Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ
Ο Κύριός μας, στην αποχαιρετιστήρια ομιλία Του προς τους μαθητές Του, όπως μας παραδόθηκε από τον ευαγγελιστή Ιωάννη, υπόσχεται ότι θα στείλει το άγιο Πνεύμα μετά τον θάνατό Του, την ανάστασί Του και την επιστροφή Του στον ουρανό : «… Κι εγώ θα παρακαλέσω τον Πατέρα να σας δώσει άλλον Παράκλητο, το Πνεύμα της Αληθείας, ώστε να είναι για πάντα μαζί σας. Το Πνεύμα αυτό δεν μπορεί να το δεχθεί ο κόσμος, γιατί ούτε το διακρίνει ούτε το γνωρίζει. Εσείς το γνωρίζετε, γιατί μένει κοντά σας και θα υπάρχει μέσα σας» (Ιωάννου ιδ΄ 15-17, βλ. και Ιωάννου ιδ΄ 25-26, ιστ΄ 5-15).
Μετά την ανάστασή Του επανάλαβε αυτή την υπόσχεσή Του: «Κι εγώ θα σας στείλω αυτό που σας υποσχέθηκε ο Πατέρας μου» (Λουκά κδ΄ 49).
Ο απόστολος Λουκάς, ο συγγραφέας των Πράξεων των Αποστόλων, αναφέρει αυτή την υπόσχεσι του Κυρίου εξιστορώντας μετά την ανάστασί Του: «… αφού πρώτα έδωσε εντολές, με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος, στους αποστόλους που είχε διαλέξει ο ίδιος» (Πράξεων α΄ 1-8).
Κατά την πεντηκοστή ημέρα από της ημέρας της αναστάσεώς Του, εστάλη στους αγίους Μαθητές και Αποστόλους Του, όπως τους είχε υποσχεθεί, το άγιο Πνεύμα, που φανερώθηκε με τη μορφή πυρίνων γλωσσών, που εκάθησαν πάνω στα κεφάλια τους όπως μαρτυρούν οι Πράξεις των Αποστόλων (Πράξεων β΄ 1-4).
Έκτοτε το άγιο Πνεύμα ενεργεί στην ιστορία:
- Για τη συγκρότηση της Εκκλησίας.
Με τη δύναμη του αγίου Πνεύματος οι άγιοι Απόστολοι συγκέντρωσαν τους πιστούς εντάσσοντάς τους στο σώμα της Εκκλησίας, που κατά τη διδασκαλία των θεοφόρων Πατέρων και Διδασκάλων Της είναι η ταμειούχος της θείας Χάριτος, η κιβωτός και ο λιμένας της σωτηρίας, το σώμα του ενδόξου Χριστού, η δόξα του Τριαδικού Θεού.
Τα πάντα στην Εκκλησία ενεργεί το άγιο Πνεύμα που, κατά τον γνωστό ύμνο της εορτής της Πεντηκοστής, «όλον συγκροτεί τον θεσμόν της Εκκλησίας».
Αυτό το πανάγιο Πνεύμα, που έλαβαν οι άγιοι Απόστολοι, λαμβάνουν όλοι οι πιστοί όταν βαπτίζονται στο Όνομα της Αγίας Τριάδος, κατά την εντολή του Κυρίου (Ματθαίου η΄ 19) με το άγιο και ιερό Μυστήριο του Χρίσματος και έτσι ενσωματώνονται στην Εκκλησία και γίνονται «Σώμα Χριστού»(Προς Κορινθίους Α΄ ιβ΄ 27).
- Στους πιστούς.
Κατά τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας, το άγιο Πνεύμα ενεργεί στους πιστούς με τους εξής τρόπους:
α΄. Για την κάθαρσή τους από την αμαρτία και τις συνέπειές της.
Στον ωραίο ύμνο «Βασιλεύ Ουράνιε» που απαγγέλλουμε συνεχώς όταν προσευχόμαστε και ψάλλουμε απευθυνόμενοι στο άγιο Πνεύμα, ικετεύουμε και δεόμαστε: «Ελθέ και σκήνωσον εν ημίν και καθάρισον ημάς από πάσης κηλίδος».
Για να καθαρισθούμε από τις αμαρτίες μας, απαραιτήτως κατά τον απόστολο Ιωάννη τον Ευαγγελιστή, πρέπει να ομολογήσουμε τις αμαρτίες μας. Επομένως, απαραίτητη προϋπόθεση της αφέσεως των αμαρτιών είναι η ομολογία τους (Α΄ Ιωάννου α΄ 9).
Καθαριζόμαστε από τις αμαρτίες μας όταν συμμετέχουμε στο μυστήριο της θείας Ευχαριστίας και κοινωνούμε του αγίου Σώματος και Αίματός Του (Ματθαίου κστ΄ 27-28).
β΄. Για τον φωτισμό τους.
Ο Κύριος υποσχέθηκε και διαβεβαίωσε τους μαθητές Του:
“Όταν όμως θα έρθει εκείνος, το Πνεύμα της Αλήθειας, θα σας οδηγήσει σε όλη την αλήθεια. Γιατί δεν θα μιλήσει από μόνος του, αλλά θα πει όσα θ’ ακούσει, και θα σας αναγγείλει αυτά που μέλλουν να συμβούν” (Ιωάννου ιστ΄ 13).
γ΄. Για την θέωσή τους.
Ο απόστολος Παύλος κηρύττει πανηγυρικά σ’ όλους τους πιστούς ότι: «Γιατί το Πνεύμα που σας έδωσε ο Θεός δεν εμπνέει φόβο για τον Θεό ούτε κάνει τους ανθρώπους δούλους, αλλά παιδιά του Θεού (Προς Ρωμαίους η΄ 15).
Ενισχυόμενοι από το άγιο Πνεύμα, οι πιστοί αγωνιζόμαστε για να μην εκπέσουμε από την κατάσταση της θείας ζωής και στερηθούμε των αιωνίων αγαθών κατά το Μέγα Βασίλειο: «Με το άγιο Πνεύμα επιτυγχάνεται η αποκατάσταση στον παράδεισο, η άνοδος στην βασιλεία των ουρανών, η επανάκτηση της υιοθεσίας, το θάρρος να ονομάζουμε τον Θεό Πατέρα μας, το να γίνουμε μέτοχοι της χάριτος του Χριστού, να αποβούμε τέκνα φωτός, να μετέχουμε της αιώνιας δόξας και γενικά να απολαμβάνουμε το σύνολο και κατά την παρούσα ζωή και κατά τη μέλλουσα. Έτσι, τη χάρη των αγαθών που σαν υποσχέσεις μόνο μας έχουν δοθεί και που πιστεύουμε ότι θα τα απολαύσουμε, τα βλέπουμε σαν σε καθρέπτη, σαν είναι ήδη παρόντα». (Μεγάλου Βασιλείου, Περί του Αγίου Πνεύματος, P.G. 32, 132 Β-C).