Πρόσεξε δε ότι παντού δεν απαιτεί αμέσως αυτά που ενεπιστεύθη. Διότι εις την παραβολήν του αμπελώνος (Ματθ. 21, 33), αφού τον παρέδωκεν εις τους γεωργούς, απεδήμησε. Και εδώ ενεπιστεύθη τα τάλαντα και απεδήμησε.
Διά να μάθης μ᾽ αυτό την μακροθυμίαν Του. Εγώ δε νομίζω ότι λέγοντας αυτά υπαινίσσεται και την Ανάστασιν. Μόνον που εδώ δεν αναφέρονται πλέον γεωργοί και αμπελών, αλλά όλοι είναι εργάται. Διότι δεν αναφέρεται μόνον στους άρχοντας, ούτε στους Ιουδαίους, αλλά σε όλους. Και εκείνοι μεν που προσφέρουν ομολογούν με ευγνωμοσύνη και τα ιδικά τους, αλλά και όσα τους έδωκεν ο δεσπότης. Έτσι ο μεν ένας λέγει: «Κύριε, πέντε τάλαντα μου έδωσες», ο δε άλλος λέγει «δύο», δεικνύοντες ότι από Εκείνον έλαβαν το κεφάλαιον της εργασίας των, και Του αναγνωρίζουν μεγάλην χάριν, και αποδίδουν το παν εις Αυτόν.
Τι λέγει λοιπόν ο δεσπότης; «Εύγε, δούλε καλέ» (διότι αυτό είναι ίδιον του αγαθού, το να βλέπη εις τον πλησίον) «και πιστέ· εις ολίγα εφάνηκες πιστός, εις πολλά θα σε εγκαταστήσω. Είσελθε εις την χαράν του Κυρίου σου», δηλώνων με την απάντησιν αυτήν όλην την μακαριότητα. Δεν μιλάει όμως και ο άλλος έτσι, αλλά πως; «Εγνώριζα ότι είσαι σκληρός άνθρωπος και ότι θερίζεις εκεί όπου δεν έσπειρες και μαζεύεις εκεί όπου δεν εσκόρπισες. Και επειδή εφοβήθηκα, έκρυψα το τάλάντόν σου. Ορίστε, πάρε πίσω αυτό που είναι ιδικόν σου». Τι του απαντά λοιπόν ο Δεσπότης; «Έπρεπε να βάλης τα χρήματά σου στους τραπεζίτας», δηλαδή, έπρεπε να ομιλήση, να παραινέση, να συμβουλεύση. Αλλά δεν πείθονται; Αυτό δεν αφορά εσένα. Τι θα μπορούσε να γίνη περισσότερο λογικό από αυτό;
Οι άνθρωποι όμως δεν κάνουν έτσι, αλλά καθιστούν υπεύθυνον του απαιτουμένου εισοδήματος τον ίδιον τον δανειστήν των. Αυτός όμως δεν ενεργεί έτσι, αλλά λέγει ότι συ έπρεπε να πληρώσης και να μου επιστρέψης το απαιτούμενον κέρδος. «Και εγώ θα τα έπαιρνα πίσω με τόκον»· τόκον εννοώντας την επίδειξιν των έργων. Συ έπρεπε να κάμης το ευκολώτερον και να αφήσης το δυσκολώτερον εις εμέ. Επειδή λοιπόν δεν έκαμεν αυτό, λέγει: «Πάρετε το τάλαντον από αυτόν και δώστέ το εις εκείνον που έχει τα δέκα τάλαντα, διότι εις εκείνον που έχει θα δοθούν και άλλα και θα περισσεύσουν. Όμως από εκείνον ο οποίος δεν έχει, θα του αφαιρεθή και αυτό που έχει».
Τι σημαίνει λοιπόν αυτό; Εκείνος που έχει το χάρισμα του λόγου και της διδασκαλίας διά να ωφελή και δεν χρησιμοποιεί το χάρισμά του, θα χάση και το χάρισμα. Ενώ εκείνος που καταβάλλει προσπάθειαν, θα δεχθή περισσοτέραν δωρεάν, όπως εκείνος χάνει και αυτό που είχε λάβει. Δεν περιορίζεται όμως μόνο μέχρις εδώ η ζημιά για όποιον δεν εργάζεται, αλλά τον αναμένει και βαριά τιμωρία και μαζί με την τιμωρία και η απόφασις η οποία είναι γεμάτη με βαριά κατηγορία. Διότι λέγει: «Τον άχρηστον δούλον ρίξτε τον έξω στο σκοτάδι, όπου θα υπάρχη το κλάμα και το τρίξιμο των οδόντων».
Είδες ότι όχι μόνο εκείνος που αρπάζει και είναι πλεονέκτης, ούτε εκείνος που κάμνει κακά, αλλά τιμωρείται με την εσχάτη τιμωρίαν και εκείνος που δεν κάμνει αγαθές πράξεις. Ας ακούσωμεν λοιπόν τα λόγια αυτά. Όσο είναι καιρός ας φροντίσουμε για τη σωτηρία μας. Ας πάρουμε λάδι στις λαμπάδες.