«Ο Ηρώδης δεν είχε βασιλική γενεαλογία, κυβέρνησε όλα τα χρόνια τυραννικά αντίθετα προς το Νόμο και την ηθική του Μωυσή»
Γράφει ο Βασίλης Τσιαμάκης, Θεολόγος,
μεταπτυχιακός ερευνητής της Καινής Διαθήκης
ΣΤΗ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπάρχουν τρία πρόσωπα που φέρνουν το όνομα «Ηρώδης» με ιστορική σειρά. Πρόκειται για τους: α) Ηρώδης ο Μέγας που τον συναντάμε κατά την Γέννηση του Ιησού, (Μτ. 2, 1-23). β) Ηρώδης Αντύπας γιός του Ηρώδη του Μεγάλου, που τον συναντάμε κατά τον αποκεφαλισμό του Ιωάννη του Βαπτιστή, (Μτ.14,1-12) και πριν το Πάθος του Ιησού (Λκ. 23, 1-12) και γ) Ηρώδης Αγρίππας εγγονός του Ηρώδη του Μεγάλου, που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα πρώτα βήματα της Εκκλησίας μετά την Πεντηκοστή (Πρ. 12,1)
Ηρώδη ο Μέγας (37 π.Χ – 4 π.Χ)
Ο Ηρώδης ο Μέγας ήταν γιός του Ιδουμαίου άρχοντα Αντιπάτρου που η προσωπικότητα του κυριάρχησε στο τέλος της δυναστείας των Ασμοναίων (απόγονοι των Μακκαβαίων). Βασίλεψε για 33 χρόνια από το 37 π.Χ έως το 4 π.Χ, είχε αραβική καταγωγή και ήταν υποτακτικός των Ρωμαίων. Με απόφαση της Ρωμαϊκής Συγκλήτου ο Ηρώδη, έλαβε τον τίτλο του βασιλέα της Ιουδαίας το φθινόπωρο του 40 π.Χ σε ηλικία 23 χρόνων. Στην συνέχεια τίθεται επικεφαλής του στρατού και ανακαταλαμβάνει την Παλαιστίνη από τους Πάρθους, μετά από μάχες ενθρονίζεται βασιλιάς το 37 π.Χ
Ο Ηρώδης και οι Γυναίκες
Ο Ηρώδης είχε έντονο πάθος για πολλές γυναίκες, τις οποίες στη συνέχεια παντρευόταν. Στις συζύγους του συγκαταλέγονται και δυο συγγενικά του πρόσωπα, ήταν δε τόσο σκληρός και βίαιος που κάποιες από τις συζύγους του δολοφονήθηκαν από τον ίδιο. Απόκτησε δέκα γυναίκες με πρώτη την Δωρίς η οποία μαζί με τον γιό της Αντίπατρο δολοφονήθηκαν από τον πατέρα του, λίγο πριν εκείνος πεθάνει. Η Μαριάμνη Α΄ των Ασμοναίων ήταν η δεύτερη σύζυγος του, δολοφονήθηκε το 29 π.Χ από τον Ηρώδη, όπως και η μητέρα της Αλεξάνδρα και όλοι οι Ασμοναίοι. Η επόμενη σύζυγος του ήταν η Μαριάμνη Β΄. ‘Ήταν δε τόσο όμορφη που ο Ηρώδης την ερωτεύτηκε σφόδρα. Η Μαριάμνη Β’ μετά το γάμο τους ενεπλάκη σε σχέδιο που κατέστρωσε ο γιος του Ηρώδη, Αντίπατρος (από τον πρώτο του γάμο με την Δωρίδα) εναντίον του άντρα της. Ο Ηρώδης μετά από αυτό τη διαζεύχθηκε. Στη συνέχεια νυμφεύτηκε τη Μαλθάκη, τη Κλεοπάτρα της Ιερουσαλήμ ως πέμπτη σύζυγος του. Ο γάμος αυτός είχε πολιτική σκοπιμότητα. Επόμενες συζύγους του Ηρώδη ήταν η Παλλάς, η Φαίδρα, η Ελπίς και τέλος μία ανώνυμη εξαδέλφη του και μια ανιψιά του.
