Κένυας Μακάριος: Η ομορφιά της Παιδείας
Στην Κιβωτό της Ορθοδοξίας
Του Σεβ. Μητροπολίτου Γέροντος Ναϊρόμπι και Εξάρχου Κένυας κ. Μακαρίου
Δύο σημαντικά γεγονότα στά πρότυπα εκπαιδευτήρια τής Μητροπόλεως Κένυας
Κάθε χρόνο, τέτοιο καιρό, συνηθίζεται στά δημοτικά καί γυμνάσια – λύκεια τής Κένυας, κατά παράκληση τού Υπουργείου Παιδείας, πραγματοποιούνται συναντήσεις μαθητών, καθηγητών, γονέων καί τών πολιτικών φορέων τών περιοχών. Κατά τή διάρκεια αύτών τών συναντήσεων, γίνεται ένας απολογισμός άπό τόν Διευθυντή τού σχολείου, παρουσιάζονται, σέ γενικές γραμμές, οί δραστηριότητες τού σχολείου, βραβεύονται οί άριστεύσαντες στίς διάφορες τάξεις καί, στό τέλος, ό Επίσκοπος, ώς ό ύπεύθυνος γιά τή λειτουργία τών σχολείων αύτών, άπευθύνει τις δικές του σκέψεις, ώς έπιστέγασμα τής όλης τελετής.
Σημειώνουμε ότι ή όλη τελετή, πάλι μέ εγκύκλιο τού Υπουργείου Παιδείας, άρχίζει μέ προσευχή καί εύχαριστήρια ικεσία στόν Θεό. Τό ίδιο γίνεται καί όταν τελειώνει ή τελετή. Οί μαθητές θά έκτελέσουν ένα θαυμάσιο μουσικοχορευτικό πρόγραμμα καί ό έκλελεγμένος πρόεδρος τών μαθητών θά μιλήσει, έκ μέρους τους, εύχαριστώντας γιά τή χρονιά πού πέρασε, αλλά και γι΄ αυτή που μόλις αρχίζει καί ύποσχόμενος ότι θά συνεχίσουν νά έργάζονται σκληρά γιά νά έπιτύχουν τούς στόχους τους.
Έτσι, πραγματοποιήθηκε ή πρώτη τελετή στό Γυμνάσιο «Μακάριος», πού βρίσκεται σέ μία θαυμάσια περιοχή, στά ένδότερά της φυλής τών Νάντι, ενώ, στό βάθος, λόγω τού υψηλού ύψόμετρου, φαίνεται καθαρά ή λίμνη Βικτώρια. Τού χρόνου τό Γυμνάσιο αύτό θά συμπληρώσει μία δεκαετία λειτουργίας. Δίπλα στά ώραιότατα κτίρια βρίσκεται ό περικαλλέστατος ναός τής Παναγίας, όπου κάθε Πέμπτη καί Κυριακή, πάλι μέ εγκύκλιο τού Υπουργείου Παιδείας, τελείται ή θεία λειτουργία.
Ίσως νά είναι τό μοναδικό Γυμνάσιο στή χώρα, όπου φοιτούν παιδιά όλων των φυλών. Συνήθως, ένα σχολείο φιλοξενεί, άνάλογα σέ ποιά περιοχή τής φυλής τάδε όπου βρίσκεται, παιδιά πού άνήκουν σ’ αύτή τή φυλή. Ή Μητρόπολη Κένυας θέλησε νά πρωτοτυπήσει καί νά δώσει τήν εύκαιρία σέ παιδιά άλλων περιοχών πού άνήκουν σέ διαφορετικές φυλές νά φοιτήσουν εκεί.
Όπως είναι γνωστό, ή Μητρόπολη έχει ύπό τη δικαιοδοσία της περισσότερα από τριάντα νηπιαγωγεία καί δημοτικά. Κάθε χρόνο, τά πιό φτωχά καί έξυπνα παιδιά θά μπορούν νά φοιτήσουν σ’ ένα άπό τά Γυμνάσια τής Μητροπόλεως. Στή δική μας, σήμερα, περίπτωση, φοιτούν, με ύποτροφία τής Εκκλησίας, εξήντα άγόρια στό Γυμνάσιο «Μακάριος». Τά περισσότερα άπό αύτά τά παιδιά προέρχονται άπό τίς φυλές Μασάι, Τουρκάνα, Λούγια, Λούο, Κισί, Νάντι κ.ά. Έτσι γίνεται μία προσπάθεια οί νέοι αύτοί πού άνήκουν, οπωσδήποτε, στήν Ορθόδοξη ’Εκκλησία νά έχουν έπικοινωνία καί νά εμπλουτίσουν τίς γνώσεις τους μέ τίς άγνωστες, μέχρι εκείνη τήν ώρα, συνήθειες καί ήθη, κουλτούρα καί ψυχολογία τών άλλων φυλών. Τό Υπουργείο Παιδείας πάντα σχολιάζει εύμενώς τό σχολείο αύτό γιά τήν πρωτοτυπία νά δέχεται νέους καί άπό άλλες φυλές.
Τή μέρα έκείνη είχαμε έκπλήξεις. Ανάμεσα στούς άριστεύσαντες ένα πεντάρφανο παιδί πού τό είχαμε οκτώ χρόνια κοντά μας στό παρακείμενο Δημοτικό Σχολείο πού βρίσκεται στήν αύλή τής Μητροπόλεως.
Ένας άπό τούς καθηγητές τού Γυμνασίου μας ξεκίνησε τή ζωή του μαζί μας, πεταγμένος, κυριολεκτικά, καί έγκαταλελειμμένος άπό όλους. Ήταν παιδί τού ιερού, άγαπούσε τήν Εκκλησία, όμως στήν πιό κρίσιμη καί άθώα περίοδο τής ζωής του έκανε, κατά λάθος, ένα μεγάλο ποινικό άδικημα. Έκλαψε πικρά, περιφρονήθηκε, πετάχτηκε, κυριολεκτικά, στόν δρόμο, φυλακίστηκε, έξομολογήθηκε καί ή Εκκλησία τόν βοήθησε νά τό ξεπεράσει. Τελικά, σπούδασε σέ Κολλέγιο, Πανεπιστήμιο, παντρεύτηκε έκκλησιαστικά καί τώρα είναι καθηγητής στό Γυμνάσιό μας. Σοβαρός καί ολοκληρωμένος, βρίσκεται έδώ άπό όπου ξεκίνησε, δίνοντας τίς γνώσεις του στά παιδιά τής Κένυας.
Άλλος καθηγητής, κι αύτός άπό τά σπλάχνα τής Εκκλησίας μας, γιός ένός άπό τούς ιερείς τής γύρω περιοχής. Χαιρόμαστε καί εύχαριστούμε τόν Θεό πού, ύστερα άπό τόσες δοκιμασίες καί θυσίες, βλέπουμε τά όνειρα τών προσπαθειών μας νά πραγματοποιούνται.
Μίλησαν πολλοί, είπαν διάφορα άκαδημαϊκά, κοινωνικά, μορφωτικά, προτρεπτικά, πειθαρχικά. Στό τέλος, έπρεπε νά συνοψίσω καί νά δώσω τά δικά μου μηνύματα. Έπρεπε νά άνατρέξω πίσω στήν ιστορία καί νά ύπενθυμίσω σε όλους ότι αύτό τό σχολείο καί ό όμορφος βυζαντινός ναός γράφουν, όλα αύτά τά χρόνια, μία ιστορία όχι μόνο γιά τήν περιοχή άλλά γιά τήν Ορθόδοξη Εκκλησία τής Κένυας.
Βλέποντας μέ πόση σοβαρότητα ό Διευθυντής, οι καθηγητές, οι μαθητές καί οι γονείς παρακολουθούσαν την όλη τελετή, θέλησα νά τονίσω στήν ομιλία μου ότι ή παιδεία, έτσι όπως τήν μεταφέρουμε στά σχολεία μας τής Εκκλησίας, καί συγκεκριμένα στό Γυμνάσιο πού βρισκόμαστε, είναι μία άσκηση πνευματική γιατί εδώ άκριβώς πλάθεται ό χαρακτήρας τών νέων μας καί άναπτύσσεται ή προσωπικότητα, καλλιεργείται μέ τόν καλύτερο δυνατό τρόπο ή μεταμόρφωση τού άτόμου, άφού δίνονται όλα τα άπαραίτητα στοιχεία μίας άρμονικής συνύπαρξης τών άρετών, τών σκέψεων, γιά ισότητα, ελευθερία, άλληλεγγύη καί καταλλαγή.
Φωτίζεται, έτσι, ό νούς τού νέου καί άξιοποιούνται μέσα άπό τή σύνδεση αύτή ή άρετή τής σεμνότητας, τής ταπείνωσης, τής οξύνοιας καί τής διάνοιας. Τούς χαρακτηρίζει μία άνευ προηγουμένου παιδεία ξεχωριστή καί ένα ήθος άκίβδηλο, τόσο βαθύ πού άναρωτιέται κανένας άπό πού άντλεϊται όλη αύτή ή πεποίθηση, ή άποφασιστικότητα, ή θέληση καί τό μεγαλείο τους. Μέσα τους άνακαλύπτει, κανείς, τά στοιχεία εκείνα πού συνθέτουν έναν πυρήνα δυναμικό, πού συνδέεται άμεσα μέ τήν αύτοσυνειδησία τους καί τήν ταυτότητά τους. Έτσι γεννιέται μέσα τους ή άγάπη, ή φιλοτιμία, ή άκεραιότητα, ή τιμή καί ή άλληλεγγύη, βασικά στοιχεία γιά τήν έπιβίωσή τους.
Είναι αύτά τά πανανθρώπινα μηνύματα πού, άληθινά, μέ στήριξαν όλα αύτά τά χρόνια, πού βρίσκομαι στή Μαύρη Ήπειρο. Άν καί δάσκαλος, έμαθα κοντά στή δική τους τή μαθητεία καί διδάχτηκα άρκετά. Εύεργετημένοι όλοι μας άπό τά μαθήματα άνδρείας καί σύνεσης τών πεινασμένων αύτών παιδιών πού στοχεύουν νά άνεβούν ψηλά καί νά κτίσουν τόν δικό τους εαυτό δυναμικά καί διαχρονικά.
Ή δεύτερη συνάντηση έγινε στό Ορθόδοξο Γυμνάσιο «Άγιος Μάρκος», πού βρίσκεται στή Δυτική Κένυα, στό Chavogere, όπου ύπάρχει ή μεγάλη μας κλινική καί ναός άφιερωμένος στόν Άγιο Εύαγγελιστή Μάρκο.
Παρόντες όλοι, άρχές καί εξουσίες τής περιοχής, πού, συνήθως, έρχονται, γιατί έχουν άναγνωρίσει τόν σημαντικό ρόλο, πού διαδραματίζει ή Ορθόδοξη Εκκλησία στόν τομέα τής παιδείας καί πάντοτε έχουν άνάγκη τών ψήφων τών παρισταμένων. Οί γονείς έδειξαν περισσότερο άπό όλους πόσο εκτιμούν τό έργο τού σχολείου αύτού, άφού παρευρέθηκαν σέ μεγαλύτερο άριθμό. Προτού άρχίσει ή ώραία αύτή τελετή, ό Σεβασμιώτατος είχε τήν εύκαιρία νά τούς συναντήσει ξεχωριστά καί νά τούς εύχαριστήσει πού προτίμησαν νά στείλουν τά παιδιά τους στό Ορθόδοξο Γυμνάσιο. Σημειώνουμε ότι ό άριθμός των μαθητών, σήμερα, υπερβαίνει τούς 500, αγόρια καί κορίτσια, μέ θαυμάσιο οικοτροφείο, ώραίους θαλάμους, έργαστήρια χημείας κ.ά.
Όταν κλήθηκε ό Σεβασμιώτατος νά μιλήσει έκανε μία σύντομη άναδρομή στό ιστορικό πλαίσιο πού συνέδεσε τήν παρουσία τής παιδείας άπό τήν Ορθόδοξη Εκκλησία γιά τόν άγώνα πού άρχισε γιά άπελευθέρωση τής χώρας άπό τόν άγγλικό ζυγό. Οί Ορθόδοξοι ήταν αύτοί πού άρνήθηκαν νά συνεργαστούν μέ τίς τότε άρχές τής άποικιοκρατίας, πού ήθελαν, μέ κάθε τρόπο, νά καταργήσουν παραδόσεις, ήθη καί έθιμα τών φυλών μέ τήν εισαγωγή ξενόφερτων μοντέλων.
Από τήν άρχή ξεχώρισαν, γι’ αύτό καί μέχρι σήμερα έπιμένουν καί σέβονται τίς άρχές καί τίς χρήσιμες άξιες, βάσει τών τοπικών έθίμων, σέ συνδυασμό τής πίστης, στήν Ορθόδοξη παράδοση, πού έκφράζει, έτσι, έναν άληθινό πολιτισμό καί γι’ αύτό τόν τρόπο ό άνθρωπος μεταμορφώνεται καί, στό τέλος, γίνεται κατακτητής τών άρετών έκείνων, πού συναντά καί έπαναπροσδιορίζει τή σωστή έννοια τού προσώπου, γιά νά μπορέσει, στό τέλος, νά συναντήσει τόν Θεό, μέσα άπό τή σχέση μέ τόν διπλανό, τόν συνάνθρωπο, πού, οπωσδήποτε, άποτελεί τήν εικόνα τού ίδιου του Θεού.
Ό Σεβασμιώτατος μίλησε, άκόμα, πιό έντονα καί βαθιά γιά τό πώς ό Θεός δημιούργησε τόσο ώραία καί έπιτυχημένα τή φύση, βάζοντας μέσα, ώς κύριο καί άπαραίτητο μέρος, τόν ίδιο τόν άνθρωπο. Έτσι, τό κατ’ εικόνα καί ομοίωση είναι μία δυναμική καί άνεπανάληπτη κίνηση, πού έκφράζεται μέσα άπό τήν έξωτερική καί έσωτερική ομορφιά τού κάθε προσώπου καί γι’ αύτό, ιδιαίτερα, οί νέοι, σήμερα, πού μπόρεσαν ν’ άνακαλύψουν τό μυστικό καί τό μυστήριο τής ζωής ώφελούνται, έδώ, σ’ αύτό τό σχολείο πού άπολαμβάνουμε όλοι μας τούς καρπούς τών θυσιών, τών κόπων καί τών προσπαθειών μας.
Έπρεπε νά ύπενθυμίσω, μέσα σέ γενικές γραμμές, αύτή τή σύνδεση τής παιδείας μέ τόν πολιτισμό. Σ’ αύτή τήν ώραία στιγμή ό Σεβασμιώτατος συγχάρηκε τούς νέους, πού τόσο έπιδέξια, μέ τά παραδοσιακά τους τραγούδια καί χορούς πού έκτέλεσαν πού καί ίδιος συμμετείχε, έδειξαν, γιά μία άκόμα φορά, παρ’ όλες τίς δυσκολίες πού άντιμετωπίζουν, νά παρουσιάσουν τόν αύθεντικό πλούσιο καί παραδοσιακό πολιτισμέ) τους. Αύτός είναι ό πλούσιος πολιτισμός τών Αφρικανών, μουσική, τραγούδια καί χοροί πού άποτελούν, μαζί μέ τά παραδοσιακά τους όργανα, τήν έκφραση καί τή δημιουργικότητά τους, εύχυμους καρπούς ριζών καί τής καταγωγής.
Είναι αυτός ό όμορφος πολιτισμός τους, ό αναντικατάστατος πού δεν φέρει κανένα ίχνος δυτικοκουλτούρας αλλά εκφράζει, μέ τόν καλύτερο δυνατό τρόπο, τόν λαϊκό πολιτισμό. Έτσι, βλέπει, κανείς, πόσο όμορφος είναι αύτός ό κόσμος κι ας είναι οι συνθήκες δύσκολες, ταραγμένες καί στιγμές καί οι δοκιμασίες τούς στηρίζονται στίς άξιες τους, στήν ιδιοσυγκρασία καί τό μεγαλείο του πολιτισμού τους πού είναι ή τοπική τους γλώσσα, μαζί μέ τόν άνεκτίμητο θησαυρό πολλών αιώνων. Μέσα σ’ αύτή τήν άθωότητα καί τήν άπλότητα, ένσαρκώνουν τήν πίστη τους καί τήν άφοσίωσή τους. Αύτή ή παιδεία, ή μάθηση καί τό δέσιμο τών άνθρώπων μέ τόν πολιτισμό τούς δημιουργεί μία άνεξήγητη ομορφιά πού στηρίζεται στά πολύτιμα ιδανικά τών φυλών τους.
Πηγή: Κιβωτός της Ορθοδοξίας (12-9-2024)
