Καστορίας Σεραφείμ : «Ζητούνται Κληρικοί γεμάτοι φλόγα»
Ένα ενδιαφέρον κείμενο, που υπογράφει ο Μητροπολίτης Καστορίας Σεραφείμ, αναφορικά με την αγωνία του για την παρουσία του Κληρικού στην εποχή μας.
«Σταθείτε κοντά στον λαό μας θεραπευτικά, παρακλητικά, ενισχυτικά, οικονομικά. Στηρίξτε τον, βοηθείστε τον. Θυσιασθείτε γι’ αυτόν τον λαό.», προτρέπει μεταξύ άλλων του κληρικούς μέσα από τα γραφόμενά του ο Μητροπολίτης Καστορίας Σεραφείμ.
Ερμηνεύοντας ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος τον λόγο του Αποστόλου Παύλου προς τον μαθητή του Τιμόθεο Επίσκοπο Εφέσου «αναζωπυρείν το χάρισμα του Θεού, ο εστιν εν σοι δια της επιθέσεως των χειρών μου»1, σημειώνει τα εξής χαρακτηριστικά : «Χρειάζεται προθυμία από μέρους σου για να αναζωπυρώσεις τη φλόγα του χαρίσματος του Θεού.
Όπως η φωτιά χρειάζεται ξύλα, έτσι και η χάρη την προθυμία μας, για να είναι θερμή πάντοτε. Δηλαδή χρειάζεται τη χάρη του Πνεύματος που έλαβες, για την προστασία της Εκκλησίας, για τα θαύματα και όλη τη λατρεία. Διότι από εμάς εξαρτάται να το σβήσουμε και να το ανάψουμε αυτό. Αφού σβήνει από την αδιαφορία και την ραθυμία, ενώ ανάβει από τη φροντίδα και την προσοχή»2.
Αυτήν την προτροπή του Αποστόλου Παύλου και αυτόν τον πατερικό λόγο, θέλω να προσφέρω με πολλή αγάπη στα πρόσωπά σας, σαν μία πνευματική προετοιμασία αναζωπυρώσεως του χαρίσματος της Ιερωσύνης, ιδιαιτέρως κατά την περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, στα πρόθυρα της οποίας βρισκόμαστε.
Τι είναι η ιερωσύνη;
Πρώτον, είναι μία κίνηση αγάπης προς τον Χριστό. Είναι συμμετοχή στην θυσιαστική αγάπη του Εσφαγμένου Αρνίου. Ο Χριστός «ως πρόβατον επί σφαγήν ήχθη και ως αμνός εναντίον του κείροντος αυτόν άφωνος, ούτως ουκ ανοίγει το στόμα» . Έτσι και ο Ιερεύς απαιτείται να έχει αιμάτινη προσφορά και αυταπάρνηση, που θα δηλώνει το γνήσιο της ιδιότητας του ποιμένα με πρότυπο τον Αρχιποίμενα Κύριο Ιησού Χριστό. Ο Ιερεύς πρέπει να είναι ενωμένος με τον Χριστό, ώστε τίποτα να μην προτιμά αντί του Χριστού. Να κάνει, δηλαδή, βίωμά του τον λόγο του Αποστόλου Παύλου :
«Τις ημάς χωρίσει από της αγάπης του Χριστού; θλίψις η στενοχωρία η διωγμός η λιμός η γυμνότης η κίνδυνος η μάχαιρα; καθώς γέγραπται ότι ένεκά σου θανατούμεθα όλην την ημέραν• ελογίσθημεν ως πρόβατα σφαγής. αλλ ἐν τούτοις πάσιν υπερνικώμεν δια του αγαπήσα-ντος ημάς. πέπεισμαι γαρ ότι ούτε θάνατος ούτε ζωή ούτε άγγελοι ούτε αρχαί ούτε δυνάμεις ούτε ενεστώτα ούτε μέλλοντα ούτε ύψωμα ούτε βάθος ούτε τις κτίσις ετέρα δυνήσεται ημάς χωρίσαι από της αγάπης του Θεού της εν Χριστώ Ιησοῦ τω Κυρίω ημών»4.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος θα προσθέσει για τον Απόστολο Παύλο : «Δεν αγαπούσε τον Χριστό για να απολαύσει τα αγαθά Του, αλλά για τον Χριστό αγαπούσε και όσα ανήκουν στον Χριστό. Έβλεπε μόνο προς τον Χριστό και ένα μόνο φοβόταν, να μην εκπέσει από την αγάπη του Χριστού. Αυτό ήταν για τον Απόστολο φοβερότερο από την γεένα, όπως και το να παραμένει στην αγάπη του Χριστού ήταν πιο ποθητό από την Βασιλεία των Ουρανών»5.