Ηρώδης τύραννος και δολοφόνος
Εκτός από τις δολοφονίες της δεύτερης συζύγους του, του παιδιού του και της πεθεράς του και όλων των Ασμοναίων, ο Ηρώδης δολοφόνησε τον Υρκανό, αρχιερέα των Εβραίων με την κατηγορία της συνομωσίας εναντίον του. Τον θείο του Ιώσηπο. Τον Αριστόβουλο Γ’ αρχιερέα των Ιουδαίων όπου ο σωματοφύλακας του Ηρώδη τον έπνιξε στα λουτρά των ανακτόρων στην Ιεριχώ. Σύμφωνα με την έρευνα του καθηγητή Σ. Δεσπότη, ο Ηρώδης πριν το θάνατό του δολοφόνησε όλους τους Ιουδαίους ευγενείς για να θρηνήσει και να κλάψει το πλήθος στην κηδεία του.
Η Σφαγή των νηπίων στη Βηθλεέμ
Από την Καινή Διαθήκη μαθαίνουμε ότι ο Ηρώδης ήταν στη ζωή όταν γεννήθηκε ο Ιησούς. Ο Ηρώδης διέταξε τους μάγους να του γνωστοποιήσουν την ταυτότητα του γεννηθέντος βασιλέως Χριστού (Μτ 2.8) με σκοπό να δολοφονήσει το Θείο Βρέφος. Οι μάγοι μετά από θεία φώτιση άλλαξαν διαδρομή και επέστρεψαν στην πατρίδες τους. Ο Ηρώδης μετά από αυτό φόνευσε όλα τα παιδιά της Βηθλεέμ από δύο ετών και κάτω (Μτ. 2.16). Η Σφαγή των νηπίων δεν μαρτυρείται από άλλη εξωβιβλική πηγή. Ήταν δε τόσο φρικτή και απάνθρωπη που ο κ. Δεσπότης την παραλληλίζει με την σφαγή του Φαραώ στην Αίγυπτο. Σε σύγκριση με άλλους φόνους το συγκεκριμένο γεγονός ήταν μάλλον ασήμαντο για την εποχή. Αξίζει να τονίσουμε ότι δεν εσφάγησαν 14.000 χιλ. νήπια ( ο αριθμός είναι συμβολικός) γιατί σε ένα χωριό λίγων κατοίκων τα βρέφη κάτω των δύο ετών ήταν ελάχιστα.
Γιατί «Μέγας»
Είναι αλήθεια ότι κατά τη μακρόχρονη βασιλεία του ο Ηρώδης στη χώρα, αποκατέστησε την ειρήνη και την ασφάλεια των κατοίκων. Αυξήθηκε σε σχέση με άλλα χρόνια η εμπορική κίνηση και ανυψώθηκε το γόητρο των Ιουδαίων. Με την ίδρυση μεγάλων και σημαντικών πόλεων, δυναμώθηκε η επικοινωνία και ενισχύθηκε η ανταλλαγή πολλών αγαθών με άλλες πόλεις της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ίδρυσε Υδραγωγεία, Ιπποδρόμους και θέατρα. Εκτός από το περίφημό Ηρωδείο 11 χλμ νότια της Ιερουσαλήμ σε τεχνητό λόφο με δύο τείχη, ίδρυσε την πόλη της Καισάρειας και το μεγαλύτερο τεχνητό λιμάνι της Μεσογείου που έχε πρόσβαση ο Ισραήλ στη Μεσόγειο και ολόκληρη η Ευρώπη στον Ισραήλ.
Ο Ηρώδης απεβίωσε τελικά το 4 π.Χ στην Ιεριχώ, μέσα σε φρικτούς πόνους από κάποια ανίατη ασθένεια. Κηδεύτηκε με τιμές στο Ηρωδείο.