. Άρχισε το έργο του προς όφελος της Εκκλησίας και των πιστών τόσο σε θέματα ορθής πίστης, όσο και στην ποιότητα ζωής στην Καισάρεια απαλλαγμένη από κάθε αδικία. Οι επιτυχίες του διαδέχονταν η μια μετά την άλλη με αποτέλεσμα και οι δύσπιστοι να παραδεχθούν την μεγαλοσύνη του.
Την άνοιξη του 372 ο Μ. Βασίλειος, αύξησε την πολύπλευρη ποιμαντική δραστηριότητά του. Έτσι παρ’ όλες τις δυσκολίες, άρχισε την ανοικοδόμηση της περίφημης Βασιλειάδας, συγκροτήματος ευαγών ιδρυμάτων. Ο ίδιος βρισκόταν πολύ συχνά στο εργοτάξιο. Το ενδιαφέρον του για τα ευρύτερα κοινωνικά προβλήματα του λαού αποδεικνύεται από επιστολές του της εποχής.
Η ίδρυση και λειτουργία ενός κοινωνικού φιλανθρωπικού συστήματος, του Πτωχοκομείου ή αλλιώς Βασιλειάδα, ήταν έργο ζωής και σημαντικό σταθμό στην πορεία του Μ. Βασιλείου. Εκεί διοχετεύει όλη την ποιμαντική του ευαισθησία, καθιστώντας την πρότυπο κέντρου περίθαλψης και φροντίδας των ασθενέστερων κοινωνικά ατόμων. Ουσιαστικά η Βασιλειάδα υπήρξε ένας πρότυπος οίκος για τη φροντίδα των ξένων, την ιατρική περίθαλψη των φτωχών άρρωστων και την επαγγελματική κατάρτιση των ανειδίκευτων. Καθίσταται η μήτρα ομοειδών οργανισμών που δημιουργήθηκαν σε άλλες επισκοπές και στάθηκε η σταθερή υπενθύμιση στους πλουσίους του προνομίου τους να διαθέτουν τον πλούτο τους με έναν αληθινά χριστιανικό τρόπο. Ο Βασίλειος πάντα είχε στο μυαλό του και μετά τον φοβερό λιμό στην Καισάρεια ένα σχέδιο για μια πολιτεία που θα ανακούφιζε τον πόνο. Το έργο θεμελιώθηκε το 372 και βοήθησαν όλοι, ο καθένας ότι μπορούσε έκανε, οι πλούσιοι έδωσαν χρήματα και οι υπόλοιποι εργαζόντουσαν. Το όραμα του Μ. Βασιλείου γινόταν πραγματικότητα.
Η μεγάλη φήμη του Βασιλείου στους κόλπους της Ορθόδοξης Εκκλησίας, όπως και στη συνείδηση του απλού λαού, οφείλεται στο ήθος, στη μόρφωση, στην οργάνωση του μοναχικού βίου σε κοινόβια και στο σπουδαίο φιλανθρωπικό έργο του ανδρός. Η Βασιλειάδα του Μ. Βασιλείου στην Καισάρεια ήταν μια ολόκληρη πολιτεία με πολλά οικοδομήματα, νοσοκομεία, πτωχοκομεία, ορφανοτροφεία, γηροκομεία και ξενώνες. Εκεί ο επίσκοπος είχε χαρίσει την μεγάλη του περιουσία στους πτωχούς της πατρίδας. Δεν σταμάτησε ούτε στιγμή να ποιμαίνει τον λαό του, παρά τα σοβαρά προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε συνέχεια.
Από τις πολλές και μεγάλες ασκήσεις, την αυτοθυσία για το ποίμνιό του, και την κοπιαστική του μέριμνα για την καλή λειτουργία της Βασιλειάδας και από το πλήθος των ασθενειών που τον βασάνιζαν καθημερινά απ’ τους σκληρούς αγώνες που έδινε εναντίον των αιρετικών, λύγισε και εκοιμήθηκε οσιακώς.
Δικαίως λοιπόν η Εκκλησία, ύστερα από όλα αυτά τα κατορθώματά του, τον ονόμασε Μέγα. Υπήρξε Μέγας στον τρόπο της ασκητικής του ζωής, υπήρξε μέγας στην μέχρι αυτοθυσίας προσφορά του προς τον πάσχοντα συνάνθρωπό του. Μέγας στην προάσπιση των θεμάτων της πίστεως από τους Αρειανούς. Μέγας στη ρητορική του δεινότητα. Μέγας και στο παράδειγμα, στο ήθος, στην εγκράτεια, στην αγνότητα, στον αγώνα κατά των παθών, μέγας και στην υπομονή του.