Δεύτερον. Ιερωσύνη είναι κίνηση αγάπης προς τους αδελφούς.
Ο λόγος του Χριστού προς τον Απόστολο Πέτρο είναι χαρακτηριστικός : «Πέτρε φιλείς με; ποίμαινε τα πρόβατά μου»6. Εφόσον ο Χριστός κινούμενος από αγάπη ήλθε στον κόσμο «ίνα το ωριάλωτον ευρών πρόβατον τοις ώμοις αναλαβών τω πατρί προσαγάγει»7, έτσι κι ένας γνήσιος ποιμένας και μιμητής του Αρχιποίμενος Χριστού κινείται από αγάπη για τον ευαγγελισμό και την σωτηρία των αδελφών του. Κι όπως ο Χριστός το βράδυ του Μυστικού Δείπνου προέτρεψε τους Μαθητές Του να πορευθούν στο έργο του ευαγγελισμού των ανθρώπων, έτσι κι ένας Ιερεύς, ιδιαιτέρως στην σύγχρονη εποχή, πρέπει να προσφέρει το μήνυμα της σωτηρίας του Χριστού, να ενδιαφέρεται για την προκοπή του ποι-μνίου του, να καθιστά τον εαυτό του γνήσιο παράδειγμα αγίας βιωτής, προκειμένου να οδηγήσει τον λαό του Θεού στην πολυπόθητη σωτηρία.
Ο Άγιος Κύριλλος, Πατριάρχης Αλεξανδρείας σημειώνει τα εξής : Ο Χριστός στον Μυστικό Δείπνο προβάλλει «τον εαυτό του εικόνα και τύπο του έργου του αυτού». Είναι σαν να έλεγε στους μαθητές Του : «Περιζωστείτε την μεταξύ σας αγάπη, διότι πρέπει να πιστεύετε και να εργάζεστε στους άλλους αυτά τα οποία εργάστηκα εγώ σ’ εσάς … αφού λοιπόν ακολουθείτε τα ίχνη των λόγων και των πράξεών μου … να προσφέρετε τους εαυτούς σας ως οδηγούς αυτών που ακόμη αγνοούν την αλήθεια»8.
Τρίτον. Για να ανταποκριθεί ο Ιερεύς απέναντι στην κλίση και την παρουσία του Θεού στην ζωή του, αλλά και στο «μέγα και θαυμαστό αξίωμα»9, θα πρέπει να διαθέτει και τα ανάλογα προσόντα. «Εκείνα που προσέταξε [ο Απόστολος Παύλος]… να είναι αδιάβλητος, συνετός, κόσμιος, φιλόξενος, καλός διδάσκαλος. Αυτά απαιτεί ο απόστολος, αυτά πρέπει να επιζητεί κανείς από τον άρχοντα και τίποτα περισσότερο»10.
«Η ψυχή του Ιερέα πρέπει να είναι καθαρότερη και από τις ίδιες τις ηλιακές ακτίνες για να μην τον αφήσει ποτέ έρημο το Άγιον Πνεύμα και για να μπορεί να λέει “ζω δε ουκέτι εγώ, ζει δε εν εμοί Χριστός”»11.
Ακόμη, τα στολίδια του Ιερέως, όπως μας τα παρουσιάζει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, πρέπει να είναι : «η επικοινωνία και η ψυχική επαφή με τους πιστούς, το κήρυγμα, το καλό ήθος, τα οικοδομητικά λόγια, η πίστη, η καλή φήμη, η αλήθεια, η δικαιοσύνη και μαζί με αυτά, τα κουδούνια, δηλαδή η συμφωνία των καλών έργων με τα λόγια»12.
Πως, πατέρες μου αγαπητοί, θα βοηθήσουμε τον λαό μας, όταν στερούμαστε πάντα τα ανωτέρω; Πως θα μπορέσουμε να τους μιλήσουμε για τον Χριστό, όταν εμείς οι ίδιοι δεν έχουμε καμία επικοινωνία μαζί Του; Ο Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης έλεγε πως «σήμερα οι άνθρωποι θέλουν δυό πράγματα από τον Ιερέα : να είναι αφιλοχρήματος και να έχη αγάπη. Όταν οι άνθρωποι βρουν αυτά σε έναν ιερέα, τον θεωρούν άγιο και τρέχουν στην Εκκλησία• και αφού τρέχουν στην Εκκλησία, σώζο-νται. Μετά συγκαταβαίνει ο Θεός και σώζει και τον ιερέα»13. Γι’ αυτό και το αίτημα της εποχής μας και ιδιαιτέρως των πονεμένων ανθρώπων είναι η αναζήτηση φλόγας.
Ζητούνται καρδιές καιόμενες για τον Χριστό, να χαίρονται με τους χαίροντες, να οδυνώνται με τους αμαρτάνοντες, να ασθενούν με τους ασθενείς.
Ζητούνται διάκονοι, όχι σοφοί κατά κόσμον (γιατί υπάρχει πλεό-νασμα στην εποχή μας από τέτοια σοφία), για να υπηρετήσουν το θαύμα της παρουσίας του Χριστού μέσα στην καρδιά του κάθε ανθρώπου.
Ζητούνται μωροί δια Χριστόν, έσχατοι δια Χριστόν, να μιλήσουν για τον Χριστό με την ζωή τους, να διδάξουν τον Χριστό με το γνήσιο παράδειγμά τους, να μοιράσουν την αγάπη του Χριστού στον άϋπνο, άφιλο και άθεο άνθρωπο της εποχής μας.
Ζητούνται απόστολοι, να παρακαλέσουν τον απαράκλητο λαό του Θεού, να τον οδηγήσουν στην ανάσταση, και την αρχόμενη από αυτήν την γη Βασιλεία των Ουρανών.
Ζητούνται μάρτυρες, που θα δώσουν την μαρτυρία του ονόματος του Χριστού, που σημαίνει φως, «πόλις επάνω όρους κειμένη»14, «άλας της γης»15, μάχαιρα που θα κόπτει τα ζιζάνια.
Τέτοιοι πρέπει να είμαστε ως Κληρικοί. Αυτό πρέπει να είναι το ήθος μας και το γνήσιο παράδειγμά μας. Έτσι θα μπορέσουμε να αλλάξουμε το φύραμα της κοινωνίας • αν αλλάξουμε πρώτα εμείς • αν ακολουθήσουμε τον δρόμο του Χριστού και την χριστοζωή που μας έφερε Εκείνος με την επίγεια παρουσία Του.
Πατέρες μου και αδελφοί μου αγαπητοί,
Σας κατέθεσα με αυτό το κείμενο την αγωνία μου για την παρουσία του Κληρικού στην εποχή μας. Έτσι μας θέλει ο Χριστός. Έτσι μας θέλει η Εκκλησία. Έτσι μας θέλει ο κόσμος σήμερα. Κληρικούς γεμάτους φλόγα.
Μαζί με την αγάπη μου και τις ολοκάρδιες ευχές μου για την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, επιτρέψτε μου, ως συμπρεσβύτερος αδελφός σας, να σας καταθέσω και τα κάτωθι, όπως κάθε χρόνο :
1. Να προσευχόμαστε συχνά πυκνά. Πληροφορούμαι ότι μερικοί από τούς Πατέρες συμπεριφέρονται με ανευλάβεια στην κοινή προσευχή της Εκκλησίας, με αποτέλεσμα να επικρατεί ο σκανδαλισμός των πιστών. Ακόμη, ότι δεν γνωρίζουν περί προσευχής, όταν βρίσκονται στα σπίτια τους.
Σας παρακαλώ, χρησιμοποιείτε τις προσευχές της Εκκλησίας, όπως αυτές περιγράφονται στα βιβλία της Εκκλησίας: την πρωινή προσευχή, την προσευχή πριν και μετά το φαγητό, τον Εσπερινό, το Απόδειπνο, τούς Χαιρετισμούς της Παναγίας και την Παράκληση προς την Θεοτόκο. Η μονολόγιστη ευχή του Χριστού, το » Κυριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με «, να μην λείπει από τα χείλη και την καρδιά μας.
Στο σπίτι μας, το Εικονοστάσι, η κανδήλα, το θυμίαμα, το κερί, τα βιβλία θα μας βοηθήσουν να βρούμε τον εαυτό μας. Θα δώσουμε λόγο στον Θεο, αργά η γρήγορα, για όλα αυτά.
2. Να φροντίζουμε εμείς οι ίδιοι προσωπικά για την μελέτη του λόγου του Θεού. Τωρα, την περίοδο της Αγίας Τεσσαρακοστής, θα πρέπει να μελετήσουμε ολόκληρη την Καινή Διαθήκη. Είναι ανεπίτρεπτο να κάνουμε λάθη στην ανάγνωση των Ευαγγελικών Περικοπών.
3. Να φροντίζουμε για την τακτική, καθημερινή τέλεση των Ιερών Ακολουθιών του Όρθρου, των Ωρών, του Εσπερινού και του Μεγάλου Αποδείπνου (καθημερινά), καθώς και των Χαιρετισμών της Παναγίας μας (κάθε Παρασκευή βράδυ). Το Μεγα Απόδειπνο, κατά την πρώτη εβδομάδα, ψάλλεται με το καθορισμένο τμήμα του Μεγάλου Κανόνος, τις δε υπόλοιπες εβδομάδες με τον Κανόνα του Θεοτοκαρίου του ήχου της εβδομάδος.
4. Σε όλους τούς Ιερούς Ναούς να τελείται η Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία δύο φορές την εβδομάδα, Τετάρτη και Παρασκευή, στα μεγάλα χωριά, η οπωσδήποτε μία φορά την εβδομάδα (κατά προτίμηση Τετάρτη) στα μικρά χωριά. Υπενθυμίζουμε ότι για την τέλεση της Προηγιασμένης Θείας Λειτουργίας δεν πρέπει να ξεχνάμε κατά την Θεία Λειτουργία της προηγούμενης Κυριακής να βγάζουμε έναν η δύο Αμνούς επιπλέον (ανάλογα με τις Προηγιασμένες Θείες Λειτουργίες που θα τελέσουμε), ο Οποίος (Αμνός) πρέπει να φυλάσσεται σε κατάλληλο Αρτοφόριο, το οποίο θα τοποθετείται επί της Αγίας Τραπέζης και δίπλα του θα καίει ακοίμητο καντήλι. Ο Άγιος Άρτος δεν μεταφέρεται από ένα Ναό σε άλλο Ναό για την τέλεση της Ακολουθίας των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων.
Εαν υπάρχουν Πατέρες που δεν δύνανται η δεν γνωρίζουν να τελέ-σουν την Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία, να ενημερώσουν εγκαίρως την Ιερά Μητρόπολη.
5. Όταν ο Επίσκοπός σας θα επισκεφθεί την Ενορία σας, θα πρέπει να ενημερώσετε όλους τούς Ενορίτες σας, καθώς και το σχολείο (εάν πρόκειται για Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία) και να προετοιμάσετε κατάλληλα τα παιδιά και τούς Χριστιανούς σας για να κοινωνήσουν των Αχράντων Μυστηρίων, όπως επίσης και για την Ακολουθία του Ιερού Ευχελαίου. Ο Επίσκοπος θα φέρει μαζί του το Ιερό Λείψανο του Αγίου Νεκταρίου Επισκόπου Πενταπόλεως του Θαυματουργού προς προσκύνηση, ενώ μετά το πέρας της Ακολουθίας θα μοιράζονται στο εκκλησίασμα Ιερές Εικόνες του Αγίου ως ευλογία.
6. Να προσέξουμε ιδιαίτερα το θέμα της Νηστείας. Πρώτα πρέπει να νηστεύουμε εμείς και να αγωνιζόμαστε, για να παραδειγματίζονται και οι πιστοί μας. Να προσέξουμε να μην καταλύουμε την νηστεία μας χωρίς σοβαρό λόγο υγείας και μάλιστα σε δημόσιους χώρους (καφενεία-ταβέρνες) και να γινόμαστε, έτσι, πρόξενοι σκανδαλισμού των αδελφών μας. Θα δώσουμε φρικτό λόγο στον Θεο.
7. Να συμμετέχουμε όλοι στούς Κατανυκτικούς Εσπερινούς της Κυριακής που, κατά το πρόγραμμα, θα τελούνται στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναο της Καστοριάς και να προτρέπουμε κάθε Κυριακή τούς Χριστιανούς μας να τούς παρακολουθούν. Πολλή πνευματική ωφέλεια θα αποκτήσουμε όλοι και ο αγώνας μας θα ενισχυθεί.
8. Να υπενθυμίζουμε στούς Χριστιανούς μας το καθήκον της συμμετοχής στο Μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως, αφού πρώτοι εμείς προσέλθουμε σε αυτό, για να αποθέσουμε το βάρος των αμαρτιών μας στον Πνευματικό και να πλησιάσουμε όσο γίνεται πιο καθαροί το Ιερό Θυσιαστήριο.
Ίσως υπάρχουν Ιερείς που δεν εξομολογήθηκαν ποτέ. Αποτελεί φοβερό αμάρτημα, καταφρόνηση του Ιερού Μυστηρίου και βλασφημία της Θείας Χαριτος. Σας προτρέπω να βρείτε Πνευματικό Πατέρα να εξομολογηθείτε το συντομότερο. Είναι φοβερό να αγιάζουμε με τα Ιερά Μυστήρια τούς πιστούς μας και εμείς οι Ιερείς να μένουμε άνευ αγιασμού.
9. Θα πρέπει, ακόμη, να προτρέπουμε τούς Χριστιανούς μας να συμμετέχουν συχνά στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, αφού προηγουμένως τούς προτρέψουμε για την συμμετοχή τους στο Μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως.
10. Να ανακοινώνετε κάθε Κυριακή στο Εκκλησίασμα το πρόγραμμα των Ιερών Ακολουθιών και ομιλιών της Μητροπόλεως, ώστε να το γνωρίζουν οι Χριστιανοί, προκειμένου να τις παρακολουθούν.
11. Θερμότατα παρακαλώ να φροντίσετε για την έγκαιρη πρόσκληση του Πνευματικού (εάν οι ίδιοι δεν εξομολογείτε) για την Εξομολόγηση των Χριστιανών, παρέχοντες κάθε διευκόλυνση στον Πνευματικό που θα επισκεφθεί την Ενορία σας.
12. Επίσης, να φροντίσετε για την κάλυψη των λατρευτικών ανα-γκων στις Ενορίες εκείνες που στερούνται Ιερέως και έχουν αναλάβει την φροντίδα αυτή ορισμένοι από σας. Είναι ανεπίτρεπτο να αφήνουμε αυτούς τούς ανθρώπους, έστω και λίγους, χωρίς να τελέσουμε τα Ιερά Μυστήρια και τις υπόλοιπες Ακολουθίες.
Θα επιμεληθώ προσωπικά του θέματος αυτού, ώστε να αποφευχθούν οι διάφοροι σκανδαλισμοί του λαού του Θεού στις υπάρχουσες κενές εφημεριακές θέσεις.
13. Σε όλες τις μεγάλες Ενορίες να τελεσθεί, σύμφωνα με το προ-γραμμα της Ιεράς Μητροπόλεως, Παρασκευή προς Σαββατο, Ιερά Αγρυπνία, στην οποία θα συμμετάσχουν οι όμοροι προς την Ενορία Κληρικοί, καθώς επίσης και οι Χριστιανοί μας, τούς οποίους και θα πρέπει να προετοιμάσουμε να κοινωνήσουν των Αχράντων Μυστηρίων.
14. Άφησα τελευταίο το πιο σπουδαίο.
Αν πάντοτε ήταν η ώρα της Εκκλησίας, ιδιαιτέρως όμως την εποχή αυτή, με την τραγωδία που βιώνει ο τόπος μας, είναι κατ’ εξοχήν η ώρα της Εκκλησίας.
Σταθείτε κοντά στον λαό μας θεραπευτικά, παρακλητικά, ενισχυτικά, οικονομικά.
Στηρίξτε τον, βοηθείστε τον. Θυσιασθείτε γι’ αυτόν τον λαό.
Αυτό είναι το έργο του καλού ποιμένος: να θυσιάζεται για το ποίμνιό του. Ο μισθός σας θα είναι πολύς και η ευλογία του Θεού ακόμη μεγαλύτερη.
1 Β Τιμ. 1,6.
2 Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Υπόμνημα εις την προς Τιμόθεον επιστολήν Δευτέραν, Ομιλία Α’, κεφ. β , PG 62,603.
3 Ησ. 53, 7
4 Ρωμ. 8,35-39
5 Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Ερμηνεία εις την προς Ρωμαίους επιστολήν, Ομιλία ιε , κεφ. ε , PG 60,546.
6 Ιω. 21,17
7 Θεοτοκίον Κεκραγαρίων Εσπερινού Σαββάτου δ ἤχου.
8 Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εις το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον βιβλίον δέκατον, κεφ. XV,16, PG 74,389.D
9 Του ιδίου, Υπόμνημα εις την πρώτην προς Τιμόθεον επιστολήν, Ομιλία Ε’, κεφ. 1, ΕΠΕ 23,198
10 Του ιδίου, Υπόμνημα εις την προς Τίτον επιστολήν, Ομιλία Α’, κεφ. 4, ΕΠΕ 24,31.
11 Του ιδίου, Περί Ιερωσύνης, Λόγος ΣΤ , κεφ. 1, ΕΠΕ 28,261.
12 Του ιδίου, Εις το ότι παλαιάς και καινής Διαθήκης εις ο νομοθέτης • και εις το ένδυμα του Ιερέως • και περί μετανοίας, κεφ. ε , PG 56,405.
13 Ιερομονάχου Γρηγορίου, Η Ιερωσύνη, Ιερόν Κουτλουμουσιανόν Κελλίον Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, Άγιον Όρος 2013, εκδ. Α’, σελ. 66.
14 Ματθ. 5,14
15 Ματθ. 5,13
Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ
