Κορίτσια στη θεία λατρεία: Παράδοση ή εκκοσμίκευση
Του Δημητρίου Λυκούδη, Θεολόγου, Φιλολόγου, Ιστορικού, Υπ. Δρα Παν/μίου Αθηνών
Το πρόσφατο παράδειγμα στο ναό του Ραγκαβά έφερε στο προσκήνιο παλαιότερες και διαχρονικές εντάσεις και συγκρούσεις στο Σώμα της Εκκλησίας. Είναι από αυτές τις διαμάχες που, χρόνια τώρα, πορεύονται από κοινού και αναζητούν διακαώς κάτι να δημιουργηθεί, κάτι να ξεσπάσει, ώστε οι εκατέρωθεν θιασώτες και υπέρμαχοι να διασταυρώσουν τα ξίφη τους, μαχόμενοι, δήθεν, η κάθε πλευρά για την αλήθεια, αναζητώντας αυτήν εντός της Εκκλησίας και, κάποιες φορές… και εκτός αυτής!
Στο χώρο της Εκκλησίας επικρατούν δύο άκρα: από τη μια όσοι χαρακτηρίζονται φονταμενταλιστές, «ταλιμπάν», άκρως παραδοσιακοί, ανάλγητοι, αδέκαστοι, οι οποίοι πορεύονται «υπό μάλης» ουχί με το Ιερό Ευαγγέλιο, αλλά με το Πηδάλιο και τους Κανόνες της Εκκλησίας, συχνά πυκνά, για να θυμηθώ και μια φράση του Οσίου Παϊσίου του Αγιορείτου, μεταποιώντας αυτούς τους κανόνες σε «κανόνια» κατά των πιστών! Από την άλλη, η άλλη πλευρά, όπου κυριαρχεί η «αφρόκρεμα», η δυτική και φιλοπαπική πρόοδος, οι νεοτεριστές και μοντέρνοι, οι προοδευτικοί και υποστηρικτές της καλουμένης – άκουσον άκουσον! – «μεταπατερικής» θεολογίας, οι οποίοι, μεταξύ άλλων, προωθούν κρυφίως μεν, σταθερώς δε, την εν χρόνω χειροτονία γυναικών, την απόδοση των ιερών κειμένων στη δημοτική εντός της θείας λατρείας κ.ά. Και, κατά περιόδους, οι δύο αυτές παρατάξεις συγκρούονται μεταξύ τους αναζητώντας την αλήθεια και, ενίοτε, παραγράφοντας και αλλοιώνοντάς την.
Δεν με ενδιαφέρουν τα πρόσωπα, δεν αναφέρομαι ειδικά σε κανέναν – πώς θα μπορούσα, άλλωστε! Οι θέσεις, όμως, που κάθε ομάδα πρεσβεύει και ευαγγελίζεται, ναι, χωρίς υπερβολή, καί με ενδιαφέρουν καί με θυμώνουν καί μου επιτάσσουν να προσθέσω τον πτωχό θεολογικό μου οβολό στο όλο ζήτημα.
Κορίτσια στη θεία λατρεία! Ακούω και διαβάζω πως δεν είναι «αντικανονική» ενέργεια. Σαφέστατα, ο όρος εδώ είναι εσφαλμένος. Τον διατηρώ όμως, μιας και αυτός κυριαρχεί στις συζητήσεις των ημερών. Μάλιστα! Αφού, λοιπόν, δεν είναι «αντικανονική» αυτή η ενέργεια, ερωτώ: γιατί δεν την βλέπουμε σε άλλους ναούς, σε περισσότερους, έστω, παρά μόνο σε μετρημένους στη μισή παλάμη της μιας χειρός; Και, αλήθεια, ποιο είναι το επιχείρημα; Η αγάπη για τη νεότητα, η αγάπη για τα νέα παιδιά. Δηλαδή, αυτές οι χιλιάδες των ιερέων που, έως σήμερα, τηρούσαν απαρέγκλιτα όσα η Εκκλησιαστική Ιστορία διδάσκει και η Πατερική Θεολογία μάς παρέδωσε, ερωτὠ, αυτοί οι ιερείς δεν αγαπούν τη νεότητα; Άλλωστε, ναι, αυτό περιμένουν οι έφηβοι και οι νέοι: νηχθημερόν αγωνιούν και αδημονούν πότε θα σημάνουν τα σήμαντρα, ώστε να σπεύσουν στο ναό, να ενδυθούν το στιχάρι και να διακονήσουν στη θεία λατρεία κρατώντας το κερί! Μα, ειλικρινά, μέσα στο μυαλό τους είστε!
Το επιχείρημα ότι στα πρώτα χρόνια η Εκκλησία είχε θεσμοθετήσει τη χορεία των διακονισσών, γυναικών, δηλαδή, που προσέφεραν βοηθητικά τη διακονία τους στη θεία λατρεία ή, και το τελευταίο που ακούγεται, πως ο Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως και άλλοι σύγχρονοι άγιοι επέτρεψαν τη διακονία γυναικών στη θεία λατρεία (πάντα με προϋποθέσεις), αποσύρεται ως αίολο, αβάσιμο, ασθενές να επικρατήσει αφ᾿ εαυτού σήμερα. Ο θεσμός έχει ατονήσει. Ναι, δεν έχει καταργηθεί, αλλά επ᾿ ουδενί δεν επιτρέπεται σε οιονδήποτε να προβαίνει στην αναβίωσή του όταν, την ίδια στιγμή η επίσημη Εκκλησία διά της Ιεράς Συνόδου, αφήνει αυτόν, όπως και άλλους στην αρχαία Εκκλησία, στο περιθώριο. Ερωτώ, λοιπόν: στην αρχαία Εκκλησία επικρατούσε και ο θεσμός των «Πυλωρών». Τι ήταν αυτοί; Άνδρες που εκρατούσαν την κεντρική πύλη του ναού και εμπόδιζαν αυστηρά να εισέλθουν σε αυτόν άνθρωποι αβάπτιστοι και οι ακατήχητοι, έως έστω ενός σημείου. Καταργήθηκε ο θεσμός; Όχι, απλώς ατόνησε. Φαντάζεσθε, λοιπόν, αύριο, ένας ιερέας να επαναφέρει αυτόν και όσοι πιθανώς αντιδράσουν να ενδυθούν τη βάσανο των χαρακτηρισμών «ταλιμπάν», «αναχρονιστικός» και όλα αυτά τα «έξυπνα» που κατά καιρούς ακούγονται και γράφονται!
Στην Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία όλα λειτουργούν με «ευλογία», διαφορετικά δεν έχουν χάρη και αγιοπνευματικό πρόσημο. Πήρες ευλογία να το κάνεις; Αν ναι, όλα είναι από Θεού. Αν όχι, έχεις ευθύνη για την όποια «συμβολή» σου, άμεσα ή έμμεσα, στον κλυδωνισμό της ενότητας του Σώματος του Χριστού.
Βέβαια, στην ηπειρωτική χώρα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Στα νησιά και τα χωριά μας, κυρίως στα πλέον αραιοκατοικημένα, η όποια διακονία της γυναίκας, έφηβης ή μη, εντός της λατρείας είναι όχι απλά απαραίτητη, αλλά και κάποτε επιβεβλημένη, καθώς ο ιερέας εκεί είναι καί ιεροψάλτης, καί νεωκόρος καί επίτροπος και, εκ των πραγμάτων, χρειάζεται βοήθεια ουσιαστική, ουχί τυπική και επιδερμική.
Δεν συντρέχουν λόγοι, λοιπόν, σήμερα, στα μεγάλα αστικά κέντρα, να εισέρχεται η γυναίκα στο ιερό βήμα – άλλωστε και οι άνδρες δεν επιτρέπεται να εισέρχονται ομοίως, παρά μόνον τα μικρά παιδιά – να ενδύεται το στιχάρι και να διακονεί στη θεία λατρεία. Υπάρχουν τόσες άλλες θέσεις διακονίας εντός του ενοριακού έργου που, έτσι κι᾿ αλλιώς, οι γυναίκες πρωτοστατούν υποδειγματικά και ξεχωριστά.
Ας ξεχωρίζει μέσα στον εκκλησιαστικό χώρο το αγιαστικό μας έργο και παράδειγμα, ουχί οι νεοτερικές καινοτομίες και «μεταπατερικές» ονειρώξεις μας. Και είμαι βέβαιος πως όλα σύντομα θα τακτοποιηθούν γύρω από το ζήτημα που ανέκυψε με την περίπτωση του ναού του Ραγκαβά, καθώς καί οι ιερείς και οι άνθρωποι που σχετίζονται με το ως άνω θέμα είχαν και έχουν την «καλή» έξωθεν μαρτυρία και η ζωή τους υπήρξε παραδειγματικά θυσιαστική και διακονική προς κάθε άνθρωπο γύρω τους. Άλλωστε, μεταξύ του ακραίου φανατισμού και της «μεταπατερικής» ουτοπίας υπάρχει… η Ορθοδοξία και το ορθόπρακτο βίωμα!
Δείτε επίσης:
