Καστορίας Σεραφείμ: Ο φωτοποιός καιρός
Ο φωτοποιός καιρός, του Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ.
Ως φωτοποιό καιρό ονομάζει ο ιερός υμνογράφος της Εκκλησίας μας την περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
«Τον φωτοποιόν καιρόν, ον ουν αφιέρωσας, και εδωρήσω ημίν, της εγκρατείας Κύριε, συ αξίωσον ημάς, εν κατανύξει πάντας, ειλικρινώς περαιώσασθαι, ειρηνεύοντας του Σταυρού τη ισχύι, μόνε Φιλάνθρωπε»1.
Πρώτον. Είναι η πιο ευλογημένη περίοδος του εκκλησιαστικού μας έτους. Είναι περίοδος νηστείας, μετανοίας , κατανύξεως, αγώνων πνευματικών, περισυλλογής, στροφής προς το Θεό, κοινωνίας με το Θεό και κοινωνίας με τον πλησίον. Είναι περίοδος αποξενώσεως από τα υλικά και προσκολλήσεως στα πνευματικά, περίοδος ευσπλαχνίας και ελεημοσύνης προς τους πάσχοντας αδελφούς, περίοδος αγρυπνίας σύμφωνα με το λόγο του Χριστού «αγρυπνείτε ουν εν παντί καιρώ δεόμενοι»2, περίοδος πορείας προς το Γολγοθά μαζί με το Χριστό και προετοιμασίας για τη μεγάλη εορτή της λαμπροφόρου Αναστάσεως.
Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ακόμη την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, με βάση τη χαρμολύπη και το ασκητικό ύφος που διακρίνουν την Αγία μας Εκκλησία, ως περίοδο συντριβής, πόνου και λύπης για το πλήθος των αμαρτιών μας. «Τα πλήθη των πεπραγμένων μοι δεινών, εννοών ο τάλας, τρέμω την φοβεράν ημέραν της κρίσεως»3.
Θα την χαρακτηρίσουμε ἐπίσης και περίοδο χαράς, γιατί εκείνο το οποίο θα μας σώσει και θα μας χαρίσει την αιώνια ζωή είναι το άπειρο έλεος του Κυρίου. Γι’ αυτό και καταλήγει ο ιερός υμνογράφος στο προηγούμενο τροπάριο : » αλλά θαρρών εις το έλεος της ευσπλαγχνίας σου, ως ο Δαυΐδ βοώ σοι. Ελέησόν με ο Θεός, κατά το μέγα σου έλεος «4.
Δεύτερον. Κεντρική θέση στο φωτοποιό καιρό της νηστείας κατέχει το πνεύμα της εγρηγόρσεως και της ετοιμότητος. Χαρακτηριστικός είναι ο λόγος του Χριστού : «γίνεσθε έτοιμοι, ότι η ώρα ου δοκείτε ο υιός του ανθρώπου έρχεται»5. Αυτήν την αλήθεια μας την υπενθυμίζουν οι ιεροί υμνογράφοι με το γνωστό τροπάριο : «Ιδού ο νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός» 6. Εξίσου σημαντική θέση έχει και η έννοια του προσανατολισμού της ζωής μας.
Η περίοδος αυτή μάς δείχνει ξεκάθαρα ποιός πρέπει να είναι ο στόχος μας : η Ανάσταση, η χαρά, η Βασιλεία των Ουρανών.
Τρίτον. Η ετοιμότητα και ο σωστός προσανατολισμός μπορούν να επιτευχθούν εάν αποβάλλουμε τα έργα του σκότους και ενδυθούμε τα έργα του φωτός. Έργα του σκότους είναι η αμαρτία και έργα του φωτός είναι οι αρετές. Ο Απόστολος Παύλος μάς εξηγεί πως τα όπλα του φωτός δεν είναι σαρκικά αλλά πνευματικά : «Τα γαρ όπλα της στρατείας ημών ου σαρκικά αλλά δυνατά τω Θεώ προς καθαίρεσιν οχυρωμάτων»7. Γράφει χαρακτηριστικά ο Άγιος Κασσιανός ο Ρωμαίος : «Να ποια είναι τα όπλα του πνεύματος. Αυτά δεν είναι σαρκικά ούτε αδύναμα. Αλλά η χάρη του Θεού τα κάνει να είναι πνευματικά και ισχυρά»8. Και συμπληρώνει, έχοντας υπ’ όψιν τους λόγους του Αποστόλου Παύλου : «Πάρτε την ασπίδα της πίστεως, με την οποία θα μπορέσετε να σβήσετε όλα τα φλογερά βέλη του πονηρού… Ας ντυθούμε σαν πνευματικό θώρακα την αγάπη… Πάρτε για περικεφαλαία την ελπίδα της σωτηρίας… Πάρτε, ακόμα, και τη μάχαιρα του Πνεύματος, δηλαδή το λόγο του Θεού… Όποιος καλύπτεται μ’ αυτά τα όπλα, είναι πάντα προστατευμένος από τα βέλη και από τις καταστροφικές επιθέσεις του εχθρού»9.
«Σταυρώσωμεν τα μέλη δι’ εγκρατείας· νήψωμεν εις προσευχάς ως γέγραπται, και κατ’ ίχνος πολιτευσώμεθα, του παθόντος και πάθη εκθανατώσαντος.
Εμέσαντες την έμπικρον αμαρτίαν, σπεύσωμεν τω την χολήν θελήματι γευσαμένω, ευαρεστήσαι Χριστώ, τω Σταυρώ καθελόντι τον αρχέκακον»10.
Ας πορευθούμε, λοιπόν, σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, προκειμένου να αξιωθούμε του ελέους και της χάριτος του Θεού και να προσκυνήσουμε και την Αγία Ανάσταση.
1 ο.π., σελ. 209
2 Τροπάρια Γ΄ Ωδής Όρθρου Τετάρτης Α’ Νηστειών
3 Κάθισμα Όρθρου Τετάρτης Α’ Νηστειών
4 Λκ. 21,36
5 Ιδιόμελο Όρθρου Κυριακής Τυρινής
6 αυτόθι
7 Μτθ. 24,44
8 Τροπάριο ακολουθίας του Νυμφίου
9 Β’ Κορ. 10,4
10 Αββά Κασσιανού, «Συνομιλίες με τους Πατέρες της Ερήμου – Τόμος Α'», εκδ. Ετοιμασία, Καρέας 2004, σελ. 204
